Özet Van ve çevresinde, eskiden olduğu gibi, bugünde, asıl hayat ovalarda, geniş vadi tabanlarında toplanmıştır. Çünkü ziraata elverişli yerler buralardır. Büyük küçük yerleşim alanları bu yerlerde kurulmuş, gelişmiş ve değişmiştir Bunların hepsi tarihi değeri olan yerleşim alanları olup hemen hepsi gölün doğusunda ve kuzeyindeki ovalarda, o zamanki coğrafi şartlara en uygun olan yerlerde, kurulmuş ve gelişmiştir. Bunların başlıcaları Van (eski adı Tuşpa) Erciş (Arçeş), Adilcevaz (Artske), Ahlat (Khelath) dır. Eski ve orta çağda etrafı sur ve hendeklerle çevrilmiş olan birer kale olan bu müstahkem yerleşim alanları, son asırlarda, emniyet ve asayişin sağlanmasıyla surlar dışına çıkmış ve birer açık şehir olmuştur. Van gölü çevresindeki ovalarda iskânın toplu olmasına karşılık dağlarda dağınıktır. Bölgede ekonomik hayat ziraat ve hayvancılığa dayanmaktadır. Birincinin sahası ovalar, ikincisininki geniş sahaları kaplayan dağ yaylalarıdır. Van Tarihine damgasını vuran Urartu medeniyetidir. Milattan önce sekizinci yüzyılda Urartuların kurduğu devletin hükümet merkezi olarak Tuşba adıyla tarihe geçmiş olan bu günkü Van şehrine bu adın ne zaman ve ne suretle verildiği katiyen bilinmemektedir. Belirli olan bir şey varsa oda bu şehir ve gölün eskiden aynı adı taşımalarıdır. Geçmişte Tusba adını alarak iki asır bu ismi muhafaza eden bu günkü “Van” şehri sonraları Asur kitabelerinde; Trusba, Vanna, Farsçada Chwan, Ptolemayos’da Buana, Bizanslılarda da küçük farkla aynı isim ile adlandırılmıştı.
Abstract In Van and its surroundings, as it used to be, today, the real life is gathered in the plains, in the wide valley floors. Because they are suitable places for agriculture. Large, small residential areas have been established, developed and altered in these places. All of these are settlements with historical value; The main ones are Van (formerly Tispdo) Erciş (Arçeş), Adilcevaz (Artske) and Ahlat (Khelath). These fortified settlements, which are surrounded by moons and trenches in the old and middle ages, have been out of the city walls and became an open city in the last centuries by providing security and public order. The plains around the Lake Van are scattered in the mountains despite the settlement being mass. Economic life in the region is based on agriculture and animal husbandry. The first one is the plains, the second one is the mountain plateaus covering the large areas. Van Urartu civilization marked the history of Van. It is not known exactly when and how this name was given to the Van city of today, whose history was named ne Tusba ne as the government center of the state founded by Urartians in the eighth century. Specific there is anything that is in the room this is the same name of the city and the lake. In the past, the city of “Van As, which had retained this name for two centuries by taking the Tusba name in the past, later became Assyrian inscriptions; Trusba, Vanna, Chwan in Persian, Buana in Ptolemayos, named after Byzantine people with the same name.