Tiyatro ve Veba: Albert Camus’ nün “Veba” Romanıyla, Antonin Artaud’nun Tiyatro ve İkizi Eserinin Metafiziksel Başkaldırı ve Dirimsel Öz Açısından Değerlendirilmesi
Author :
Abstract
Albert Camus’ nün 1947 yılında yayımlanan “Veba” romanı, insanlık tarihinin ortak bir sorunu olan salgın hastalıkların, insanlara ve topluma yayılması üzerinden, bir felaketin yazgıya dönüşümünün hikâyesidir. Cezayir’in Oran kentinde başlayan bir veba salgınını ele alan eser, hastalık karşısında umutsuzluk ve dayanışma ikilemini tartışır. Antonin Artaud 1932 ve 1933 yıllarında yayımladığı “Vahşet Tiyatrosu” bildirilerini, 1938 yılında, “Tiyatro ve İkizi” adlı kitabında, tekrar kaleme alır. Artaud, geleneksel tiyatro oyunlarındaki kuram ve sahne çalışmalarına başkaldırarak, metafiziksel ve soyut bir içeriği olan tiyatroyu öne çıkarır. Tiyatro oyunlarıyla, veba hastalığı arasında parelel bir ilşki kuran Artaud, veba salgınlarında, insanların “acımasız” veya da “gerçek” olan yüzlerinin açığa yansıdığı gibi, gerçek tiyatro oyunlarınında seyircinin yüzündeki maskeleri düşürek bilinçaltını harekte geçirmesi gerektiğini düşünür. Tiyatronun da veba gibi, ölüm ya da iyileşmeyle çözümlenen bir kriz olduğu savunan Artaud, “Tiyatro ve Veba” denemesinde, veba salgının yarattığı felaket ortamlarında, insanların, “dolaysız nedensizlikten” kaynaklanan duygularının dışavurumu ile birlikte davranışlarının “denetim dışı” olduğu zaman, gerçek tiyatronun başladığını söyler. Bu çalışmada; Camus’ nün “Veba” eseriyle, Antonin Artaud’nun “Tiyatro ve Veba” isimli denemesinde benzer bir yaklaşımın üzerinde durularak, geniş topluluklar etkisi altına alan ve sonuçları açısından değerlendirdiğinde yarattığı psikolojik ve sosyolojik tahribata sebep olan veba hastalığı ile veba hastaları ve tiyatro seyircileri ve oyuncuları arasındaki ortak tutum tartışılacaktır.
Keywords
Abstract
The "Plague" which is a novel of Albert Camus published in 1947 is the story of the transformation of a disaster into a destiny through the spread of epidemic, a common problem of human history, to people and the society. The novel, which is about an outbreak of plague, discusses the dilemma of despair and solidarity against the disease started in Oran, Algeria. Antonin Artaud rewrites the “Theatre of Cruelty” manifestos published in 1932 and 1933 in his book “Theatre and Its Double” in 1938. Artaud puts forward the theatre that has metaphysical and abstract content by revolting against the theory and stage studies in traditional theatre plays. Artaud establishing a parallel relationship between theatre plays and plague thinks that real theatre plays should unmask the audience to awake their subconsciousness, much like the “cruel” and “true” faces of people revealed during plague. Noting that theatre is a crisis resolved by death or recovery just like the plague Artaud states that real theatre starts in the disaster environments when the behaviors are "out of control" with the expression of the emotions arising from "direct causelessness" in disaster environment due to the plague in "The Theatre and its Double" essay. In this study; the common attitude between the plague affected large communities and caused psychological and sociological destruction, and the plague patients, theatre audience and the actors will be discussed, by emphasizing on a similar approach in “The Plague” novel by Camus and “The Theater and The Plague” essay of Antonin Artaud.
