Author :
Abstract
Geçmişten günümüze sergileme mekânları; sergileme, toplama ve biriktirmenin ötesinde, eğitim ve iletişim işlevlerini ön planda tutmaktadır. Günümüzde bir sergileme mekânı olarak müzeler, sergileme tasarımında mekân-izleyici-yapıt iletişimini güçlü tutmak adına ziyaretçi odaklı teknikler gerçekleştirmektedir. Teknoloji ile değişen ve gelişen sergileme mekânları, sürece ayak uydurarak interaktif eğilimlere yönelmektedir. İzleyicinin sanat yapıtı karşısında pasif bir konumdan aktif konuma geçtiği etkileşimli sergilerde; sanal ve artırılmış gerçeklik teknolojileri, hologramlar, simülasyonlar, üç boyutlu projeksiyon sistemleri, çok dokunuşlu ekranlar ve dokunsal (haptic) teknolojiler kullanılmaktadır. Günümüzde küresel gelişmeler sayesinde popülerleşen metaverse ve NFT kavramları ise sanat dünyasında yeni ve önü açık bir mecradır. Bu makalede kısaca müzecilik tarihine değinilmiş, geçmişten günümüze sergileme mekânları ve yöntemleri incelenmiş, gelişen teknolojinin sergileme mekân ve yöntemlerine etkisi araştırılmış ve adı geçen teknolojiler, ilgili alt başlıklarda irdelenmiştir. Betimsel literatür taramasına dayalı bu çalışmanın amacı; teknolojinin hızla geliştiği günümüzde, sanat kurumlarının teknoloji ile iş birliğini incelemek ve son gelişmelerin gelecekte sergileme mekânlarına etkileri üzerinde tartışarak literatüre katkı sağlamaktır. Bulgular müzelerin gelişen teknolojilere uyumunu göstermektedir ve uyum klasik müzecilik anlayışından modern müzeciliğe dönüşümüne sebep olurken; bu dönüşümün sergileme mekân ve teknolojilerinde de değişikliklere de sebebiyet verdiğini ve müzelerin ziyaretçi odaklı sergiler kurgulama isteğinin artarak modern müzecilik anlayışı içerisinde yeni sergi ve sunum tekniklerinin oluştuğunu göstermektedir.
Keywords
Abstract
Exhibition spaces from past to present prioritize education and communication functions beyond exhibition, collection and accumulation. Today, as an exhibition space, museums implement visitor-oriented techniques in order to maintain the communication among the space, audience, work of art strong in exhibition design. Exhibition spaces, which change and develop with technology, keep up with this process and turn to interactive trends. In interactive exhibitions, where the viewer moves from a passive position to an active position in front of the artwork, virtual and augmented reality technologies, holograms, simulations, three-dimensional projection systems, multi-touch screens and haptic technologies are commonly used. Metaverse and NFT, which have become very popular today thanks to recent global developments, are a new and promising medium in the art world. In this study, the history of museology is briefly mentioned, exhibition spaces and methods are examined from past to present, the effects of developing technology on exhibition spaces and methods are examined, and the mentioned technologies are exemplified in the relevant sections. The aim of this study, which is based on a descriptive literature review, is to examine the cooperation of art institutions with technology and to contribute to the literature by discussing the effects of the latest developments in today's rapidly developing technology on exhibition spaces in the future. Findings point the adaptation of museums to developing societies, and that this transformation from classical museology to modern museology causes changes in exhibition spaces and technologies, as well as an attempt by museums to organize visitor-oriented exhibitions with new exhibition and presentation techniques which have emerged within the understanding of modern museology.
Keywords
- 1. Altunbaş, A. & Özdemir, Ç. (2012). “Çağdaş Müzecilik Anlayışı ce Ükemizde Müzeler”, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı. [Aktaran Tezcan, Ö. (2019). “Modern Müze İç Mekânlarında Kavramsal Tasarım Kriterleri Kapsamında İnteraktif Uygulamaların İncelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.]
- 2. Artan, Ç. (2012). “Etkileşim Düzlemi ve Tüketim Mekânı Olarak Postmodern Müzeler”, Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, Özel Sayı 2, 105-131. [Aktaran Acar, A. (2017). “Müze ve Sergilemelerde Etkileşimli Tasarım Çözümleriyle Bilgiyi Görselleştirmek”, Sanat Yazıları, 2017:(36).]
- 3. Başar, Ç. (2020). “Çağdaş Sanat Ortamında Sanal Gerçeklik”, 17th International Symposium Communication in The Millennium CIM 2020 (Online), 624.
- 4. Bayar, Z. (2011). “Sergileme Tasarımında Yeni Yaklaşımlar ve Bir Proje Önerisi”, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, 93.
- 5. Belcher, M. (1991). “Exhibitions in Museum”, Leicester University Press, Leicester. [Aktaran Çolak, B. (2011). “Tarihsel Süreç İçerisinde Müzelerle Birlikte Değişen Sergileme Mekânları; New York Modern Sanat Müzesi (Moma) ve Frankfurt Modern Sanat Müzesi (Mmk) Örneği”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, s. 30.]
- 6. Bostancı, M. & Uncu, G. (2021). “Metaverse: Sanal mı Gerçek mi?”, Dijital İletişimi Anlamak-2, Palet Yayınları, 58-69.
- 7. Boyraz, B. (2011). “Müzelerde Sergileme Yöntemleri Bağlamında Teknoloji Kullanımı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisan Tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- 8. Brewster, S. (2005). “The Impact Of Haptic “Touching” Technology On Cultural Applications.” V. C. Ed. James Hensley İçinde, Digital Aplications for Cultural and Heritage Institutions (s. 274). England: Ashgate Publishing Limited. [Aktaran: Alemdar, S. (2014). “Müzelerde Teknolojik Etkileşimli Sergileme Yöntemleri: İstanbul Sağlık Müzesi İçin Bir Öneri”, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 46.]
