Türkiye’de Hazırlanan Sanal Gerçeklik Ve Artırılmış Gerçeklik Konulu Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi
Author :
Abstract
Sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik konularında Türkiye’de bugüne kadar hazırlanmış olan lisansüstün tezlerin, bütüncül bir bakış açısı ile incelenmesi ve bu süreçte bilimsel açıdan nasıl bir gelişim yaşadığının ortaya konması bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Bu amaç doğrultusunda hazırlanan çalışmada, bibliyometri yöntemine başvurulmuştur. Araştırmaya dahil edilen tezlere, Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezinin (YÖKTEZ) veri tabanından ulaşılmış ve erişime açık olan tezler, araştırma verisi olarak alınmıştır. İlgili veri tabanının taranması sonucunda, 1996-2020 yılları arasında yazılan 307 adet lisansüstü teze ulaşılmıştır. Ulaşılan tezler, bibliyometri yasalarına göre analiz edilmiştir. Analiz işlemi gerçekleştirilirken, bibliyometrik analizler için alanyazında belirtilen veri parametrelerinden yararlanılmış ve araştırma verisi olarak kullanılan tezler, bu parametreler doğrultusunda değerlendirmeye alınmıştır. Değerlendirmeler sonunda, sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik konularının son yıllarda Türkiye’de yazılan lisansüstü tezlere yansıdığı ve her geçen yıl bu konuların, lisansüstü tezler tarafından daha fazla sayıda araştırma konusu olarak tercih edildiği bulgusuna ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
The aim of the study is to examine the graduate theses prepared in Turkey on virtual reality and augmented reality with a holistic perspective and to reveal the scientific development of the gradute theses in this process. In the study, prepared for this purpose, the bibliometric method has been used. The theses included in the researsh have been accessed from the database of The National Thesis Center of The Council of Higher Education and the theses that were open to access have been taken as research data. As a result of the reviewing the relevant database, 307 graduate theses written between 1996-2020 have been reached. The theses reached have been analyzed according to the bibliometrics laws. While performing the analysis, the data parameters specified in the literature have been used for bibliometric analyses and theses used as research data have been evaluated in line with these parameters. As a result of the evaluations, it has been found that virtual reality and augmented reality topics have been reflected in the graduate theses written in Turkey in recent years, and these topics are preferred more and more as a research topic by the graduate theses every year.
Keywords
- Akkaya, D.H. ve Usman, E. (2011). Temalı Otel: Yok Mekanla Var Edilmeye Çalışılan ‘Kurmaca Mekan’”,
- Akkaya, D.H. ve Usman, E. (2011). Temalı Otel: Yok Mekanla Var Edilmeye Çalışılan ‘Kurmaca Mekan’”, Tasarım + Kuram Dergisi, 11(12): 67-80.
- Aktaş Polat, S. (2015). “Üstgerçeklik ve Turizmin Sonu”, CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 120-137.
- Albayrak, A. ve Tüzünkan, D. (2020). Kırsal turizm ve türlerine yönelik hazırlanan lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Turkish Studies-Social Sciences, 15(1): 845-859.
- Altınpulluk, H. (2018). “Türkiye’de Artırılmış Gerçeklikle İlgili Hazırlanan Tezlerin Bibliyometrik Analiz Yöntemiyle İncelenmesi”, Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 8(1): 348-272.
- Aydın, B. ve Aksöz, E.O. (2019). “Destinasyon Alanında Yayınlanmış Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Profili”, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(1): 615-636.
- Azuma, R.T. (1997). “A Survey of Augmented Reality”, Presence, 6(4): 355-385.
- Baudrillard, J. (2011). Simülakrlar ve Simülasyon (3. Baskı) (Çev. O. Adanır), Doğu Batı Yayınları, Ankara.
- Baudrillard, J. (2017). Tüketim Toplumu (10. Baskı) (Çev. F. Keskin ve N. Tutal), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- Billinghurst, M., Kato, H. and Poupyrev, I. (2001). “MagicBook: Transitioning between Reality and Virtuality”, In CHI’01 Extented Abstracts on Human Factors in Computing Systems, ACM, 25-26.
- Birol Özerk, G. ve Akgün Yüksekli, B. (2011). “Küresel Kent, Kentsel Markalaşma ve Yok-Mekan İlişkileri”, İdealkent Kent Araştırmaları Dergisi, 3: 82-93.
- Cankül, D., Doğan, A. ve Sönmez, B. (2018). “Yiyecek-İçecek İşletmelerinde İnovasyon ve Artırılmış Gerçeklik Uygulamaları”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(3): 576-591.
- Çolakoğlu, Ü., Altun, H.E. ve Kıykaç, B. (2019). “Türkiye’deki Medikal Turizm Tezlerinin Bibliyometrik Profili (2008-2018)”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 30(2): 135-143.
