Kur’ân Sûrelerinin İsmini İhtiva Eden Manzûm Bir Örnek: 16. Yüzyıl Şairlerinden Rumelili Bir Şair Mücellî ve Süveri’l-Kur’an Manzûmesi
Author :
Abstract
İslam dininin temel kaynağı olan Kur’ân-ı Kerîm, birbirinden farklı isimlerle isimlendirilmiş yüz on dört sûreden meydana gelmektedir. Kur’ân-ı Kerîm’de yer alan sûrelerin isimleri, sûrelerin her birinde ele alınıp işlenen konular, sûrelerin bünyesinde var olan kıssalarda bulunan kişilerin ismi, aile, topluluk ya da ilk ayetten alınan ayet veya ayete ait bir parçadan hareketle konulmuştur. Kur’ân-ı Kerîm’de yer alan sûrelerin isimlerinin kolayca ezberlenebilmesi maksadıyla Türk İslam edebiyatı sahasında konu ile alakalı olarak manzum veya mensur eserler yazılmıştır. Milli Kütüphane Yazma Eserler Koleksiyonu 06 Mil Yz B 346 numaralı mecmuanın içerisinde yer alan bu manzume, 16. yüzyıl şairlerinden Mücellî mahlaslı bir şaire ait olup Kur’ân-ı Kerîm’de yer alan sûrelerin isimlerini ihtiva etmektedir. Şair, burada Kur’ân-ı Kerîm’de yer alan sûreleri, ismen ya da değişik özellikleriyle ele almıştır. Söz konusu bu çalışmamızda, manzumeye ait şekil, muhteva özellikleri hakkında kimi bilgiler vererek, eserin çeviri metninin ilim âlemine tanıtılması amaçlanmıştır.
Keywords
Abstract
Quran which is the basic resource of Islam consists of one hundred and fourteen sûres that have different names from each other. The names for sûres in Quran were given according to the topics which were handled and searched in sûres; the names of persons in kıssahs for sûres; family, community or ayats in the first ayats or a piece of ayet or from a part belonging to ayat. To learn easily the sûres in Quran by heart, there have been poetic or prosaic works in the field of Turkish Islamic. The work that is located in magazine of the national library manuscript collection by the number 06 Mil Yz B 346, belonging to the poet that puts to use Mücelli as a pen name, is a work including the names of sûres in Quran. The poet studied the sûres in Quran either nominally or with different features. In this study some informations like form and contents will be given and than we aim to make widely known to translated text to the scholarly persons.
Keywords
- Akpınar, Ali. “Kur'an Sûrelerinin İsimlerine Dair Yazılmış Mensur ve Manzum Eserler ve Manzum Bir Örnek”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 13/1 (2009):7.
- Benli, Ali. “Üsküdar Kadısı Ali Nureddin Yüce ve Kasîde fî Esmâi’s-Süver Tercümesi”. Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi 44/1 (2013): 67-86
- Birişik, Abdülhamid. “Sûre”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi.37/539. İstanbul TDV Yayınları,El-Hilali, Ebu Usame Selim b. İd, Esbab-ı Nüzul, Kur'an Ayetlerinin İniş Sebepleri. Trc. İshak Doğan, İstanbul: Beka yayınları 2018.
- Eren Cüneyt - Erbaş Muammer, Kur'an İlim/eri ve Tefsir Istılahları, İzmir: Yeni Zamanlar Dağıtım, 2008. 55 Vezin gereği –el, harf-i tarif takısı okunmamıştır.
- Es-Suyuti, İmam Celaleddin El-itkan fî Ulûmi’l-Kur’an, Trc, Sâkıp Yıldız-Hüseyin Avni Çelik İstanbul:Hikmet Neşriyat, 1987.
- Ez-Zerkeşī, Bedruddīn Muḥammed b. Abdullāh. el-Burhān fī ‘Ulūmi’l-Ḳur’ān. Tah. Muḥammed Ebū’l- Faḍl İbrāhīm. 4 cilt. Kahire: Mektebetu Dāri’t-Turās̠, [1957].
- Kandemir, M. Yaşar. “Kadi Iyaz”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 24:117.İstanbul TDV Yayınları, 2009.
- Kaplan, Yunus. “Kur’an Sûrelerine Dair Yazılmış Manzum Bir Örnek: Dâ’î ve Suverü’l-Kur’an’ı”. Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature 2/1 (Winter,2016):267-280.
- ....................... “Kur’an Sûrelerine Dair Yazılmış Manzum Bir Örnek Daha: Senâ’î Ve Suverü’l-Kur’an’ı”.,Türkiyat Araştırmaları Dergisi Selçuk University Journal of Studies in Turkology 41/1 (Bahar 2017): 1-12.Koçyiğit, Hikmet. “Ortak Sûre İsimleri”. Uludağ Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi 21/2, ( 2012): 60. Sevgi, Ahmet “Latîfî, Hayatı ve Eserleri”, (Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi 1987),135.
- Söylemez, İdris Mücellî’nin Manzum Şurûtü's-Salât, Artuklu Akademi Dergisi, 6/1,(2019),115-117.
- Söylemez, İdris Kur’ân Sûrelerine Dair Yazılmış Manzum Bir Örnek:Şeyhulislâm Yahyâ Efendi’nin Tertib-i Süveri’l-Kur’ân’ı, Universal Journal of Theology, 4/1 (2019):1-14.
- Topal, Ahmet. “Rumelili Bir Şair Mücellî Ve Ravzatu’l-Esrâr Mesnevisi”. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 8/13 (2013): 1563.
- Watt, W. Montgomery Kur’an’a Giriş, Trc,.Süleyman Kalkan, Ankara: Ankara Okulu Yayınları,2006.
- Yıldız, Âlim. “Şakir Ahmed Paşa’nın ‘Tertîb-i Nefîs’ Mesnevîsi”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 22/2 (2008): 182-184.
