Author :
Abstract
Küreselleşen dünya her alanda insanoğlunu yakından etkilemiştir. Teknolojinin hızlı gelişimi sosyo-kültürel, ekonomik ve siyasi alanlarda olduğu kadar tıp, hukuk, sanat gibi alanları da etkilemiş, bireyin ve toplumların fark etmeden yaşantılarını etkileyen bu gelişmeler, alışılagelmiş hayatın ötesinde yeni imkanlar ve ihtiyaçlar ortaya çıkarmıştır. Bu ihtiyaçlar çerçevesinde eğitim, bütün alanlardan daha fazla sorumluluk üstlenmek zorunda kalmıştır. Adil bir hukukun sağlanması, bilinçli bir ekonominin kullanılması, sağlıkta doğru kararların verilebilmesi, güvenilir bir siyasetin sürdürülmesi, toplumdaki ahlaki yapının düzeni de eğitime bağlıdır ve eğitim yolu ile geliştirilebilir. Eğitim fakültelerinde bireyin geleceğe hazırlanması pek çok yönden ele alınır. Bunlardan en önemlisi kişilik geliştirmektir. Okuma alışkanlığının az olduğu ülkemizde özellikle Türkçe öğretmenleri, teknolojinin fırsatlarından faydalanarak ve animasyonlar üzerinde çeşitli uygulamalar ve etkinlikler gerçekleştirerek, bireyde olumlu yönde kişilik geliştirmeye yardımcı olmalıdır. Animasyonlar, okul öncesi dönemden itibaren bütün çocukların dikkatini çekmekte, bilinçli ve bilinçsiz aileler de buna izin vermektedir. Yeni neslin, ilk defa Oxford sözlüğünde kullanılan gerçek ötesi (post-truth) ile değerlerin manipüle edilmesine, bireysel ve toplumsal tehlike ve savaşlardan korunmasına, daha sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürebilmek için ihtiyacı olan bilgiye yönelik eğitilmesini sağlamak Türkçe öğretmenliğinin amaçlarının başında gelmektedir. Bu çalışmada Milli Eğitim’in belirlediği kök değerler açısından Afacanlar Sınıfı dizisinin ilk yirmi bölümü doküman analizi yöntemi ile incelenmiş ve eğitim programlarında kullanılabilirliği tespit edilmeye çalışılmıştır. Millî Eğitim’in belirlemiş olduğu kök değerler; adalet, dostluk, dürüstlük, öz denetim, sabır, saygı, sevgi, sorumluluk, vatanseverlik, yardımseverliktir. Bu kök değerlerin incelenmesinden sonra Batı kaynaklı animasyonlar ile arasındaki fark ve benzerlikler üzerinde durulmuştur. Bu mukayese, evrensel ufkun gelişmesini etkilediği kadar kültürler ve kimlikler arasındaki farkın önemini de ortaya koyacaktır.
Keywords
Abstract
The globalizing world has affected human beings closely in every field. The rapid development of technology has affected not only socio-cultural, economic and political fields but also medicine, law and art. These developments affecting the lives of individuals and societies imperceptibly have created new opportunities and needs beyond the ordinary life. Within the framework of these needs, education had to shoulder more responsibilities than the other fields. Ensuring a fair legal environment, creating the right economic structure, making the right decisions in health, maintaining a reliable policy can only be improved through education. Also, the moral structure in society depends on education. In our country where the rate of reading interest is low, especially Turkish teachers help the individuals develop positive personality by using the opportunities of technology and performing various programs and activities on animations. Animations attract the attention of all children starting of the preschool period, and both conscious and unconscious families allow their children to watch them. The primary goal of Turkish teaching is to protect the new generation not only from the manipulation of the values such as ‘post-truth’ used in the Oxford dictionary for the first time, but also from individual and social dangers by providing them with information necessary to lead a healthier and happier life. In this study, the first twenty chapters of ‘Afacanlar Sınıfı’ series were examined with document analysis method in terms of root values determined by the Ministry of National Education. The usability of this animation series in educational programs was tried to be determined. The root values determined by the Ministry of National Education are justice, friendship, honesty, self-control, patience, respect, love, responsibility, patriotism, helpfulness. After examining these root values, the differences and similarities between Western and Turkish animations were emphasized. This comparison will display the development of the universal horizon as well as the importance of the differences between cultures and identities.
Keywords
- Akça, F. & Çilekçiler, N. K. (2019). ‘’Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların En Çok Etkilendiği Çizgi Film
- Akça, F. & Çilekçiler, N. K. (2019). ‘’Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların En Çok Etkilendiği Çizgi FilmKarakterleri ve Bu Karakterlerle Özdeşleşmelerinin Yol Açabileceği Dijital Tehlikeler’’, Addicta: The Turkish Journal On Addictions, 6(2): 403-433.
