Author :
Abstract
Dini Motifli Terörün (DMT) farklı boyutunu temsil eden Heyet Tahrir Şam (HTŞ) terör örgütü 2011’de ‘ed-Devlet’ül İslamiye fi’l Irak ve’ş Şam’ (DAEŞ) terör örgütü tarafından El Nusra Cephesi adıyla kurulmuştur. 2011-2020 arası dönemde pragmatizme dayalı kimlik değiştirme siyaseti izleyerek gücünü ve bağımsız davranma yeteneğini korumaya çalışan örgüt kaçınılmaz olarak bazı örgütleri ve grupları karşısına almıştır. İki kez isim değiştiren HTŞ, 2011-2020 arası dönemde üç farklı dönüşüm evresi yaşamıştır. 2013’e kadar ‘gizli biat’ ilkesini uygulayan HTŞ, 2013’te DAEŞ’in kendisine yönelik tasfiye girişimini El Kaide’ye biat ederek savuşturmuştur. DAEŞ’e karşı El Kaide bağını kullanan örgüt El Kaide’ye karşı Suriyelileşme stratejisini kullanarak El Kaide’nin kontrolünden çıkmıştır. 2016’da kendini feshederek Şam’ın Fethi Cephesi’ni (ŞFC) kurarak El Kaide ile bağını koparmıştır. Ilımlı muhaliflerle birleşme projesi başarısız olunca 2017’de kendi çizgisindeki gruplarla çatı örgütlenme olan HTŞ kurulmuştur. Bu çalışmada tümevarımcı araştırma modeli ve betimleyici analiz yöntemi kullanılmıştır. Bu çalışmanın ilk bölümünde DMT kavramı ve literatürde DMT ile ilişkilendirilen diğer kavramlar ele alınarak HTŞ’nin beslendiği ideolojik köken açıklanmıştır. Bu çalışma DMT örgütlerini anlamlandırmada kavramsal karmaşıklığı giderme ve HTŞ konusundaki literatürde yaşanan eksikliği giderme iddiasındadır. Çalışmanın ikinci kısmında Suriye’de belli bir dönem etkili aktörlerden olan HTŞ’nin kuruluşu, amaçları, uyguladığı stratejiler, ideolojisi ve geçirdiği dönüşümler incelenmiştir. Ayrıca HTŞ’nin Esad rejimi, Suriye Milli Ordusu (SMO), Ahrar’uş Şam (Şam’ın Hürleri İslami Hareketi), El Kaide, DAEŞ, Huras ed-Din gibi aktörlerle olan ilişkisi de ele alınmıştır. Çalışmanın son kısmında Selefi terör örgütleri arasında parçalanmada yaşana domino etkisinin HTŞ’nin de dönüşümüne etkisi incelenmiştir. Ebu Musab Zerkavi çizgisindeki DAEŞ ekolü ile Zevahiri liderliğindeki El Kaide ekolü arasındaki farklılaşma ve HTŞ’nin bu ekoller arasındaki konumu tespit edilmiştir
Keywords
Abstract
The Hayat Tahrir Sham terrorist organization, which represents a different dimension of Religious Motivated Terrorism (RMT), was founded in 2011 by the terrorist organization Al-Dawla al-Islamiya fil-Iraq wa al-Sham (DAESH) under the name al-Nusra Front. In the period 2011-2020, the organization, which tried to maintain its power and ability to act independently by pursuing a policy of identity change based on pragmatism, inevitably faced some organizations and groups. HTS, which changed its name twice, experienced three different phases of transformation in the period between 2011-2020. HTS, which had practiced the principle of ‘secret allegiance’ until 2013, fended off DAESH's attempt to purge itself in 2013 by pledging allegiance to Al Qaeda. The organization, which uses its Al-Qaeda affiliation against DAESH, has emerged from Al-Qaeda's control by using its becoming a Syrian strategy against Al-Qaeda. In 2016, he dissolved himself and severed ties with Al-Qaeda, forming Jabhat Fateh al-Sham (JFS). In 2017, when the project to merge with moderate dissidents failed, HTS, a rooftop organization with groups of its own line, was formed. In this study, the inductive research model and the descriptive analysis method were used. In the first part of this study, the concept of RMT and other concepts associated with DMT in the literature are discussed and the ideological origin of HTS is explained. This study claims to eliminate conceptual complexity in making sense of DMT organizations and to eliminate the lack of literature on HTS. In the second part of the study, the establishment, goals, practices, strategies, ideology and transformations of HTS, which are actors who have had a certain period of influence in Syria, were examined. In addition, HTS's relationship with the Assad regime, the Syrian National Army (SMO), Ahrar'ush Damascus (Islamic Movement of Damascus), al-Qaeda, DAESH, Huras ed-Din has been discussed. In the final part of the study, the impact of domino effect on fragmentation among Salafi terrorist organizations on the transformation of HTS was examined. The differentiation between the DAESH echole in the Abu Musab Zarqawi line and the Al-Qaeda echole led by Zawahiri and the position of HTS between these echoles have been identified.
