Author :
Abstract
Eleştirel Teori olarak da adlandırılan Frankfurt Okulu, tüm pozitivist kuramları eleştirerek dönüştürmüş ve literatüre önemli katkılar sağlamıştır. Okulun literatüre kattığı kavramlardan biri de hem uluslararası ilişkiler hem de sosyoloji açısından değerlendirilebilecek olan özgürleşme kavramıdır.
Özgürleşme kavramı ile hem kapitalizm sonucunda toplumda meydana gelen yoksulluk, eşitsizlik ve demokrasi kavramlarına dikkat çeken hem de eleştirel açıdan bu sorunların nasıl çözüleceğine dair öneriler sunan Okul, Soğuk Savaş sonrası ortaya çıkan güvenlik algısında da etkili olmuş ve 1990’lı yıllarda güvenliğin daha çok birey üzerine odaklanması gerekliliğinin düşünülmesine zemin hazırlamıştır. 2011 yılında Arap dünyasında meydana gelen ve binlerce kişinin sokağa dökülmesine sebep olan Arap Baharı, Frankfurt Okulu’nun özgürleşme kavramı ile ne anlatmak istediğinin en çarpıcı örneklerinden biri olma niteliğini taşımaktadır.
Kapitalizmin neo-liberal politikalarının etkisiyle, gelir eşitsizliği dahil olmak üzere pek çok insani haklardan mahrum bırakılan Arap halkları sonuç olarak özgürleşme istekleri sebebiyle tüm Arap dünyası ve sonrasında küresel düzeye yayılan bir hareketin öncüsü olmuşlardır.
Bu çalışmada, Arap Baharı, uluslararası sistemde güvenliğin nasıl dönüşüme uğradığı ve özgürleşmenin güvenlik algısı içerisinde nerede konumlandığı bakış açısıyla incelenmiştir. Bütün bunlarla beraber Arap Baharı’nın çıkış sebeplerini üzerinde durulmuş ve özellikle bunlar arasında uluslararası sermayenin etkin rolünün ehemmiyeti gözden uzak tutulmamıştır.
Keywords
Abstract
Frankfurt School, also called Critical Theory, criticized and transformed all positivist theories and made important contributions to the literature. One of the concepts that the school adds to the literature is the concept of emancipation, which can be evaluated both in terms of international relations and sociology.
With the idea of emancipation, the school, which draws attention to the notions of poverty, inequality and democracy in the society as a result of capitalism, as well as critically offer suggestions how to solve these problems,was also effective in the perception of security that emerged after the Cold War and in the 1990s, it prepared the ground for the necessity of focusing security was more effective on individuals. The Arab Spring, which took place in the Arab world in 2011 and caused thousands of people to fall into the streets, is one of the most striking examples of what the Frankfurt School wants to tell with the concept of emancipation.
Under the influence of capitalism's neo-liberal policies, Arab peoples, deprived of many human rights, including income inequality, have been the forerunners of a movement that spread across the Arab world and subsequently to the global level, because of their desire for emancipation.
In this study, the Arab Spring has been examined from the perspective of how security has transformed in the international system and where emancipation is positioned within the perception of security. However, the reasons for the emergence of the Arab Spring have been emphasized and ,especially among them, the importance of the effective role of international capital has not been neglected.
Keywords
- Acemoğlu, D. (2005). “From Education To Democracy”, American Economic Review, Vol. 95, No. 2.
- Acemoğlu, D. (2005). “From Education To Democracy”, American Economic Review, Vol. 95, No. 2.
- Açıkmeşe, S. (2012). Strateji Ve Güvenlik, İçinde: “Strateji Ve Güvenlik Çalışmalarında Değişim”, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
- Adorno T. W. ve Horkheimer, M. (1995). Aydınlanmanın Diyalektiği, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Adorno, T. W. (2003). “Kültür Endüstrisini Yeniden Düşünürken” (Çev.: Bülent Doğan), Cogito Dergisi (Yaz).
- Affaya, M. N. (2013). “The Arab Spring: Breaking The Chains Of Authoritarianism And Postponsed Democracy”, In Khair El-Din Haseeb (Ed.): The Arab Spring: Critical Analyses, London: Routledge.
- Amos, D. (2011). “For Some Arab Revolutionaries, A Serbian Tutor”, For Some Arab Revolutionaries, A SerbianTutor, https://www.npr.org/2011/12/13/143648877/for-some-arab-revolutionaries-a-serbian-tutor, Erişim Tarihi: 05.01.2021.
- Ansani, A. ve Daniele, V. (2012). “About A Revolution: The Economic Motivations Of The Arab Spring”, International Journal Of Development And Conflict, Vol: 3, No: 3.
- Ardıç, N. (2012). “Understanding The ‘Arab Spring’: Justice, Dignity, Religion And International Politics”, Afro- Eurasian Studies, Vol: 1, No: 1.
- Barany, Z. (2012). “The Arab Spring” In The Kingdoms”, Arab Centre For Research And Policy Studies, Doha, Qatar, (September).