- Akın, Ş. H. (2018). “Merhamet Kavramı ve Schopenhauer’in Merhamet Yaklaşımının Değerlendirilerek Farklı Düşünürlerin Görüşleriyle Karşılaştırılması”, Türkiye Biyoetik Dergisi, 5(3): 126-131.
- Aksan, G. (2016). “Max Weber ve Değerler Sosyolojisi: Bir Metodolojik İkilemin Düşündürdükleri”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 35: 427-446.
- Alabay, E.; Can, B. H., Kandemir, A. B. & Güney, K. (2018). “TÜBİTAK Tarafından Yayınlanan Meraklı Minik Çocuk Dergisinin Değerler Açısından İncelenmesi”, Değerler Eğitimi Dergisi, 16(35): 7-26.
- Alp, Y. & Kaleci, D. (2018). “YouTube Sitesindeki Videoların Eğitim Materyali Olarak Kullanımına İlişkin Öğrenci Görüşleri”, International Journal of Active Learning (IJAL), 3 (1): 57-68.
- Ardahanlı, Ö.; Korukcu, A. & Güngör, M. (2015). “Animasyon Filmlerin Değerler Bağlamındaİncelenmesi”, Uluslararası Sinema ve Din Sempozyumu, 21-24 Mayıs 2015, Sinema ve Din, 53-82, İstanbul.
- Arıcı, F. A.; Arslan, A. M., Karatay, H., vd. (2016). “Kuramdan Uygulamaya Çocuk Edebiyatı”, Grafiker Yayınları, Ankara.
- Arslan, M. A. & Yılmaz, O. (2014). ‘’Bestami Yazgan’ın Eserlerinde Dini Değerler’’, I. UluslararasıÇocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Bildirileri, 24-25 Ekim 2014, Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yazarlar Birliği, 51-59, İstanbul.
- Ayaydın, Y. & Ayaydın, H. Y. (2018). “Sosyal Medyanın Değer Oluşturma Sürecindeki Rolünün Öğrenci Görüşleriyle İncelenmesi”, Değerler Eğitimi Dergisi, 16(35): 57-89.
- Aydın, M. (2003). “Gençliğin Değer Algısı: Konya Örneği”, Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3): 121-144. Aydın, M. Z. (2010). “Okulda Değerler Eğitimi”, Eğitime Bakış Dergisi, Sayı: 18: 16-18.
- Beğenmez, N. M. (2014). ‘’Atasözlerinde Günlük Hayat’’, Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
- Bilis, P. Ö. (2011). “Çizgi Filmlerde Temsil Edilen Toplumsal Değerler Sistemi”, Yayınlanmış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Bilis, P. Ö. (2014). ‘’Rol Modelleri ve Toplumsal Değerler Açısından “Uçaklar” Adlı Animasyon Filmi Üzerine Bir İnceleme’’, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 8(3): 201-227.
- Cihan, S. (1989). “Hz. Peygamberin Sünnetinde Yeme ve İçme Adabı”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (5): 33-43.
- Coşkun, Y. & Arslantaş, H. (2016). “Okul Öncesi Eğitime Devam Eden Çocukların Televizyonİzlemelerine Yönelik Anne Görüşlerinin İncelenmesi”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2): 1-16.
- Çelikkaya, T. & Seyhan, O. (2016). “Değerlerin Kazanılmasındaki Etkili Faktörler (Öğrenci Görüşleri)”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(36): 167-191.
- Çepni, S. (2009). ‘’Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş’’, Pegem Yayıncılık, Ankara.
- Dağı, F.; Alptekin, M. & Kaplan, T. (2018). ‘’Türk Dünyası Hayvan Masallarında Tespit EdilenDeğerler/Values Established in the Fables of the Turkish World’’, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 1(43): 227-247.
- Dam, H. & Karataş, M. (2014). “Değerler Eğitimi Açısından Veda Hutbesinde İnsan Onuru”, Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(2): 48-75.
- Demir, T. & Özdemir, B. (2013). “Türkçe Eğitiminde Karagöz/Gölge Oyunları ile Değer Öğretimi”, Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25): 57-89.
- Demir, T.; Karadağ, R. & Kolaç, E. (2012). ‘’Öğretmen Adaylarının Dil Eğitiminde Çocuk Edebiyatı Metinlerinin Kullanımına Yönelik Görüşleri’’, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 161(161): 195.