Keywords
- Sekmen, Z.S. (2020). “Dini Motifli Terörün Aykırı Kolu Heyet Tahrir Şam: Yükselişi, Dönüşümü ve Düşüşü” International Social
- Sciences Studies Journal, (e-ISSN:2587-1587) Vol:6, Issue:74; pp:5422-5439 DİNİ MOTİFLİ TERÖRÜN AYKIRI KOLU HEYET TAHRİR ŞAM: YÜKSELİŞİ, DÖNÜŞÜMÜ VE DÜŞÜŞÜ Outlier Arm Of Religious Motivated Terror:Hayat Tahrir Al Sham: Its Rise, Transformation And Fall Doktora Öğrencisi. Zikriye Sevda SEKMEN Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uluslararası İlişkiler, Sakarya/Türkiye ORCID ID: https://orcid.org/0000-0002-1884-5509 ÖZET Dini Motifli Terörün (DMT) farklı boyutunu temsil eden Heyet Tahrir Şam (HTŞ) terör örgütü 2011’de ‘ed-Devlet’ül İslamiye fi’l Irak ve’ş Şam’ (DAEŞ) terör örgütü tarafından El Nusra Cephesi adıyla kurulmuştur. 2011-2020 arası dönemde pragmatizme dayalı kimlik değiştirme siyaseti izleyerek gücünü ve bağımsız davranma yeteneğini korumaya çalışan örgüt kaçınılmaz olarak bazı örgütleri ve grupları karşısına almıştır. İki kez isim değiştiren HTŞ, 2011-2020 arası dönemde üç farklı dönüşüm evresi yaşamıştır. 2013’e kadar ‘gizli biat’ ilkesini uygulayan HTŞ, 2013’te DAEŞ’in kendisine yönelik tasfiye girişimini El Kaide’ye biat ederek savuşturmuştur. DAEŞ’e karşı El Kaide bağını kullanan örgüt El Kaide’ye karşı Suriyelileşme stratejisini kullanarak El Kaide’nin kontrolünden çıkmıştır. 2016’da kendini feshederek Şam’ın Fethi Cephesi’ni (ŞFC) kurarak El Kaide ile bağını koparmıştır. Ilımlı muhaliflerle birleşme projesi başarısız olunca 2017’de kendi çizgisindeki gruplarla çatı örgütlenme olan HTŞ kurulmuştur. Bu çalışmada tümevarımcı araştırma modeli ve betimleyici analiz yöntemi kullanılmıştır. Bu çalışmanın ilk bölümünde DMT kavramı ve literatürde DMT ile ilişkilendirilen diğer kavramlar ele alınarak HTŞ’nin beslendiği ideolojik köken açıklanmıştır. Bu çalışma DMT örgütlerini anlamlandırmada kavramsal karmaşıklığı giderme ve HTŞ konusundaki literatürde yaşanan eksikliği giderme iddiasındadır. Çalışmanın ikinci kısmında Suriye’de belli bir dönem etkili aktörlerden olan HTŞ’nin kuruluşu, amaçları, uyguladığı stratejiler, ideolojisi ve geçirdiği dönüşümler incelenmiştir. Ayrıca HTŞ’nin Esad rejimi, Suriye Milli Ordusu (SMO), Ahrar’uş Şam (Şam’ın Hürleri İslami Hareketi), El Kaide, DAEŞ, Huras ed-Din gibi aktörlerle olan ilişkisi de ele alınmıştır. Çalışmanın son kısmında Selefi terör örgütleri arasında parçalanmada yaşana domino etkisinin HTŞ’nin de dönüşümüne etkisi incelenmiştir. Ebu Musab Zerkavi çizgisindeki DAEŞ ekolü ile Zevahiri liderliğindeki El Kaide ekolü arasındaki farklılaşma ve HTŞ’nin bu ekoller arasındaki konumu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Dini Motifli Terör, Heyet Tahrir Şam, El Kaide, DAEŞ