- 9. Coşkun, C. (2021). “Sanat Müzelerinde Artırılmış Gerçeklik Uygulamaları”, Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 3(2).
- 10. Çolak, B. (2011). “Tarihsel Süreç İçerisinde Müzelerle Birlikte Değişen Sergileme Mekânları; New York Modern Sanat Müzesi (Moma) ve Frankfurt Modern Sanat Müzesi (Mmk) Örneği”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, s. 30.
- 11. Deniz, M. (2008). “Müze Sergileme Mekânlarında Güncel Gösterim Teknikleri ile Mimari Tasarım İlişkisi Üzerine Bir İnceleme”, (Yayınlanmamış Yüksek Lisan Tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. [Aktaran Bedir, N, K. (2020). “Türkiye’deki Arkeoloji Müzelerinde Yeni Çağdaş Yaklaşımlar”, Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.]
- 12. Durmaz, D. (2020). “Günümüzde İnteraktif Müzecilik Anlayışı”, Yüksek Lisans Tezi, Batman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- 13. Evren, G, (2016). “Sergileme Mekânlarında Etkileşim ve Öğrenme Biçimlerinin Çocukların Mekân Deneyimine Etkileri Üzerine Bir Araştırma” Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- 14. Gombrich, E. H. (1986). “Sanatın Öyküsü”, (Çev. Bedrettin Cömert), Remzi Kitabevi.
- 15. Gülaçtı, İ.E. (2022). “Dijital Sanat Piyasasında Yeni Bir Sahiplik Modeli Olarak NFT” International Social Sciences Studies Journal, 8(97): 1473-1489.
- 16. Güzelci, H. (2017). “Sanat Sergileri İçin Diyagram Tabanlı ve Kullanıcı Etkileşimli Görselleştirme Arayüzü Tasarımı”, Doktora Tezi, Kültür Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
- 17. Işık, V. (2013). “Holografik Sanat”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(42).
- 18. İbiş, A. (2009). “Mimari Eğitimde Simülasyon Kullanımı”, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. [Aktaran Durmaz, D. (2020). “Günümüzde İnteraktif Müzecilik Anlayışı”, Yüksek Lisans Tezi, Batman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.]
- 19. Karatay, A. (2015). “Artırılmış Gerçeklik Teknolojisi ve Müze İçi Eser Bilgilendirme ve Tanıtımlarının Artırılmış Gerçeklik Teknolojisi Yordamıyla Yapılması”, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kütahya. [Aktaran Durmaz, D. (2020), “Günümüzde İnteraktif Müzecilik Anlayışı”, Yüksek Lisans Tezi, Batman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.]
- 20. Kuruüzümcü, R. (2010). “Bir Dijital Ortam ve Sanat Formu Olarak Sanal Gerçeklik”. Sanat Dergisi, 0(12).
- 21. Lynton, N. (2015). “Modern Sanatın Öyküsü”, (Çev. Sadi Öziş & Cevat Çapan), Remzi Kitabevi.
- 22. Nimish, M. (2015). "A Flexible Machine Interface", Master Thesis, University Of Toronto. [Aktaran Şardan, B. (2019). “Modern Müzecilikte Kullanılan İnteraktif Tasarım Yöntemlerinin Ziyaretçiler Üzerindeki Etkilerinin Araştırılması”, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.]
- 23. Okan, B. (2015). “Günümüzde Müzecilik Anlayışı”, Sanat ve Tasarım Dergisi, 5(2), 187-198.
- 24. Olofsson, H. S. (2013). “Investigating Hand Gestures as Additional Input in A Multimodal Input Interface”, Yüksek Lisans Tezi, Malmö Ünivesitesi. [Aktaran Şardan, B. (2019). “Modern Müzecilikte Kullanılan İnteraktif Tasarım Yöntemlerinin Ziyaretçiler Üzerindeki Etkilerinin Araştırılması”, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.]
- 25. Özbey, A. U. & Tan, Z. (2022). “Sanallığın Sosyolojisi: Simülasyon, Yapay Zeka, Metaverse, Metahuman”, Social Sciences Studies Journal, 8(97): 1558-1570.
- 26. Özdemir, Ö. (2010). “Çağdaş Sanatta Dijital Teknolojilerden Yararlanan İnteraktif Sanat”, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- 27. Su, K. (1948). “Osman Hamdi Bey’e Kadar Müzecilik”, Ankara. [Aktaran Südor, S. (2006). “Anadolu Medeniyetleri Müzesinin İnteraktif CD Yoluyla İlköğretim Altıncı Kademe Öğrencilerine Tanıtılması”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.]
- 28. Şardan, B. (2019). “Modern Müzecilikte Kullanılan İnteraktif Tasarım Yöntemlerinin Ziyaretçiler Üzerindeki Etkilerinin Araştırılması”, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
- 29. Şekerci, C. (2017). “Sanal Gerçeklik Kavramının Tarihçesi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(54).
- 30. Tezcan, Ö. (2019). “Modern Müze İç Mekânlarında Kavramsal Tasarım Kriterleri Kapsamında İnteraktif Uygulamaların İncelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- 31. Türk, G. D. (2022). “Yönelimsel İletişim (Intentionality), Yapay Zeka ve Metaverse İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme”, International Journal of Economic and Administrative Academic Reserach, 2(3), 19-39.
- 32. Wands, Bruce, (2006). “Dijital Çağın Sanatı”, Akbank Kültür Yayınları, İstanbul. [Aktaran Özdemir, Ö. (2010). “Çağdaş Sanatta Dijital Teknolojilerden Yararlanan İnteraktif Sanat”, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.]
