Author :
Abstract
Tarih boyunca uygarlıklar kurmuş olan toplulukların; bu uygarlıkların oluşumunda toplumun yapısal düzenini sağlayan birtakım kurallar koydukları ve değer yargıları geliştirdikleri görülmektedir. Bu değer yargıları o toplumların kültürel yapılarını oluşturmuş ve yaşam biçimlerini de etkilemiştir. Yaşam biçimleri dahilinde kültürel ve ahlaki bakış açıları toplumların giysilerine de yansımıştır.
Çankırı ili ve köylerindeki giyim kültürü genellikle Türklerin Orta Asya’dan gelirken getirdikleri Türk kültürünün İslam kültürü ile kaynaşmış olmasından kaynaklanan örneklerini sergilese de bu giysiler zamanla yok olmaya başlamışlardır. Çankırı ili Esentepe Mahallesi (Boyalıca köyü) bu açıdan diğer yerleşim yerlerinden farklılık göstermektedir. Mahalle kadınları bölgede geleneksel giysilerinden en son vazgeçen kişiler olarak bilinmektedirler. Geleneksel giysilerinin gündelik hayatta kullanımları yavaş yavaş bitmeye başlasa da özel günlerde kullanımı devam etmektedir.
Bu çalışmada; Çankırı ili Esentepe Mahallesi kadınlarına ait giysilerin tespit edilmesi, yöresel özelliklerinin incelenmesi ve kayıt altına alınması amaçlanmıştır. Bu amacı gerçekleştirmek için literatür taramasına ek olarak kaynak kişiler ile görüşülmüş, saha çalışması kapsamında ulaşılan giysiler kullanım özellikleri ve teknikleri açısından incelenmiştir. Çalışmanın Türk kültür mirasının korunmasına ve literatürüne katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.
Keywords
Abstract
Communities that have established civilizations throughout history; In the formation of these civilizations, it is observed they set some rules that provide the structural order of the society and developed value judgments. These value judgments shaped the cultural structures of those societies and affected their lifestyles. Within the lifestyles, cultural and moral perspectives are reflected also in the clothes of the communities.
Although the clothing culture in Çankırı province and its villages usually gives examples that were brought by the Turks from Central Asia, which was formed by the fusion of Turkish culture with Islamic culture, these clothes began to disappear over time. Esentepe District (Boyalıca village) of Çankırı differs from other settlements in this respect as the neighborhood women are known as the last people who give up their traditional clothes in the region. Although the use of conventional clothes in daily life is slowly fading away, its use continues on special occasions.
In the study; it is aimed to determine the clothes belonging to the women of Esentepe District in Çankırı province and examine and record their local characteristics. To achieve this purpose, in addition to the literature review, the resource persons were interviewed. The clothes reached within the scope of the field study were examined in terms of usage characteristics and techniques. It is seen that the study can contribute to the preservation and literature of Turkish cultural heritage.
Keywords
- 1. Akpınarlı, F., Başaran, F. (2018). Geleneksel Kumaşların Özellikleri ve Kullanım Alanları: Çankırı Örneği. H. A. Kalay (Ed.). Multidisciplinary Studıes-4 (Fine Arts) (s. 21-39). Institut za Geografiju: Podgorica.
- 2. Apak, M.,S., Gündüz, F.,O., Eray, F.,Ö. (1997). Osmanlı Dönemi Kadın Giyimleri. İş Bankası Kültür Yayınları: Ankara.
- 3. Ayhan, B. (1988). Çankırı ve İlçeleri. Gülay Ajans: Ankara.
- 4. Çetin, E. (2014). Çankırı Poşalarında Sosyal ve Dini Hayat. Journal of Graduate School of Social Sciences, 18(3), 85-102.
- 5. Çiftoğlu Çabuk, A. (2017). Türk Kültüründe Gelin Süsleme ve Süsleme Ustaları. Milli Folklör Dergisi, 29 (113), 54-68.
- 6. Flugel, J.C. (1971). The Psychology Of Clothes. The Hegarth Press: London.
- 7. Gençoğlu, M. (2012). Boyalıca’nın Nüfus ve Toplum Yapısı (1844-1852). Çankırı Araştırmaları Dergisi, 10(2), 151-160.
- 8. Göle, N. (1991). Modern Mahrem (Medeniyet ve Örtünme). Metis Yayıncılık: İstanbul.