- Daisy, A. (2020). Relationship Marketing through Virtual Reality and Augmented Reality. Erişim Adresi:https://www.researchgate.net/publication/339111372_Relationship_Marketing_Through_Virtual_Reality_and_Aug mented_Reality, [Erişim Tarihi: 21.09.2021].
- Dinç, A. ve Karakök, H. (2021). “Türkiye’de Ekoturizm Alanında Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi (2000- 2020)”, Journal of Humanities and Tourism Research, 11(1): 241-255.
- Durmaz, C., Bulut, Y. ve Tankuş, E. (2018). “Sanal Gerçekliğin Turizme Entegrasyonu: Samsun’daki 5 Yıldızlı Otellerde Uygulama”, Turkish Journal of Marketing, 3(1): 32-49.
- Erturgut, R. ve Gürler, H.E. (2020). “Tersine Lojistik Teori ve Uygulamalarının Son 10 Yılı: Bibliyometrik Bir Analiz”, International Journal of Economic and Administrative Studies, 28: 25-46.
- Fırat, A.F. (1991). The Consumer in Postmodernity. Erişim Adresi: https://www.acrwebsite.org/volumes/7141/volumes/v18/NA-18, [Erişim Tarihi: 21.09.2021].
- Gökdemir, S. ve Göç, A.C. (2021). “Türkiye’de Turist Rehberliği Alanında Yapılan Teknoloji Konulu Çalışmaların Bibliyometrik Analiz ile Belirlenmesi”, Sivas İnterdisipliner Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(1): 36-53.
- Guttentag, W.J. (1996). “Developing The Tools for Practical VR Applications”, IEEE Engineering in Medicine and Biology, 15(2): 23-30.
- Güncan, Ö. (2021). “Oyuncak” Konulu Lisansüstü Tezlere Yönelik Bibliyometrik Bir İnceleme”, Pearson Journal of Social Sciences & Humanities, 6(12): 133-160.
- Güneş, V. (2016). “Postmodern Pazarlama Unsurlarının Sanal Oyunlar Üzerinden Tüketicide Bıraktığı Etki:Pokemon Go Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, CIEP Özel Sayısı: 347-Güven, E. ve Yıldız, G. (2012). “Sanal Bir Ülkenin Vatandaşı Olmak”, E-Journal of New World Sciences Academy, 7(3): 192-204.
- Hareket, E. (2020). “Çocuk Hakları Evrensel Sözleşmesi Hükümleri Çerçevesinde Türk Çocuk Oyunlarının İncelenmesi”, Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(4): 1083-1106.
- Hasançebi, M., Yavuz, M., Gündüz, A., Tan, S.S. ve Göktaş, Y. (2018). “Türkiye’deki Sanal Gerçeklik Tezlerininİncelenmesi”, The 2nd International Conference on Distance and Innovative Educational Technologies, Erişim Adresi:
- https://www.researchgate.net/publication/345636925_TURKIYE'DEKI_SANAL_GERCEKLIK_TEZLERININ_I NCELENMESI, [Erişim Tarihi: 22.09.2021].
- Karatay, A. (2015). Artırılmış Gerçeklik Teknolojisi ve Müze İçi Eser Bilgilendirme ve Tanıtımlarının ArtırılmışGerçeklik Teknolojisi Yordamıyla Yapılması (Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
- Kayapa, N. (2010). Gerçek ve Sanal Gerçeklik Ortamları Arasındaki Algısal Farklılıklarda Görselleştirmeye İlişkin Özelliklerin Araştırılması (Doktora Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Kerawalla, L., Luckin, R., Seljeflot, S. and Woolard, A. (2006). “Making It Real”: Exploring The Potential of Augmented Reality for Teaching Primary School Science”, Virtual Reality, 10: 163-174.
- Kurbanoğlu, S.S. (1996). “Sanal Gerçeklik: Gerçek mi, Değil mi?”, Türk Kütüphaneciliği, 10(1): 21-31.
- Loureiro, S.M.C., Guerriro, J. and Ali, F. (2020). “20 Years of Research on Virtual Reality and Augmented Reality in Tourism Context: A Text-Mining Approach”, Tourism Management, 77(2020): 1-21.
- Milgram, P. and Kishino, F. (1994). “A Taxonomy of Mixed Reality Visual Displays”, IEICE Transactions on Information Systems, E77-D, 12(12): 1-15.
- Nimrod, G. and Adoni, H. (2012). “Conceptualizing E-Leisure”, Society and Leisure, 35(1): 31-56.
- Olsson, T., Kärkkäinen, T., Lagerstam, E. and Ventä-Olkkonen, L. (2012). “User Evaluation of Mobile Augmented Reality Scenarios”, Journal of Ambient Intelligence and Smart Environments, 4(2012): 29-47.
- Öcel, Y. (2019). “Türkiye’de Marka ile İlgili Yazılan Doktora Tezlerinin Bibliyometrik İncelenmesi”, Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 3(1): 38-49.