- Başkan, B. (2011). “Buazizi’nin Yaktığı Ateş: 21.Yüzyılın Başında Arap İsyanları”, Akademik Ortadoğu Dergisi, Sayı: 11, ss. 1-22.
- Bayat, A. (2016). Siyaset Olarak Hayat, Sıradan İnsanlar Ortadoğu’yu Nasıl Değiştiriyor? (Çev, Ö. Gökmen), İstanbul: Metis Yayınları.
- Baydoun, S. (2010). “Statistics Of Internet Usage İn The Arab World (Mena Region)”, https://samer-baydoun.com/2010/03/24/statistics-of-internet-usage-in-the-arab-world-mena-region/, Erişim Tarihi: 02.1.2022. Baylis, J. (2008). “Uluslar Arası Güvenlik Kavramı”, Uluslararası İlişkiler Dergisi, Cilt: 5, Sayı:18.
- Bellin, E. (2004). “The Robustness Of Authoritarianism In The Middle East: Exceptionalism İn Comparative Perspective,” Comparative Politics, Vol: 36, No: 2.
- Bilgin, P. (2003). “Individual And Societal Dimensions Of Security”, International Studies Review, Vol: 5, No: 2.
- Birdişli, F. (2012). “Eleştirel Güvenlik Çalışmaları Kapsamında Frankfurt Okulu ve Soğuk Savaş Sonrası Güvenlik Sorunlarına Eleştirel Bir Yaklaşım: Galler Ekolü”, Güvenlik Stratejileri, Yıl:10 Sayı: 20.
- Birdişli, F. (2019). Teori ve Pratikte Uluslar Arası Güvenlik Kavram-Teori- Uygulama, Ankara: Seçkin Yayıncılık. Booth, K. (1991). “Security And Emancipation”, Review Of International Studies, Vol: 17, No: 4.
- Booth, K. (Ed.) (2005). Critical Security Studies And World Politics, Boulder: Lynne Rienner.Bottomore, T. (1994). Frankfurt Okulu (Çev. Ahmet Çiğdem), Ankara: Vadi Yayınları. Cevizci, A. (1999). Paradigma Felsefe Sözlüğü, İstanbul: Paradigma Yayınları.
- Corradetti, C. (2013). “The Frankfurt School And Critical Theory”,https://www.researchgate.net/publication/256045695_the_frankfurt_school_and_critical_theory,, Erişim Tarihi: 10.01.2022.
- Çölgeçen, A. (2019). ”Uzman Devrimciler: Otpor!”, https://medium.com/millipolitikalarenstitusu/otpor- 179e384642f8, Erişim Tarihi: 05.01.2022.
- Dalay, G. (2015). “Arap Baharı’nı Yeniden Düşünmek”, http://www.aljazeera.com.tr/gorus/arap-baharini-yeniden- dusunmek, Erişim Tarihi: 10.01.2022.
- Dalkıran, G.B. (2017). “Bir Sağlık Turizmi Destinasyonu Olarak Trakya Bölgesi”, Social Sciences Research Journal, Volume 6, Issue 4, ss. 162-178.
- Dedeoğlu, B. (2016). Uluslararası Güvenlik ve Strateji, İstanbul: Yeni yüz yıl Yayınevi.
- Duman, Z. (2014). Tüketim Toplumuna Eleştirel Bir Bakış, Ankara: Kadim Yayınevi, Birinci Baskı.
- Eroğlu Utku, D. (2017). Uluslararası İlişkilerde Güvenlik Kuramları Ve Sorunlarına Çağdaş Yaklaşımlar, İçinde:(Sibel Turan, Nergiz Özkural Köroğlu), “Eleştirel Güvenlik Perspektifinden Göç Ve Güvenlik İlişkisi”, London: Transnational Press.
- Farrell, B., Issa, A., Staton, B., Gilbert, G. And Engelfried, N. (2019). "Are Activists Being Used As Spies?", AreActivists Being Used As Spies?-Waging Nonviolence, https://wagingnonviolence.org/2013/11/stratfor-canvas/, Erişim Tarihi: 05.01.2022.
- Fierke, K. M. (2010). “Critical Theory, Security, And Emancipation”, Oxford Research Encyclopedia, International Studies, Oxfordre. com/İnternational Studies, Erişim Tarihi: 08.10.2021.
- Fromm, E. (1987). İtaatsizlik Üzerine Denemeler (Çev. Ayşe Sayın), İstanbul: Yaprak Yayınları.
- Gleick, P. H. (2014).“Water, Drought, Climate Change And Conflict İn Syria”, Weather, Climate And Society, Vol: 6, No: 3.
- Guzansky, Y. ve Heller, M. (Eds.) (2012) “One Year Of The Arab Spring: Global And Regional Implications”, In Memorandum, No:113.
- Hinnebusch, R. (2006). “Authoritarian Persistence, Democratization Theory And The Middle East: An Overview And Critique”, Democratization, Volum: 13, No: 3.
