Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Okul Dışı Öğrenme Ortamları ve Bu Ortamlarda Kazandırılabilecek Beceriler
Author :
Abstract
Sosyal bilgiler ders kitapları öğrencilerin yaparak ve yaşayarak öğrenmelerine fırsatlar sunan okul dışı öğrenme ortamlarını kapsayıcı materyallerdir. Bu ortamlarda etkinlikler iyi planlandığında öğrencilerin kişisel, sosyal, akademik ve iş hayatlarında ihtiyaç duyacakları belli başlı becerileri kazandırmada etkin rol oynar. Bu kapsamda çalışmanın amacı sosyal bilgiler ders kitaplarında okul dışı öğrenme ortamlarını belirlemek ve bu öğrenme ortamlarında yer alan etkinliklerin hangi beceriler ile ilişkili olduğunu tespit etmektir. Araştırmanın örneklemini 2019 yılında güncellenen EBA çevrimiçi sosyal eğitim platformunda yer alan 4, 5, 6 ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitapları oluşturmaktadır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden betimleyici durum çalışması deseni kullanılmıştır. Veriler betimsel ve içerik olarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda sosyal bilgiler ders kitaplarında aile, ev, okul, yakın coğrafi, ekonomik, sosyo-kültürel ve tarihi çevre, masabaşı ev ödevleri, sanal müze ve sosyal medya gibi okul dışı öğrenme ortamlarına rastlanmıştır. İlgili öğrenme ortamlarının ders kitaplarında dengeli bir dağılım ve çeşitlilik göstermediği tespit edilmiştir. 6 ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında tarihi, coğrafi, ekonomik ve sosyo-kültürel çevreye yönelik okul dışı öğrenme ortamlarının genel olarak ihmal edildiği belirlenmiştir. Ev ödevlerinin 5, 6 ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında en çok tercih edilen öğrenme ortamlarından biri olduğu görülmüştür. İlgili ödevlerin araştırma becerisi geliştirmek odaklı olduğu tespit edilmiştir. Okul dışı öğrenme ortamlarıyla ilişkili diğer etkinliklerde gözlem, finansal okuryazarlık, kanıt kullanma ve mekânı algılama gibi becerilerinin öğrenciye kazandırılmak istenen diğer alana özgü beceriler olduğu görülmüştür. Fakat bu alana özgü olan becerilerin genel becerilere oranla daha az sayıda olduğu tespit edilmiştir. Ders kitaplarının okul dışı öğrenme ortamlarının çeşitliği ve alana özgü beceriler açısından iyileştirilmesi gerektiği ileri sürülebilir. Ders kitaplarında yapılacak yeni düzenlemeler çocuklara okul dışı öğrenme ortamlarında çok sayıda beceriyi edinme ve kendini geliştirme fırsatı sunacaktır.
Keywords
Abstract
Social studies textbooks are materials that also include out-of-school learning environments, which enable students to learn by doing and living. Well-planned activities organised in such environments are vital for teaching certain skills students will need in their personal, social, academic and work lives. This study aims to identify out-of-school learning environments in social studies textbooks and determine the skills associated with the activities involved in these learning environments. The study sample consists of 4th, 5th, 6th and 7th-year social studies textbooks in the EBA online social education platform, which was updated in 2019. The descriptive case study design, one of the qualitative research designs, was utilised. Study data were analysed descriptive and content analysis.. Out-of-school learning environments, such as family, home, school, immediate geographical, economic, sociocultural and historical environment, homework, virtual museums and social media, were identified in the textbooks. They did not show a balanced distribution and diversity. The out-of-school learning environments relating to historical, geographical, economic and sociocultural environment were found to be generally neglected in 6th and 7th-year textbooks. Homework was one of the most preferred learning environments in 5th, 6th and 7th-year textbooks. It focused on improving research skills. Skills like observation, financial literacy, evidence usage and spatial perception were among other field-specific skills to be taught to students in other activities relating to out-of-school learning environments. However, these field-specific skills were less compared to general skills. Out-of-school learning environments in textbooks should be improved in terms of diversity and field-specific skills. New arrangements to be made in the textbooks will provide children with opportunities for gaining numerous skills and developing themselves.
