Author :
Abstract
Sosyal bir varlık olan insanın kültürel çevresi ile fiziksel çevresi birbirinin yansıması olarak okunabilir. Bu çalışmada 18.yüzyıl İstanbul’unda yaşayan üst düzey devlet görevlilerinin konutlarında yer alan mabeyn odaları incelenerek sosyal statülerinin bir göstergesi olarak okunmaya çalışılacaktır. Toplumun seçkin kesimini teşkil eden bu ekâbir evlerinde yer alan mekanlar arasından mabeyn odalarının seçilmesinin nedeni bu odalarda yer alan nesnelerin çeşitliliğidir. Mabeyn sözlüklerde “haremle selamlık arasındaki oda” olarak tanımlanmakla birlikte 18.yüzyıl üst sınıf ricalinin konutlarında bu anlamın yanısıra bir kullanıma işaret ettikleri anlaşılmaktadır. Padişahın yaşam tarzının ve onun yaşadığı konutun, burada çalışan devlet görevlilerine örnek teşkil edeceği gerçeğinden hareketle öncelikle Topkapı Sarayı’nda bulunan “Mabeyn Dairesi” incelenmiştir. Ardından sarayla ilişiği bulunan ve elit tabaka olarak adlandırabileceğimiz kişilerin kullandıkları on dokuz evin Mabeyn odaları ele alınmıştır. Bunun için Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde bulunan 1730-1771 tarih aralığındaki Muhallefat defterlerine başvurulmuş, ölen veya azledilen saray çevresinin terekelerinin yer aldığı bu defterler üzerinden, mabeyn odalarının konumları ve döşemeleri tetkik edilerek nasıl bir işleve sahip oldukları anlaşılmaya çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
The cultural and physical environment of the human being, a social entity, can be read as a reflection of each other. In this study, the mabeyn rooms in the residences of high-level government officials living in Istanbul in the 18th century will be examined and tried to be read as an indicator of their social status. The reason for choosing the mabeyn rooms among the places in the houses of these state administrators, which constitute the elite segment of the society, is the variety of objects in these rooms. Although Mabeyn is defined in the dictionaries as "the room between harem and hariciye", it is understood that the 18th century high-class managers point to a use besides this meaning in their dwellings. Based on the fact that the Sultan's lifestyle and the house he lives in will set an example for the state officials working here, the "Mabeyn Room" in Topkapı Palace was first examined. Then, the Mabeyn rooms of the nineteen houses used by people who can be called as elite class that are relationed to the palace were discussed. For this purpose, Muhallefat registeries dated between 1730 and 1771 were used in the Ottoman Archives. By examining the locations and furnishings of these rooms, it is tried to be understood how they function, through these manuscripts containing the confiscation records of people with high status who died or were dismissed.