- Öngider, M.U. (2019). Sanal Gerçeklik Gözlüğü Deneyiminin Seyahat Motivasyonuna ve Satın Alma Davranışına Etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
- Özçoban, E. (2020). “İnanç Turizmi Alanında Yayımlanan Yüksek Lisans ve Doktora Tezlerinin Bibliyometrik Analizi (1998-2019)”, Turkish Studies-Social Sciences, 15(3): 1363-1375.
- Özkeroğlu, Ö. ve Akyıldız Munusturlar, M. (2020). “Elektronik Boş Zaman” (Ed. Müge Akyıldız Munusturlar), Boş Zamanda Yeni Yönelimler, ss. 1-30), Gazi Kitabevi, Ankara.
- Özkul, E. and Kumlu, S.T. (2019). “Augmented Reality Applications in Tourism”, International Journal of Contemporary Tourism Research, 2(2019): 107-122.
- Öztürk Göçmen, P. (2018). “Artırılmış Gerçeklik Uygulamaları ile Yeni Medya Reklam Tasarımı”, Sanat ve Tasarım Dergisi, Aralık: 175-191.
- Paslı, M. (2021). “Sakin Şehir Konulu Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi”, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(2): 1005-1017.
- Pretes, M. (1995). “Postmodern Tourism: The Santa Claus Industry”, Annals of Tourism Research, 22(1): 1-15.Pritchard, A. (1969). “Statistical Bibliography of Bibliometrics?”, Journal of Dokumentatiton, 25(4): 348-349.
- Sarı Gök, H. (2021). “Gönüllü Turizm Konusunda Yapılan Araştırmaların Bibliyometrik Analizi: Scopus Örneği”, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(2): 1546-1567.
- Silva, S., Oliveira, J.C. and Giraldi, G.A. (2003). Introduction to Augmented Reality. Erişim Adresi: https://www.lncc.br/~jauvane/papers/RelatorioTecnicoLNCC-2503.pdf, [Erişim Tarihi: 21.09.2021].
- Süar, S. (2017). “İllüzyonun Ötesi: Özel Bakış Açısı Kullanımı Ekseninde Sinemanın Yanılsamasından Dijitalin Sanal Gerçekliğine”, Yeni Medya Elektronik Dergi, 1(1): 117-154.
- Sünger, İ. (2019). Artırılmış Gerçeklik Kavramı Üzerine İçerik Analizi Çalışması (Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
- Toker, A. (2021). “Yayımla veya Yok Ol! Rekreasyon Yönetimi Araştırmaları Nereye Gidiyor? Bibliyometrik Bir Değerlendirme”, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(3): 2107-2126.
- Urry, J. (2009). Turist Bakışı. E. Tataroğlu ve İ. Yıldız (Çev.), Ankara: Bilge Su Yayıncılık.
- Urry, J. (2015). Mekanları tüketmek (2. Baskı) (Çev. R.G. Öğdül), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- Williams, P. and Hobson, J.S.P. (1995). “Virtual Reality and Tourism: Fact or Fantasy?”, Tourism Management, 16(6): 423-427.
- Yavuz, M., Hasançebi, M. ve Kurşun, E. (2020). “Açık ve Uzaktan Öğrenme Ders Kitaplarında BulunmasıGereken Özellikler: Sistematik Literatür Taraması”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 50: 533-560.Yersüren, S. ve Özel, Ç.H. (2020). “Boş Zaman ve Rekreasyon Konulu Tezler Üzerine Bibliyometrik Bir Çalışma”, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(2): 1139-1159.
- Yıldırım, O. (2021). “Ulusal Alan Yazında Spor Turizminin Gelişimi: Lisansüstü Tezler Üzerine Bibliyometrik Bir Analiz”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 43: 319-331.
- Yılmazel, Ö. (2019). “YÖK Ulusal Tez Merkezi’nde Büyük Veri Alanında Kayıtlı Bulunan Lisansüstü Tezlerinin Analizi”, Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergisi, 41(Spring): 225-240.
- Yolal, M. (2016). Turizm Araştırmalarında Örnekleme Bibliyometrik Bir Araştırma, Detay Yayıncılık, Ankara.
- Yung, R. and Khoo-Lattimore, C. (2019). “New Realities: A Systematic Literature Review on Virtual Reality and Augmented Reality in Tourism Research”, Current Issues in Tourism, 22(1): 1-26.
- Yüksek, G., Coskuner, M., Çetin, A. and Savaş, N. (2020). “A Bibliometric Analysis of The Last 25 Years of Virtual Reality Studies in Tourism”, Journal of Tourism, Leisure and Hospitality, 2(1): 14-21.
- Zhou, F., Been-Lirn Duh, H. and Billinghurst, M. (2008). Trends in Augmented Reality Tracking, Interaction andDisplay: A Review of Ten Years of ISMAR. Erişim Adresi:https://www.researchgate.net/publication/216814064_Trends_in_Augmented_Reality_Tracking_Interaction_and_ Display_A_Review_of_Ten_Years_of_ISMAR, [Erişim Tarihi: 21.09.2021].
