8. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Ama Bağlacının Anlamsal Çeşitliliği Açısından İncelenmesi
Author :
Abstract
Bu çalışma, 8. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan öyküleyici ve bilgilendirici metinlerdeki ama bağlacının anlamsal çeşitliliğini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada 8.sınıf Türkçe ders kitabında bulunan12 öyküleyici ve bilgilendirici metinlerden elde edilen ve 35 kez kullanılan ama bağlacının anlamsal çeşitliliği betimlenmiştir. Ders kitabındaki metinlerden serbest okuma, dinleme metinleri ve şiirler çalışma dışı bırakılmıştır. Çalışmada betimsel araştırma modellerinden doküman incelemesi yapılmıştır. Çalışmada 8. sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerde metin yüzeyinde bulunan ama bağlacının derin anlamda, anlamsal çeşitliliğinin fazla olduğu gözlenmiştir. Aynı zamanda öyküleyici metinlerde kullanılan ama bağlacının anlamsal çeşitliliğinin bilgilendirici metinlerdeki anlamsal çeşitliliğe göre fazla olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte ama bağlacı tümceye en sık çaresizlik anlamını katmıştır.
Keywords
Abstract
This study was carried out to examine the semantic diversity of the conjunction ama in the narrative and informative texts in the 8th-grade Turkish textbook. In the research, the semantic variety of the conjunction, which is obtained from the narrative and informative texts in the 8th grade Turkish textbook12 and used 35 times, is described. Free reading, listening to texts, and poems from the texts in the textbook were excluded from the study. In the study, document analysis was made from descriptive research models. In the study, it was observed that in the texts in the 8th-grade Turkish textbook, the semantic variety of the conjunction, which is on the surface of the text, but in the deep sense, is high. At the same time, it has been determined that the semantic variety of the conjunction used in narrative texts is higher than the semantic variety in informative texts. However, the conjunction most often added the meaning of helplessness to the sentence.
Keywords
- Aktaş, Ş. (2000). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Aktaş, Ş. (2000). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Aydın, İ. (2012). 8.Sınıf Türkçe ders kitabının Duygular temasında yer alan okuma metinlerine metindilbilimsel bir yaklaşım. Turkish Studies - International Periodical For the Languages,Literature and History of Turkish or
- Beaugrande, R.-A. d., & Dressler, W. (1981). Introduction to text linguistics. Londra: Longman. Çelik, M. (1999). dA"nın İşlevleri. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 10, 25-32.
- Çelikkanat Nas, Ş.(2020). Türkçe ders kitaplarında yer alan bilgilendirici metinlerdeki retorik ilişkilerin görünümü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
- Çıkrıkçı, S. S. (2004). İlköğretim öğrencilerinde özetleme becerisinin gelişimi. (Yayımlanmamış doktara tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi.
- Çıkrıkçı, S. S. (2007). Metindilbilimin temel kavramlarının anadili öğretimi süreci açısından değerlendirilmesi. Dil Dergisi, 43-57.
- Dilidüzgün, Ş. (2017). Metindilbilim ve Türkçe öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Doğan, G. (1994). “‘ama’ Bağlacına Edimbilimsel Bir Bakış”. Dilbilim Araştırmaları, (eds.) İmer, K., Kocaman, A., Özsoy, S. Ankara: Hitit Yayınları.
- Gökçe, B. (2013). Kanıtlayıcı metinlerinmetin dilbilimi açısından çözümlenmesi: “Bilgisayar Yalnızlığı” örneği. International Journalof Language Educationand Teaching, 1 (1), 10-34.
- Günay, V. D. (2013). Metin bilgisi, Genişletilmiş 4. Baskı, İstanbul: Papatya Yayınları, (ISBN: 978-605-4220-71-7. Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
- Karaşin, H. (2008). Bağlaç Görevinde Kullanılan “Ya” nın Anlamsal İşlevleri. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(14), 215-227.
- Kaygısız, Ç. (2018, Winter). Okuma eğitiminde metin yapısı ve farkındalığı: bilgilendirici metin örneği. Turkish Studies Volume 13(4), 823-840.
- Korkut, E. (2016). Metin dilbilimi ve dil öğretimi. E. Korkut, & İ. Onursal Ayırır (Dü) içinde, Dil bilimleri ve dil öğretimi (s. 173-199). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Kuru Gönen, S.İ. (2011). A neo-humean analysis of Turkish discourse markers “ama” and “fakat”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (1), 253-278.
- MEB. (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokullar için 8.sınıf Türkçe ders kitabı. Ankara. MEB. (2019). Aralık 2020 tarihinde Talim Terbiye Kurulu:
- Onursal, İ. (2003). Türkçe metinlerde bağdaşıklık ve tutarlılık. (A. Kıran, E. Korkut, & S. Ağıldere, Dü) Günümüz Dilbilim Çalışmaları, 1-20.
- Taboada, M. (2006). “Discourse Markers as Signals (or not) of Rhetorical Relations”. Journal of Pragmatics, 38. 567-592.
- Torusdağ, G., & Aydın, İ. (2017). Metindilim ve örnek metin çözümlemeleri. Ankara: Pegem Akademi.
- Topbaş, S., & Özcan, F. H. (1995). Anlatılarda Bağlaç Kullanımı: Normal ve Özel Eğitim Gereksinimli Öğrenciler Arasında Karşılaştırma. XI. Dilbilim Kurultayı Bildiriler Kitabı, 82-96.
- Uzun, L. (2013). Genel Dilbilim II. (S. Özsoy, & Z. Erk Emeksiz, Dü) Eskişehir: Anadolu Üniversitesi. Üstünova, K. (2006). Ama'nın işlevleri. U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi
- Yıl: 7, Sayı: 10, 2006/1, 79-92.
- Vakilifard, A., & Armand, F. (2006). The effects of ‘concept mapping’ on second language
- Yılmaz, E., & Topal, Z. (2010). Türkçe öğretiminde metindilbilimsel çözümleme yönteminin uygulanması. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 27, 775-788.
