Author :
Abstract
Abdurrahman Hâlis (v. 1275/1858) Dîvânında bulunan Farsça gazeller ilâhî aşkı anlatır. Tasavvufun en ince nüktelerinin edebî sanatlarla dile getirildiği gazellerde, vahdet fikri işlenmekte, benlikten arınılarak, Hakk’ın aşkında yok olma halleri dile getirilmektedir. Abdurrahman Hâlis Kerkûkî Dîvânında, 27 Farsça gazel bulunmaktadır. Farsça gazellerde işlenen konular esâs itibârı ile aynıdır. Hepsinde ilâhî aşk ve vahdet fikri anlatılır. Tasavvuf edebiyâtının şaheserleri arasında yer alan gazeller, ilâhî aşk deryâsına dalan Hak yolu yolcularının hallerinden sırlar vermektedir. Farsça gazellerinden birkaç tanesi Şeyh Safvet’in çıkardığı Tasavvuf Cerîdesinde yayınlanmıştır. Abdurrahman Hâlis Kerkûkî, gazellerinde, tasavvuf yolunun ana kaynaklarına da vurgu yapmıştır. Bu temaları, İmam Aliyyü’l-Murtezâ ve Abdulkâdir Geylânî’ye yazdığı gazellerdeki şu mısrâlarda görmek mümkündür. “Necef’in âlemi süsleyip aydınlatan güneşi doğmadan, varlık karanlıklarından kurtulmak zordur. Eğer bir kişi Necef deryâsının suyunun feyzinden bir damla içerse, Hızır gibi ebedî hayat bulur.” “Onun hüküm ayı, sonsuza dek, tutulmaz. Çünkü o ay, ışığını, yaratılmışların en hayırlısı olan Muhammed Aleyhisselâm’a has olan güneşten almaktadır.” Bu çalışma, Abdurrahman Hâlis Dîvânı’ndaki Farsça gazellerin Türkçe tercümesi ve Hâlis’in hayatına dair bilgiler ihtiva etmektedir.
Keywords
Abstract
The Persian ghazels in Abdurrahmân Khalis’s (1275/1858) Dîvân explain divine love. In the ghazels where the thinnest subjects of Sufism are articulated with literary arts, the self-purification, the states of extinction in the love of God and wahdet idea are processed. There are 27 Persian ghazels in Abdurrahman Hâlis Kerkûkî’s Dîvân. The subjects covered in Persian ghazals are the same as the original. In all, the idea of divine love and wahdet is told. The ghazals among the masterpieces of Sufi literacy give secrets from the cases of the Hakk path passengers who plunged into the divine love sea. Several of the Persian ghazals were published in the Sufism Magazine by Sheikh Safvet. Abdurrahman Hâlis Kirkûkî, emphasized the main sources of Sufism in his ghazals. It is possible to see these themes in the verses of the ghazals written for İmam Aliyyü’l-Murtezâ and Abdulkâdir Geylânî. “It is difficult to get out of the darkness of being, without the sun of Najaf shining up and illuminating the world. If a person drinks a drop of the water of the Najaf’s river, he will find endless life.” “His judgment moon is not get forever. Because that moon takes its light from the sun of Muhammed Aleyhisselam who is the most auspicious of the creatures.” This study is the Turkish translation of the ghazels in the Khalis’s Dîvân.
Keywords
- Çakır, M. Saki. (2016). Abdurrahman Halis Talebânî Kerkûkî ve Kitâbu’l-Meârif fî Şerh-i Mesnevi-i Şerîf Eseri, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9/44, Samsun: Haziran.
- Çelik, Î. (2008). Kâdiriyye Tarîkatı Hâlisiyye Şubesinin Kurucusu Şeyh Abdurrahmân Hâlis Kerkûkî, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 38, Erzurum.
- Çelik, Î., Necâtî, Ö. (2019). Abdurrahmân Hâlis Kerkûkî’nin (k.s.) Türkçe Şiirleri ve Farsça Rubâileri, İhyâ Uluslararası İslâm Araştırmaları Dergisi, 5/1, Bahar 2019, 82-133.
- Geylanî, A. (1988). el-Fethu’r-Rabbânî ve’l-Feyzu’r-Rahmânî. Dâru’l-Me’ârif, Cîze Mısr.
- el-Kerkûkî, A. (1284). Kitabu’l-Meârif fî Şerh-i Mesnevî-i Şerîf-Dîvân. İstanbul: Rıza Efendi Basımhânesi. Necâtî, Ö. (1985a). Haydârîzâde İbrâhîm Efendi’nin Bir Makâlesi, Ankara.
- Necâtî, Ö. (1985b). Kitabu’l-Meârif fî Şerh-i Mesnevî-i Şerîf Tercümesi, Ankara.
- Necâtî, Ö. (2000a). Eş-Şeyh es-Seyyid Dede Osman Avnî Baba Rehavî (k.s.), Ankara. Necâtî, Ö. (2000b). Tasavvuf Edebiyâtı, Ankara.
- Necâtî, Ö. (2000c). Behcetü’l-Esrâr Tercümesi Metni, Ankara.
- et-Tâdifî, M. (2007) Kalâidü’l-Cevâhir, Daru’l-Kütübü’l-İlmiyye, Beyrût.