- Demiral, U.; Yamaner, E. & Süklüm, N. (2016). “Çizgi Filmlerde Verilen Eğitimsel Mesajlar; TRT Çocuk Kanalı Örneği”, Journal of International Social Research, 9(45): 536-564.
- Dilmaç, B., Ulusoy, K. (2016). “Değerler Eğitimi”, Pegem Akademi, Ankara.
- Dodurgalı, A. (1998). ‘’Ailede Çocuğun Din Eğitimi’’, İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul.
- Ekici, F. Y. (2015). “Çizgi Filmlerin Çocuklar Üzerindeki Etkilerine İlişkin Çok Boyutlu Bir Değerlendirme”, Türk İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, (5): 70-84.
- Erdal, K. (2009). ‘’Eğitim Değerleri Açısından Çocuk Kitapları’’, Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E- Dergisi, Sayı: 17: 1-17.
- Erdoğan, Ö. & Uçukoğlu, H. (2011). “İlköğretim Okulu Öğrencilerinin Anne-Baba Tutumu Algıları ileAtılganlık ve Olumsuz Değerlendirilmekten Korkma Düzeyleri Arasındaki İlişkiler”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(1): 51-72.
- Eşitti, Ş. (2016). ‘’Çizgi Filmlerde Küresel ve Yerel Kültürün İnşası: Caillou ve Pepee ö- Örneği’’, Karadeniz-Blacksea-Черное море, 32(32): 125-144.
- Gönen, M.; Karakuş, H., Uysal, H., Kehci, A., Ulutaş, Z. & Kahve, Ö. (2016). “Resimli Çocuk Kitaplarınınİçerik ve Resimleme Özelliklerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(4): 724-735.
- Gönen, M.; Uygun, M., Erdoğan, Ö. & Katrancı, M. (2012). “Resimli Çocuk Kitaplarının Fiziksel, İçerik ve Resimleme Özellikleri Açısından İncelenmesi”, Milli Eğitim Dergisi, 42(196): 258-272.
- Gülden, B. (2015). “Değerler Eğitiminde Çizgi Filmlerin İşlevi”, Eğitimde Gelecek Arayışları DündenBugüne Türkiye’de Beceri Ahlak ve Değerler Eğitimi Konferansı, 16-18 Nisan 2015, Atatürk Araştırma Merkezi, 735-765, Bartın.
- Gündüz, T. (2010). ‘’Üstün Zekâlı Çocuklarda Ahlâk Gelişimi ve Eğitimi’’, İÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1): 157-177.
- Karaboğa, M. T. (2017). “Medya Çağında Çocuk ve Çocuk Kültürü: Şiddet ve Tüketim Kültürünün Yansımaları”, Uluslararası Çocuk Edebiyatı ve Eğitim Araştırmaları Dergisi (ÇEDAR), 2(2): 1-17.
- Karacoşkun, M. D. (2005). “Okul Öncesi Dönem Çocuklarında Dua”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9(1): 101-124.
- Karadaş, İ.; Kaya, B., Özyürek, A. & Yeşil, Z. (2018). “Keloğlan Masalları Çizgi Filminin Değerler Açısından İncelenmesi”, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 4: 1-11.
- Karakuş, N. (2015). “Okul Öncesi Döneme Hitap Eden Tema İçerikli Çizgi Filmlerin Değerler Eğitimine Katkısı Yönünden Değerlendirilmesi (Niloya Örneği)” Değerler Eğitimi Dergisi, 13(30): 251-277.
- Karaşahin, H.; Hamarat, D., Işıtan, S. & Özcan, A. (2015). “Okul Öncesi Dönem Çocuklarının İzledikleriÇizgi Filmler Üzerine Bir İnceleme: Caillou ve Sünger Bob Örneği”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(33): 75-91.
- Karatay, H. (2014). “Değer Aktarımı ve Çocuğa Görelik Açısından Eflatun Cem Güney’in Masalları”, Masal Babası Eflatun Cem Güney Sempozyumu Bildirileri I, Sivas 1000 Temel Eser, Sivas.
- Kardaş, M. N. & Cemal, S. (2017). “Değerler Eğitimi ve Türkçe Öğretiminde Değer Eğitimi ÜzerineYapılan Araştırmalara İlişkin Kaynakça Denemesi”, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 9(16): 383-412.
- Kasapoğlu, A. (2018). “Sosyoloji Öğrencilerinin Sosyal Değer ve Tutumları”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 35(1): 141-157.
- Kavut, S. (2015). “Çocuğun Kişiler Arası İletişim Becerilerinin Geliştirilmesinde Ailenin Rolü”, IV.Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi, 14-17 Mayıs 2015, Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi, 77- 89, Kütahya.