- Horkheimer, M. (2012). Geleneksel Ve Eleştirel Kuram (Çev.: Mustafa Tüzel), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Kavuncu, S. (2014). “Soğuk Savaş Sonrası ABD’nin Ulusal Güvenlik Stratejileri”, Uluslararası Güvenlik KongresiBildiriler Kitabı, Kocaeli Cilt: II, (Ed. Hasret Çomak ve Ayşegül Gökalp Kutlu) Uluslararası Güvenlik Kongresi, Nisan 2014, Kocaeli.
- Kızılçelik, S. (2008). Frankfurt Okulu, Ankara: Anı Yayıncılık.
- Khonder, H. (2011). “Role Of The New Media İn The Arab Spring”, Globalizations, Vol: 8, No: 5.
- Linklater, A. (2005). “Political Community And Human Security”, In (Ed.) Ken Booth, Critical Security Studies And World Politics.
- Linklater, A. (2013). Uluslararası İlişkiler Teorileri (Burchill, S., Devetak, R., Donnely, J., Nardin, T., Patterson, M., Reus-Smit, C., True, J.) İçinde: “Eleştirel Teori”, İstanbul: Küre Yayınları.
- Maalof, A. (2019). Çivisi Çıkmış Dünya Uygarlıklarımız Tükendiğinde (Çev.: Orçun Türkay), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü (Çev.: O. Akınhay, D. Kömürcü), Ankara: Bilim Sanat Yayınları.
- Mirkin, B. (2013). “Arab Spring: Demographics In A Region Of Transition”, United Nations Development Programme, New York.
- Perthes, V. (2011). “Europe And The Arab Spring”, Survival: Global Politics And Strategy, Vol: 56, No: 3.Plakoudas, S. (2017). “Causes Of The Arab Spring: A Critical Analysis”, Center For International Strategic Analyses (Kedisa), Research Paper No: 7.
- Rowell, S. (2012). “School For Revolutionaries”, School For Revolutionaries—Kennedy School Review, http://ksr.hkspublications.org/2012/04/01/school-for-revolutionaries, Erişim Tarihi: 05.01.2022.
- Sadiki, L. (2000).“Popular Uprisings And Arab Democratization”, International Journal Of Middle East Studies, Vol: 32, No: 1.
- Sharp, G. (2010), From Dictatorship To Democracy: A Conceptual Framework For Liberation, Fourth Edition, Boston: The Albert Einstein Institution.
- Sika, N. (2012). “The Political Economy of Arab Uprisings,” European Institute of The Mediterranean, Barcelona, (March).
- Soherwordi, S. H. S. ve İkram, A. (2011). “The Arab Spring: Causes, Effects And Implications For Pakistan And Afghanistan”, Pakistan Horizon, Volum: 64, No: 3.
- Souza, M. L. and Lipietz, B. (2011). “The Arab Spring And The City: Hopes, Contradictions And Spatiality”, City:Analysis of Urban Trends, Culture, Theory, Policy, Action, Vol: 15, No: 6, Doi: 10.1080/13604813.2011.632900. Sönmezoğlu, F. (2000). Uluslararası Politika Ve Dış Politika Analizi, İstanbul: Filiz Kitapevi.
- Sussman, G. (2010). Branding Democracy: U.S. Regime Change İn Post-Soviet Eastern Europe. New York: Peter Lang.
- Tekek, M. (2012). “Arap Baharı Ve Nedenleri”, http://www.tuicakademi.org/arap-bahari-ve-nedenleri/, Erişim Tarihi: 10.01. 2022.
- Tekek, M. (2013). “Sosyal Medya Ve Arap Baharı”,
- http://www.orsam.org.tr/tr/yazigoster.aspx?ıd=2964, Erişim Tarihi: 10.01.2022.
- Tucker, V. (2012). “Dıvergence And Decline: The Middle East And The World After The Arab Spring”,https://freedomhouse.org/report/countries-crossroads-2012/divergence-and-decline-middle-east-and-world-after- arab-spring, Erişim Tarihi: 10.1.2022.
- United Nations Development Programme (2009). “Development Challenges Outlined In New Arab States”, New York.
- Werrell, C. E. and Femia, F. (2013). “Conclusion”, In Caitlin E. Werrell And Francesco Femia”, (Eds.): The Arab Spring And Climate Change, Center For American Progress, Washington, D.C.
- Werrell, C. E., Femia, F. and Stenberg,T. (2015).“Did We See İt Coming? State Fragility, Climate Vulnerability And The Uprisings In Syria And Egypt”, Sais Review Of International Affairs, Vol: 35, No: 1.
- West, J. (2011). Karama! Journeys Through The Arab Spring, London: Heron Books.
- Wyn Jones, R. (1999).“Promise: Toward A Critical Theory Of Security,” Security, Strategy And Critical Theory, Lynne Rienner Publishers, Boulder Colarodo.
- Yalvaç, F. (2014). Uluslararası İlişkilere Giriş (Ali Balcı ve Şaban Kardaş), İçinde: “Eleştirel Teori”, İstanbul: Küre Yayınları.