Keywords
- Atkın, K. (2020). “Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Okul Dışı Öğrenme Ortamları Ve Bu Ortamlarda Kazandırılabilecek
- Beceriler” International Social Sciences Studies Journal, (e-ISSN:2587-1587) Vol:6, Issue: 64; pp:2505-2522. SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARINDA OKUL DIŞI ÖĞRENME ORTAMLARI VE BU ORTAMLARDA KAZANDIRILABİLECEK BECERİLER Out-Of-School Learning Environments In Social Studies Textbooks And The Skills That Can Be Taught In These Environments Doç. Dr. Kibar AKTIN Sinop Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Temel Eğitim Bölümü, Muğla/TÜRKİYE ORCID ID: https://orcid.org/0000-0001-6238-3500 ÖZET Sosyal bilgiler ders kitapları öğrencilerin yaparak ve yaşayarak öğrenmelerine fırsatlar sunan okul dışı öğrenme ortamlarını kapsayıcı materyallerdir. Bu ortamlarda etkinlikler iyi planlandığında öğrencilerin kişisel, sosyal, akademik ve iş hayatlarında ihtiyaç duyacakları belli başlı becerileri kazandırmada etkin rol oynar. Bu kapsamda çalışmanın amacı sosyal bilgiler ders kitaplarında okul dışı öğrenme ortamlarını belirlemek ve bu öğrenme ortamlarında yer alan etkinliklerin hangi beceriler ile ilişkili olduğunu tespit etmektir. Araştırmanın örneklemini 2019 yılında güncellenen EBA çevrimiçi sosyal eğitim platformunda yer alan 4, 5, 6 ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitapları oluşturmaktadır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden betimleyici durum çalışması deseni kullanılmıştır. Veriler betimsel ve içerik olarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda sosyal bilgiler ders kitaplarında aile, ev, okul, yakın coğrafi, ekonomik, sosyo-kültürel ve tarihi çevre, masabaşı ev ödevleri, sanal müze ve sosyal medya gibi okul dışı öğrenme ortamlarına rastlanmıştır. İlgili öğrenme ortamlarının ders kitaplarında dengeli bir dağılım ve çeşitlilik göstermediği tespit edilmiştir. 6 ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında tarihi, coğrafi, ekonomik ve sosyo-kültürel çevreye yönelik okul dışı öğrenme ortamlarının genel olarak ihmal edildiği belirlenmiştir. Ev ödevlerinin 5, 6 ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında en çok tercih edilen öğrenme ortamlarından biri olduğu görülmüştür. İlgili ödevlerin araştırma becerisi geliştirmek odaklı olduğu tespit edilmiştir. Okul dışı öğrenme ortamlarıyla ilişkili diğer etkinliklerde gözlem, finansal okuryazarlık, kanıt kullanma ve mekânı algılama gibi becerilerinin öğrenciye kazandırılmak istenen diğer alana özgü beceriler olduğu görülmüştür. Fakat bu alana özgü olan becerilerin genel becerilere oranla daha az sayıda olduğu tespit edilmiştir. Ders kitaplarının okul dışı öğrenme ortamlarının çeşitliği ve alana özgü beceriler açısından iyileştirilmesi gerektiği ileri sürülebilir. Ders kitaplarında yapılacak yeni düzenlemeler çocuklara okul dışı öğrenme ortamlarında çok sayıda beceriyi edinme ve kendini geliştirme fırsatı sunacaktır. Anahtar Kelimeler: Öğrenme ortamları, aile katılımı, ev ödevleri, sanal öğrenme ortamları, yerel tarihi, coğrafi ve sosyokültürel çevre