- Kaya, F. Ş. (2018). “Üniversite Gençliğinin Öz-Duyarlık Değer Yönelimleri ve Dindarlık Eğilimleri (Devlet ve Vakıf Üniversiteleri Karşılaştırması)”, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 21(2): 144-179.
- Kesgin, S. (2019). “Erdemli İnsanlar Yetiştirmek Bağlamında Bir Kavram Değerlendirmesi: Selam, İlahiyat Alanında Araştırma ve Değerlendirmeler”, Gece Akademi, Ankara.
- Kıral, B., & Başdağ, S. (2018). “Sınıf Öğretmenlerinin Merhamet Eğitimine İlişkin Görüşleri”, Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1): 80-96.
- Kırıkkale Milli Eğitim Müdürlüğü, (2016). ‘’Vatanseverlik’’, Değerler Eğitimi Projesi, Kırıkkale.
- Koç, A. (2008). ‘’Okul Çağı’’ Çocuklarının Ailede Din Eğitimi’’, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 17: 145-176.
- Koçak, Ö. (2016). ‘’Üç Boyutlu Çizgi Filmlerin Okul Öncesi Çocukların Mekânda Konumla İlgili KavramGelişimine Etkisi’’, Yayınlanmış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
- Kolaç, E. (2010). “Hacı Bektaş Velî Mevlâna ve Yunus Felsefesiyle Türkçe Derslerinde Değerler ve Hoşgörü Eğitimi”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (55): 193-208.
- Köroğlu, C. Z. (2013). “Tüketim Kültürü ve Çevre: İslâm Perspektifinden Bir Değerlendirme”, Toplum Bilimleri Dergisi, 7(14): 217-232.
- Köroğlu, C. Z. & Köroğlu, M. A. (2018). “İnsan-Evren Diyalektiği Üzerine: İslami Perspektiften Bir Analiz”, Muhafazakâr Düşünce Dergisi, Sayı: 50: 53.
- Köse, H. (2008). ‘’Lefebvre ve Modern Dünyada Gündelik Hayat’’, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, Sayı: 27: 7-24.
- Kurtoğlu, F. S. (2017). “Âşık Veysel’in Şiirlerini Değerler Eğitimi Açısından Okumak”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, Sayı: 83: 101-123.
- Kurtoğlu, F. S. (2019). “Kök Değerler Açısından Hacı Bektaş Veli’nin Eserleri”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, Sayı: 89: 55-70.
- Mehdiyev, G. (2018). “Çocuk ile İletişim: İnsan Yetiştirmek”, Journal of Social Sciences Institute/Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16): 613-624.
- Merriam, S. B. (2013). ‘’Nitel Araştırma: Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber”,(Çev.: Selahattin Turan), Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
- Muslu, D. (2015). “Okul Öncesi ve İlkokul Çağı Çocuklarının Animasyon Tekniklerine Yönelik Algılarının Değerlendirilmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Nas, M. (2018). ‘’Çocukluk Dönemi Gelişimi ve Din Eğitimi’’, Yüksek Lisans Tezi, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Neslitürk, S.; Özkal, N. & Dal, S. (2015). ‘’5-6 Yaş Çocuklarının Değer Kazanım Süreçlerine Anne Değerler Eğitimi Programının Etkisi’’, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3): 883-899.
- Oğuz, E. (2012). “Öğretmen Adaylarının Değerler ve Değerler Eğitimine İlişkin Görüşleri”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2): 1309-1325.
- Oktay, N. D. (2019). “Değerler Eğitimi Açısından Up “Yukarı Bak” Animasyon Filminin Değerlendirilmesi”, Tezsiz Yüksek Lisans Dönem Projesi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
- Oruç, C.; Tecim, E. & Özyürek, H. (2011). “Okul Öncesi Dönem Çocuğunun Kişilik Gelişiminde Rol Modellik ve Çizgi Filmler” Ekev Akademi Dergisi, 15(48): 281-297.
- Öksüz, A. (2013). “Tüketim Kültürü İsrafın Sebep ve Çareleri”, Harran Üniversitesi İlahiyat FakültesiÖnder, M. & Bulut, H. (2013). ‘’Temel Dini Değerler ve Değerler Eğitimi’’, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1): 15-32.
- Sağlam, İ. (2002). “Hz. Peygamberin Çocuk Eğitiminde Öne Çıkardığı Hususlar”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11(2): 167-190.
- Samur, A. Ö.; Demirhan, T. D., Soydan, S. & Önkol, L. (2014). “Pepee Çizgi Filminin Ebeveyn Öğretmenve Çocuk Gözüyle Değerlendirilmesi”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
