Author :
Abstract
Bir nesnenin tarihlendirilebilmesi için mağara duvarlarındaki resimler, kurganlardan çıkan eşyalar, döneme ait minyatürler, resimler ve çekilen fotoğraflar değerlendirilmektedir. Anadolu’daki ayak giyimi serüveni ve modelleriyle ilgili çalışmalarda da tarihi eserlerde yer alan süsleme ögelerinin veya plastik sanatlarda kullanılmış ayak giyimlerinin göz ardı edilmemesi gerekmektedir. İslam inancıyla birlikte insan ve hayvan figürlerinin yapı süslemelerinde kullanılmaması Anadolu kültüründe bu alanda incelenecek mimari yapıları elbette sınırlandırmaktadır. Bu sınır içerisinde, Anadolu’da bulunan kiliselerdeki freskler, mozaikler, dış cephe kabartmalarındaki melekler, ikonlardaki dini liderler ve halkın güncel yaşamıyla ilgili betimlemeler yer almaktadır. Ermeni ve Gürcü Kiliselerinin dış cephe ve iç mekân süslemelerinde inanç ve döneme ait yaşamla ilgili oldukça detaylı tasarlanan görseller vardır. Özellikle Van Akdamar Kilisesi’nde en görkemli örnekleri bulunmaktadır. Dış cephenin tümünü dört kuşak halinde çevreleyen kabartma figürlerdeki ayak giyimleri, hem günlük yaşam hem de mitoloji hakkında bilgi vermektedir. Kilisenin Doğu, Kuzey ve Güney dış cephelerinde bulunan İlyas, Yahya ve Daniel Peygamberlerin, 3 Atlı Azizin, 3 İbrani Gencin ve meleklerin tasvirlerinde birbirinden farklı ayak giyimleri bulunmaktadır. Akdamar Kilisesindeki figürlerin manevi değerlere, mesleğe veya yaşam şekillerine göre giydirilerek tasarlandığı aşikârdır. Ancak bu kompozisyonlarda yer alan ayak giyimlerinin, Van’da giyilmiş ayak giyimi formları hakkında bilgi verebileceği de unutulmamalıdır. Ayrıca mimari süslemelerdeki figürlerde görülen kıyafetlerin döneme ait giyim-kuşam hakkında bilgi vermesinin yanında, ayakkabı, bot, sandalet gibi tasvirler de döneme ait ayak giyimi tasarımlarını ve modellerini belgeleyen kanıtlardır. Akdamar Kilisesi’nde elde edilen bulgular sonucu cephe kabartmalarında dört, iç mekân süslemelerinde dört ve her iki alanda kullanılan ortak bir adet olmak üzere toplamda dokuz ayak giyimi tespit edilmiştir.
Keywords
Abstract
To date an object, paintings on the cave walls, the stuffs from cairns, miniatures, paintings and pictures from the period are utilized. In the studies on footwear process and footwear models in Anatolia, the ornamental instruments and the footwear used in the plastic arts should not been ignored. Not using human and animal figures in building ornament with the Islamic belief certainly limits the architectural structures to be examined in Anatolian culture. Within this limitation, there are frescoes in the churches, mosaics, the angels on the exterior walls, religious leaders in icons and the depictions of people’s daily life in Anatolian churches. In the exterior and indoor ornaments of Armenian and Georgian churches, there are visuals about belief and life of the period designed in a pretty detailed manner. The most magnificent examples are especially seen in Van Akhtamar Church. The footwear in the relief figures surrounding whole facade in four cinctures tells us about daily life and mythology. There are different footwears in depictions of the messengers Elias, John the Baptist and Daniel, three horsemen saints, three Hebrew young men and the angels which are on the East, North and South facades of the church. It is obvious that the figures in Akhtamar Church have been designed and worn according to the spiritual values, the occupation and the lifestyles. However, it is also important to remember that the footwear in these compositions may also give information about the forms worn in Van. While the clothes seen in the figures in the architectural ornaments give information about the wearing of the period, depictions such as shoes, boots and sandals are the evidences documenting the designs and models of the footwear of the period. As a result of the results obtained in Akhtamar Church, totally 6 footwear, three of which are in facade reliefs and three of which are in interior ornaments, have been found.
