Author :
Abstract
Osmanlı Devleti’nde başta padişah olmak üzere, hanedan üyeleri, yüksek dereceli devlet memurları, toplumun seçkin kişileri ve hayırseverler toplum yararına çeşitli vakıflar kurmuşlardır. Devlet bu vakıfların idame etmesi, korunması ve işlevini yerine getirebilmesi için çeşitli önlemler almış, yapılan suiistimaller karşısında sessiz kalmamıştır. Üst makamlara yapılan şikâyetler üzerinde durulmuş ve vakıflarla ilgili davalar en üst merci olan Divan-ı Hümâyûn’da görüşülerek çeşitli hükümler çıkartılmıştır. Yapılan bu çalışmada vâkıf şartlarına aykırı olarak yapılan bazı suiistimaller ve bu suiistimallere karşı devletin Divan-ı Hümâyûn’da çıkarmış olduğu bazı hükümler üzerinde durulmuştur.
Keywords
Abstract
The Ottoman Empire, especially the sultans, including members of the dynasty, high-ranking civil servants, distinguished people of society and philanthropists have established various waqfs. The state has taken measures to maintain, protect and function these waqfs and has not remained silent in the face of abuses. Complaints made to senior authorities were emphasized and various provisions about waqfs were issued by discussing the highest court case in the Divan-i Hümâyûn. In this study, some abuses against the condition of waqf founder and some of the provisions of the state against the abuses have been discussed.
Keywords
- 82 Nolu Mühimme Defteri, Yayına Hazırlayanlar: H. Osman Yıldırım, Vahdettin Atik vd., Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara 2000.
- Ahmet Akgündüz, İslâm Hukukunda ve Osmanlı Tatbikatında Vakıf Müessesesi, TTK, Ankara 1988.
- Alan, Ercan, “95 Numaralı Mühimme Defteri”, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Ens. Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı, İstanbul 2008.
- Berki, A. Hikmet, Vakıflar, 2. Basım, Aydınlık Basımevi, İstanbul 1946.
- Genç, Mehmet, “Klâsik Osmanlı Sosyal-İktisadî Sistemi ve Vakıflar” Vakıflar Dergisi, Sy. 42, Ankara 2014, s. 9-18.
- Günay, Musa, “55 Numaralı Mühimme Defteri” Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Eğitimi Ana Bilim Dalı, Samsun 1996.
- Hacı Mehmet, Günay, “Vakıf”, DİA, C. 42, Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2012.
- Pakalın, M. Zeki, Tarih Deyimleri ve terimleri Sözlüğü, C. III, MEB, İstanbul, 1983.Refik, Ahmet, On Altıncı Asırda İstanbul Hayatı, Devlet Basımevi, İstanbul 1935.
- Sezen, Tahir, Osmanlı Yer Adları: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel müdürlüğü, Ankara 2006.
- Şeker, Mehmet, “Vakfiyelerin Türk Kültürü Bakımından Özellikleri”, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih İncelemeleri Dergisi, VIII. İzmir, 1993, s. 1-18.
- Tahsin Özcan, Vakıf Medeniyeti ve Para Vakıfları, Türkiye Finans Kültür Yayınları, İstanbul 2010.
- Yediyıldız, Bahaeddin, “Vakıf”, DİA, C. 42, 2012, s. 479-486.
- Yüksel, Hasan, Osmanlı Sosyal ve Ekonomik Hayatında Vakıfların Rolü (1585-1683), Dilek Matbaası, Sivas 1988.
- Ziya Kazıcı, Osmanlı Vakıf Medeniyeti, Bilge Yay, İstanbul 2003.
