ÖZ Tasavvuf, üç temel İslâmî ilimden biridir. Tasavvuf, güzel ahlâk ve Allah Teâlâ’ya gerçek kulluk yapmanın eğitimidir. Allah Rasûlü (s.a.v.), “Ben güzel ahlâkı tamamlamak için gönderildim” buyurmuştur. Güzel ahlâk, tasavvufun ana gâyesi ve temasıdır. İlâhî aşk, ancak güzel ahlâk tamamlandıktan sonra ortaya çıkar. İnsan ancak, güzel ahlâk ile yücelir ve Allah Teâlâ’ya gerçek kul olur. Allah Teâlâ’nın dostlarının dîvânlarındaki şiirlerin hepsi, okuyucularını, güzel ahlâka, gerçek kulluğa, Allah Teâlâ’nın aşkına ve yakınlığına teşvîk eder. Onların dudaklarından dökülen o mısrâlar, aslında, ilâhî ilhamların sözle ifâde edilmesidir. Hacı Ömer Hüdâyî Baba’nın en önemli iki eserinden biri olan “Dîvân”ı, ilâhî aşkı, tasavvufun gâyesini, mutasavvıfın yapması gerekenleri içermektedir. Dîvandaki şiirlerde kullanılan dil, herkesin anlayabileceği ölçüde sâdedir. Dîvandaki şiirler, Hacı Ömer Hüdâyî Baba’nın diğer eseri olan “Vasiyyetnâme”nin genişçe îzâhı olarak görülebilir. Hâlisiyye kolunun eâzım-ı hulefâsından olan Hacı Ömer Hüdâyî Baba, Anadolu’da tasavvufî düşüncenin intişârında önemli bir yere sâhiptir. Hacı Ömer Hüdâyî Baba’nın yolu, Allah Teâlâ’ya kulluk, güzel ahlâk, ilâhî aşk ve benliğin eritilmesi esaslarına dayanır. Onun zikir ekolü, Allah Teâlâ’nın sevgisine ulaşmak isteyen herkes için saf, arı bir yoldur.
AN OVERVIEW OF MYSTICAL THOUGHT IN THE LIGHT OF HACI OMER HUDAYI’S DIVÂN A B S T R A C T Sufism is one of the three basic Islamic sciences. Sufism is the education of good morality and real servitude to Allah Teâlâ. The Messenger of Allah (p.b.u.h.), "I was sent to complete the beautiful morality," said. Good morality is the main theme and purpose of Sufism. Divine love occurs only after good morals are completed. Human, sublimes only with beautiful morality and becomes the true servant of Allah Teâlâ. All of the verses in the poems of Allah Teâlâ's friends’s dîvâns, encourage their readers to the beautiful morality, the true servitude, the divine love and the closeness of Allah Teâlâ. Those verses pouring out of the their lips are actually the words of the divine inspirations. The Dîvân is the one of the most important works of Hacı Ömer Hüdâyî Baba. It contains the divine love, the purpose of mysticism, and the ways in which the mystics should do. The language used in the poems is simple that everyone can understand. Poems in the Dîvân can be seen as the wide explanation of the other work of Hacı Ömer Hüdâyî Baba’s “Vasiyyetnâme’. Hacı Ömer Hüdâyî Baba, who is a great guide of the Khâlisiyye branch, has an important place in the development of Sufism in Anatolia. The path of Hacı Ömer Hüdâyî Baba is based on the principles of worship to Allahu Teâlâ, the good morals, the divine love and the dissolution of the ego. His dhikr school is a pure way for anyone who wants to to reach the love of Allah Teâlâ.