Bilimsel Okuryazarlık ve Eleştirel Düşünme Çerçevesinde Lise Öğrencilerinin Aşı Karşıtlığının İncelenmesi
Author :
Abstract
Bu projede lise öğrencilerinin bilimsel okuryazarlık düzeyleri ile eleştirel düşünme eğilimleri çerçevesinde aşı karşıtlığına yönelik düşüncelerinin zaman içerisindeki değişimleri ve bu değişimleri etkileyen nedenlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma boylamsal olarak yürütülen, nicel ve nitel tekniklerin birlikte kullanıldığı karma yöntem çalışmasıdır. Araştırmanın örneklemini 2020-2021 ve 2021-2022 eğitim öğretim dönemlerinde 9. 10. ve 11. sınıflarda öğrenim gören sosyal bilimler lisesi öğrencileri oluşturmuştur. Nicel yönden 140 öğrenciye “Temel Bilimsel Okuryazarlık Testi” ve “Eleştirel Düşünme Eğilimleri Ölçeği” uygulanmıştır. Nitel yönden ise yarı yapılandırılmış görüşme formları kullanılmıştır. Bu görüşmelerde aşı karşıtlığına neden olan etmenler ve öğrencilerin zaman içerisindeki Covid-19 aşılarına karşı geliştirdikleri argümanlar incelenmiştir. Nicel ve nitel bulgular ayrı ayrı yorumlanarak sosyolojik açıdan değerlendirilmiştir. Elde edilen nicel verilerin analizinde SPSS istatistik programı kullanılmış, aritmetik ortalamalar ve bağımsız gruplar t-Testi yapılmıştır. Elde edilen sonuçlarda öğrencilerin bilimsel okuryazarlık düzeyleri orta düzeyde,eleştirel düşünme eğilimleri ise yüksek düzeyde bulunmuştur. Araştırmanın ön görüşmelerinde aşı olmak istemeyen öğrencilerin son görüşmelerinde aldığı kararlarda ailenin, sağlık çalışanlarının, medyanın, bazı araştırmaların ve kulaktan dolma bilgilerin etkin bir rol oynadığı görülmüş;bilgi kaynaklarının yeterince sorgulanmayıp bilimsel okuryazarlık ve eleştirel düşünme süzgecinden geçirilmediği belirlenmiştir. Öğrencilerin aşı karşıtı olmadıkları, bazılarının da bilimsel anlamda ikna olmadan aşı oldukları görülmüştür.
Keywords
Abstract
In this project, it is aimed to examine the changes in the thoughts of high school students about the opposition to vaccination within the framework of their scientific literacy levels and critical thinking tendencies over time and the reasons that affect these changes. The research is a mixed method study conducted longitudinally and using quantitative and qualitative techniques together. The sample of the research is the 9th, 10th and 11th grade students in the 2020-2021 and 2021-2022 academic years. It consisted of social sciences high school students studying in classrooms. In quantitative terms, "Basic Scientific Literacy Test" and "Critical Thinking Tendency Scale" were applied to 140 students. Qualitatively, semi-structured interview forms were used. In these interviews, the factors causing anti-vaccination and the arguments developed by students against Covid-19 vaccines over time were examined. Quantitative and qualitative findings are separate interpreted separately and evaluated from a sociological point of view. SPSS statistical program was used in the analysis of the quantitative data obtained, and arithmetic means and independent groups t-Test were performed. According to the results obtained, students' scientific literacy levels were moderate. level, critical thinking dispositions were found to be high. In the preliminary interviews of the study, it was seen that the family, health professionals, media, some research and hearsay played an active role in the decisions taken by the students who did not want to be vaccinated; It has been determined that information sources are not adequately questioned and not filtered through scientific literacy and critical thinking. Actually students are not anti-vaccine also, ıt has been seen that some of them are not vaccinated without scientific conviction.
Keywords
- Akınoğlu, O. (2003). Bir eğitim değeri olarak eleştirel düşünme. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3), 7-26.
