ÖZET Bu çalışmanın temel amacı aşırı yarışma ve rekreasyonel biçiminde organize edilmiş okullar arası spor yarışmalarına katılan 10-15 yaş grubu çocukların katılım motivasyonlarında cinsiyet, organizasyon biçimi ve cinsiyet*organizasyon biçimi değişkenlerinin etkileşimini belirlemektir. Araştırmanın örneklem grubunu aşırı yarışma biçiminde organize edilen okullar arası spor yarışmalarına katılan 222, rekreasyonel/turnuva biçimde organize edilmiş yarışmalara katılan 232 olmak üzere toplam 454 öğrenci oluşturmaktadır. Örneklem grubunun yaş ortalaması ( X) ̅= 12.9, SS= 1.3’dür. Katılımcıların % 49’u aşırı yarışmacı (n= 222), %51’i ise turnuva/rekreasyonel (n= 232) biçimde organize edilen grubu oluşturmaktadır. Veriler Katılım Motivasyonu Ölçeği (PMQ) ile toplanmıştır. Verilerin analizinde Çok Değişkenli Varyans Analizi (MANOVA) kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre PMQ alt ölçeklerinde cinsiyet ve cinsiyet*organizasyon formatı değişkenlerinde farklılaşma olmamış, PMQ alt ölçeklerinde organizasyon formatı değişkeninde farklılaşma bulunmuştur. ANOVA analiz sonuçlarına göre okullar arası spor yarışmalarında organizasyon formatı değişkenine göre “arkadaşlık” ve “yarışma” alt ölçeklerinde anlamlı farklılık bulunmuştur. Bu değerler göstermektedir ki; organizasyon formatı arkadaşlık ve eylence alt ölçeklerinde düşük bir etkiye sahiptir. Okullararası spor yarışmalarında organizasyon formatı çocukların katılım motivasyonlarını etkilemektedir. Okullar arasında aşırı yarışmacı biçimindeki spor organizasyonlarında rekabet ve kazanma duygusu temel motivasyon kaynağı olurken, turnuva/rekreasyon formatında yapılan organizasyonlarda ise arkadaşlık hissi daha fazla motivasyon kaynağı olmaktadır. Beden eğitimi öğretim programı, aşırı rekabetçi spor deneyimlerinden kaçınarak, turnuva/rekreasyonel biçimde yapılan aktiviteler yoluyla yaşam boyu fiziksel aktivitenin teşvik edilmesini önermektedir. Rekreasyonel sporlar beden eğitimi öğretim programının amaçlarını desteklemede daha etkilidir. Bu nedenle kazanma ve rekabet duygusunu ön plana çıkaran aşırı rekabetçilik şeklinde düzenlenen spor müsabakalarından kaçınılması önerilmektedir.
ABSTRACT The purpose of this study is to compare the participation motivation of 10-15-year-old Turkish youth who participated in interschool sport competitions organized as hypercompetitive and recreational activity within school sports competitions. Four hundred fifty-four students whose average age is M= 12. 9; SD= 1.3 participated in this study. Two hundred twenty two subjects (49%) participated in hypercompetitive interschool competitions while 232 (51%) subjects participated in interschool competition organized as local tournament events. For data collection, Turkish version of the Participation Motivation Questionnaire (PMQ) was used. The statistical technique of Multivariate Analysis of Variance (MANOVA) was used for data analysis. MANOVA results showed that there are no differentiation in PMQ subscales for the gender and gender*organization format variables, yet there is a significant differentiation for organizational format. Results of one-way analysis of variance revealed that there is also a significant difference between PMQ subscales of “friendship” and “competitive” in terms of independent variable of organization format in interschool sport competition. The values demonstrate that independent variable of organization format has a lower influence on PMQ subscales of friendship and fun. The organizational format for sports competitions interschool has an impact on the motivation for participation of children. Competition and a winning sensation are the main sources of motivation for participants in hypercompetitive sports organizations which emphasize competition and winning, whereas "friendship" feeling is more important for participants in tournament sports organizations. It is suggested that the general purpose of the physical education curriculum is to promote lifelong physical activity while avoiding hypercompetitive sport experiences and including experiences in tournament/recreational sport. Recreational sports are more effective in supporting the goals of the physical education program. For this reason, it is recommended to avoid sports competition organized in the form of hypercompetitiveness, which emphasize winning and competitive feeling.