- 9. Görgünay, N. (2008). Geleneksel Türk Giyim Tarihi (Milattan Önce Binyıllardan Günümüze Kadar). Grafmat Basım: İzmir.
- 10. Güçlü, F. (9 Temmuz 2020). Barak Aşireti ve Nevşehir Bölgesine İskanı. http://www.fibhaber.com/barak- asireti-ve-nevsehir-bolgesine-iskani-makale,2614.html adresinden 3 Kasım 2020 tarihinde erişilmiştir.
- 11. Jirousek,C. (2004). Ottoman Influences in Western Dress, From Ottoman Costumes: From Textile to Identity. Eren Publishing: İstanbul.
- 12. Keser, E., M. (2013, Temmuz). Çankırı Merkez İlçe Analizi. T.C. Kuzey Anadolu Kalkınma Ajansı. Erişim Tarihi: 21 Eylül 2022, https://www.kuzka.gov.tr/Icerik/Dosya/www.kuzka.gov.tr_17_DG4H18IA_cankiri_merkez_ilce_analizi.pdf
- 13. Koca, E., Baran, H. (2018). İç Anadolu Bölgesinde Kadınların Şalvar Kullanımının Kültürel ve Fonksiyonel Değerler Açısından Değerlendirilmesi. TÜRÜK Uluslararası Dil Edebiyat ve Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi, 1(15), 111-126.
- 14. Koca, E., Kıvılcımlar, İ. S. (2017). Dress Culture-Related Adaptation Problems Faced by Turkish Women Living Abroad. European Scientific Journal, 13(5), 15-31.
- 15. Koç, F., Koca, E. (2019). Gelenekli Halk Giyim Kuşamında Yozlaşmaya Yönelik Bazı Tespitler. Uluslararası Eğitim, ve Yenilikçi Bilimler Sempozyumu: 23-24 Kasım 2019 (s. 165-175). Ankara.
- 16. Koç, F., Koca E. (2015). Kütahya’nın Entarili Geleneksel Kadın Giysilerinin Göstergebilimsel Çözümlemesi. Millî Folklor, 27 (106), 70-87.
- 17. Koç, F., Koca, E. (2012). The Clothing Culture of the Turks, and the Entari (Part 2: the Entari). Folk Life, 50(2), 141-168.
- 18. Koç, F., Koca, E. (2016). Türk Halk Giyiminde Kullanılan Süslemelere Tipolojik Bir Yaklaşım. İdil Dergisi, 5(19), 237-262.
- 19. Koç, F., Koca, E. (2019). Türk Halk Giysilerinin Biçimlendirilmesinde Tasarrufa Yönelik Terzilik Uygulamaları. Ankara Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi: 4-6 Ekim 2019.Sosyal ve Beşeri Bilimler Tam Metin Kitabı (s. 223-235). Ankara.
- 20. Sevim, A., Pehlivan, C. (2005). Dünden Bugüne Çankırı: Çankırı’nın Tarih Öncesi. Geçmişten Geleceğe Çankırı. III. Çankırı Kültürü Bilgi Şöleni Bildirileri Kitabı (s. 125-154), 28(29). Kayıkçı Ofset: Çankırı.
- 21. Şentürk, H. Ayla. (2008). Çankırı Geleneksel Giyim İşlemeleri ve Bir Usta: Süleyman Doğar. Gazi Üniversitesi I. Ulusal El sanatları Sempozyumu: 24-26 Nisan 2008. G.Ü. Türk El Sanatları Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları: Ankara.
- KK1. Naime Öztürk (1963), Çankırı İli Esentepe Mahallesi, Ev Hanımı.
- KK2. Hasan Öztürk (1963), Çankırı İli Esentepe Mahallesi, Belediye Personeli.
- KK3. Hamdiye Karaçoban (1986), Çankırı İli Esentepe Mahallesi, Ev Hanımı.
- KK4. Arif Atakan Kamış (1992), Çankırı İli Esentepe Mahallesi, Belediye Personeli.
- KK5. Gülperi Eşme (1950), Çankırı İli Esentepe Mahallesi, Ev Hanımı.
- KK6. Cemil Aslan (1952), Çankırı Merkez, Emekli Öğretmen.
- KK7. Fatma Kaya (1945), Çankırı Merkez, Ev Hanımı.
- KK8. Hayrullah Gökçe (1986), Çankırı İli Esentepe Mahallesi, Belediye Personeli.
- KK9. Seda İnandık (1987), Çankırı Merkez, Belediye Personeli.