- Akınoğlu, O. (2003). Bir eğitim değeri olarak eleştirel düşünme. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3), 7-26.Ankaralıgil Y. & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
- Ankaralıgil Y. S. (2009). İlköğretim 6. ve 7. Sınıf Öğrencilerinde Medya Okuryazarlığı ve Eleştirel Düşünme Üzerine Bir Araştırma, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
- Aslan, S. (2010). Ortaöğretim 10. Sınıf Öğrencilerinin Üst Bilimsel Süreç Ve Eleştirel Düşünme BecerilerininGeliştirilmesine Bilimsel Tartışma Odaklı Öğretim Yaklaşımının Etkisi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
- Cevger, F. (2018). Sosyal Bilgiler Dersinde Argümantasyon Tabanlı Öğrenme Yönteminin KullanılmasınınÖğrencilerin Akademik Başarılarına, Bilimsel Düşünme Becerilerine Ve Bilimsel Tartışma Düzeylerine Etkisi,Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, Ankara.
- Çetinkaya, E. (2017). Bilim Sözde-Bilim Ayrımı Bağlamında Tasarlanan Argümantasyon Temelli Etkinliklerin, 8.Sınıf Öğrencilerinin Bilimin Doğası Görüşlerine, Sözde bilimsel İnançlarına Ve Argümantasyon Becerilerine Etkisi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
- Driver, R., Asoko, H., Leach, J., Mortimer, E., &Scott, P. (1994). Constructing scientific knowledge in theclassroom. Educational Researcher, 23(7), 5-12.
- Ennis, R. H. (1993). Critical thinking assessment. Theory Into Practice, 32(3),179-186.
- Eroğlu, E. (2020). “Covid-19’un Ekonomik Etkilerinin ve Pandemiyle Mücadele Sürecinde Alınan Ekonomik Tedbirlerin Değerlendirilmesi”, International Journal of Public Finance
- Gess-Newsome, J. (2002). The use and impact of explicitin struction about thenature of science and science inquiry in an elementary science method scourse. Science & Education, 11(1), 55-67. doi: 10.1023/A:1013054823482
- Karadüz, A. (2010). Dil becerileri ve eleştirel düşünme. Turkish Studies, 5(3), 1566–1593.
- Khisfe, R. &Abd-El-Khalick, F. (2002). Influence of explicit and reflective versus implicit inquiry-orientedinstruction on sixth graders’ views of nature of science. Journal of Research in Science Teaching, 39(7), 551-578. doi: 10.1002/tea.10036
- Lee, Y. ve Ertmer, P. A. (2006). ExaminingtheEffect of Small Group Discussions and Question Prompts on Vicarious Learning Outcomes. Journal of. Research Technology Education, 39(1), 66–80.
- Miller, J. D. (2002). Civic Scientific Literacy: A Necessity in the 21st Century. Journal of the Federation of American Scientisits-Public Interest Report, 55(1), 3-6.
- Nwosu, A. A. & Ibe, E. (2014). Genderand Scientific Literacy Levels: Implications for Sustainable Science and Technology Education (STE) for the 21st Century Jobs. Journal of Education and Practice, 5(8), 113-118.
- Polat, H. (2019). Argümantasyon Yöntemine Dayalı Laboratuvar Etkinliklerinin Fen Bilgisi Öğretmen AdaylarınınEleştirel Düşünme Eğilimi, Mantıksal Düşünme Becerileri ve Akademik Başarılarına Etkisi, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Matematik Ve Fen Bilimleri Eğitimi Anabilim Dalı, Doktora tezi, Malatya.
- Tatli, E. (2017). Bilim Kurgu Etkinliklerinin Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Bilimsel Bilgiyi Kavramalarına,Bilimsel Okuryazarlıklarına Ve Bilime Karşı Tutumlarına Etkisi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı, Doktora Tezi, İstanbul.
- Tekin, N., Aslan, O. ve Yağız, D. (2016). Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının Bilimsel Okuryazarlık Düzeyleri ve Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi, Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 5(1), 23-50.
- Turgut, H. (2009). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının bilimsel, sözde-bilimsel ayrımına yönelik algıları. Eğitim ve Bilim, 34(154), 50-68.
- Utma, S. (2015). Bilim İletişimi Ve Bilim Gazeteciliği: Ege Üniversitesi Haber Ajansı Örneğinde ÜniversitelerdeBilim Haberlerinin Üretilmesine Yönelik Bir İnceleme, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İzmir.
- Yetişir, M. İ. (2007). İlköğretim Fen Bilgisi Öğretmenliği ve Sınıf Öğretmenliği Birinci Sınıfında OkuyanÖğretmen Adaylarının Fen ve Teknoloji Okuryazarlık Düzeyleri, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-58981944 3.12.2021 tarihinde erişilmiştir.
