Author :
Abstract
ÖZET Grimm Kardeşler’den bu yana, folklor çalışmaları, on dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısı ve yirminci yüzyıl boyunca, sözlü gelenekler de dahil olmak üzere, folklorik kalıntıları ortaya çıkarmak, deşifre etmek ve korumak adına önem kazandı. Ancak, yeni binyılın ilk yirmi yılı karalanırken, 'modern yeni, gereksiz eskiye karşı’ anlayışı arka planda işlevini sürdürmeye devam ediyor ve maalesef orijinal, özgün ve geleneksel olan “loru” erozyona uğratıyor. Modern kültürün doyumsuz yaratıcıları ve tüketim kültürünün belirsiz rotasının yöneticileri, toplum, halk grupları ve bireyler üzerinde hayati sosyal ve psikolojik iletişim işlevlerine sahip olan otantik ve geleneksel doku kalıntılarının kayboluşuna göz yummaya teşvik ediyor. “Ozanlar” ve “Dengbêjler”, yirminci yüzyılın son yıllarına kadar Türkiye’deki Türk ve Kürt sözlü geleneğinin icracılarıydı, ancak, izleyicinin kaydedilen kopyalara erişebilme avantajına sahip olmasını sağlayan teknolojik yenilikler nedeniyle, varlıkları tükenme tehlikesiyle karşı karşıyadır. Ayrıca, tüketici yaşam tarzı bireyleri o denli meşgul etti ki, herhangi bir geleneksel sözlü performansa, bir zamanlar olduğu gibi, katılmaya gayret etmemektedirler, çünkü istedikleri zaman ve istedikleri yerde izleme alternatifine sahiptirler. Yüzlerce yıldır Anadolu’daki “Sözlü Gelenek”, sözlü kültürün icracı sanatçıları ve canlı arşivleri olan Ozanlar ve Dengbêjler tarafından temsil edilmiş ve icra edilmiştir; bu sanatçılar, Anadolu sözlü folklorunun son temsilcileridir. Bu çalışmada amaç, Ozanlar ve Dengbêjlerin sosyal rolünü inceleyerek, tartışmak ve değer ve izleyici kaybının olası nedenlerini göstermektir.
Keywords
Abstract
ABSTRACT Since the Grimm Brothers, folklore studies returned to respectability through the second half of nineteenth and twentieth century to uncover, decipher and save the folkloric remains including the oral traditions. But, as the first decades of the new millennium are being scribbled, the 'modern new' versus the ‘needless old’ is still burning in the back burner, and is, unfortunately, eroding the original, authentic and traditional ‘lore’. The creators of insatiable modern culture are also the directors of the ambiguous route of consumerist culture that encourage societies to condone the residue of authentic traditional tissues that have vital social and psychological communicational functions on folk groups and individuals. The “Ozans” and “Dengbêjes” have been the performers of Turkish and Kurdish oral literatures in Turkey until the last decades of the twentieth century, but, are face to face with the danger of being extinct, because of the new technological innovations that let the audience have the advantage of being able to access the recorded replicas. Besides, the consumerist life style has made the individuals so busy that they would not attempt to attend any traditional oral performance as it was ‘once upon a time’, because they have the alternative of watching them at any time, any place they like. For hundreds of years, the “Oral Tradition” of Anatolia has been represented and performed by Ozan-s and Dengbêj-es who are live archives and performer artists of oral culture; the last representatives of Anatolian oral folklore. In this paper, it is aimed to bring forth and discuss the social role of Ozan-s and dengbêj-es, and illustrate the possible reasons of their loss of value and audience.
