Author :
Abstract
Bu çalışmada insan anatomisi ve fizyolojisine bağlı terimlerle ilgili yapılan çalışmalar taranmış ve bu tarama sonucunda insan anatomisi ve fizyolojisine bağlı terimlerin çağdaş Türk lehçelerindeki fonetik (sessel) görünümleri çerçevesinde incelemeye çalışılmıştır. Yapılan bu incelemede özellikle Hasan Eren’in “Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü” adlı kitabı, Tuncer Gülensoy’un “Türkiye Türkçesindeki Türkçe Sözcüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü” adlı kitabı, N. A. Baskakov’un “Gagavuz Türkçesini Sözlüğü” adlı kitabı, Türk Dil kurumunun “Türkçe Sözlük”ü, gibi adlı kitaplardan yola çıkarak toplam 86 tane İnsan Anatomisi ve Fizyolojisine Bağlı Terimler (ağız, aşık kemiği, ayak, bacak, bağırsak, baldır, baş, beden, bel, ben, beyin, boğaz, boyun, böbrek, burun, çene, dalak, damak, damar, deri, dil, dirsek, diş, diz, doku, döl, döş, dudak, duluk (şakak), el, elmacık kemiği, gırtlak, göbek, göğüs, göz, incik, kaburga, kalça, kalp (yürek), kan, karaca (üst kol), karaciğer, kebze, kemik, kol, koltuk, kulak, omuz, omurga, omurilik, öd, öpke, ...gibi) tespit edilmiştir. Tespit edilen Türk lehçelerindeki insan anatomisi ve fizyolojisine bağlı terimlerinin birbirleriyle olan karşılıkları verilmiş ve üzerinde durulmuştur. Ayrıca, bu çalışmada lehçe tanımı yapılmış ve Türk lehçelerinde yapılan tasnif çalışmalarıyla ilgili malumat verilmiştir.
Keywords
Abstract
In this study, researches on the terms related to human anatomy and physiology were reviewed and the terms related to human anatomy and physiology were examined in the framework of phonetic (vocalic) views of modern Turkish dialects. Totally 86 terms associated with human anatomy and physiology (mouth, anklebone, foot, leg, intestine, calf, head, body, waist, mole, brain, throat, neck, kidney, nose, chin, spleen, palate, vein, skin, tongue, elbow, tooth, knee, tissue, sperm, bosom, lip, temporal side, hand, cheekbone, gullet, belly, breast, eye, shin, rib, hip, heart, blood, upper arm, liver, scapula, bone, arm, axilla, ear, shoulder, spine, spinal cord, gall, lung etc.) were founde specially in Hasan Eren's book called "Etymological Dictionary of Turkish Language", Tuncer Gülensoy’s book called the " Origin Information of the Turkish words in Turkey Turkish Dictionary", N. A. Baskakov’s “Gagauz Turkish Dictionary” book and “Turkish Dictionary” of Turkish Language Society. The meanings of the identified terms associated with human anatomy and physiology in Turkish dialects were addressed and discussed. On the other hand, the definition of dialect was made and information about the classification studies in Turkish dialects was revealed.
Keywords
- AĞÇA, Hüseyin (2001). Türk Dili. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık. ISBN: 975-6859-21-0.
- AĞÇA, Hüseyin (2001). Türk Dili. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık. ISBN: 975-6859-21-0. ARAT, R. Rahmeti, Türk Şivelerinin Tasnifi. T.y.
- ATALAY, Besim (1998). Divanü Lûgat-it-Türk Tercümesi I-II-III-IV-V. 4. Baskı. Ankara: TDK.
- BASKAKOV, N.A. (1991). Gagauz Türkçesini Sözlüğü (Çev. Prof. Dr. Ġsmail KAYNAK, Prof. Dr. A. Mecit DOĞRU), Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları/1294, 1991
- BURAN, Ahmet, ALKAYA, Ercan. (2011). Çağdaş Türk Yazı Dilleri I. T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2392. EskiĢehir: Web-ofset Tesisleri.
- ÇEBOTAR, Petr. A. (1992). Kısa Gagauzca-Rusça Laflık. Komrat.
- DOĞAN, Levent (2005). Türk Dilinde Organ AdlarıÜzerine Bir İnceleme –Ana ve Ara Temel Kelimeler-, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 6, Sayı 1, ISSN: 13057766.
- ERCĠLASUN, Ahmet Bican (1991). Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü I-II. Ankara: Bakanlığı Yayınları.
- EREN, Hasan (1999). Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü. 2. Baskı. Ankara: Bizim Büro Basım Evi. ISBN: 975-94 577-0-9.
- GENCAN, Nejat Tahir (1971). Dilbilgisi. Gözden GeçirilmiĢ 2. Baskı. Ġstanbul: Türk Dil KurumuGÜLENSOY, Tuncer (2007), Türkiye Türkçesindeki Türkçe Sözcüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- KANAR, Mehmet (2011). Eski Anadolu Türkçesi Sözlüğü. 1. Baskı. Ġstanbul: Say Yayınları. ISBN: 978- 605-02-0055-3.
- Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (1991). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
- KaĢgarlı Mahmud (2014). Divanü Lûgat-it-Türk Cilt 1V (Hazırlayan: Ahmet Bican Ercilasun ve Ziyat Akkoyunlu). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- [1] KONONOV, A.N. İstoriya İzuçeniya. s. 244-245; A.M. ġerbak. ―V.V. Radloff i Ġzuçeniya PamyatnikovRuniçeskoy Pismennosti‖–Tyurkologiçeskiy Sbornik 1971. M., 1972, s. 61-62; D. M. Nasilov. ―V. V. Radloff i Ġzuçeniye Drevneuygurskih Pamyatnikov‖ – age., s. 93-98.
- NALBANT, Mehmet Vefa. Kıpçak Grubu Türk Lehçelerinin Tasnifinde Yeni Bir Ölçüt: Ünlü Türemeleri.Pamukkale Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü. Denizli/TÜRKIYE. E- posta: vnalbant@gmail.com Türkbilig, 2017/33: 58.
- NECĠP, Emir Necipoviç (1995). Yeni Uygur Türkçe Sözlüğü (Çev. Yrd. Doç Dr. Ġklil Kurban). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 615.
- NECĠP, E.N. (2016). Uygurca-Türkçe Sözlük (Çev. Yrd. Doç Dr. Ġklil Kurban). ġanghay.
- OLGUN, Ġbrahim ve DRAHġAN, CemĢit (1967). Farsça-Türkçe Sözlük. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
- ORALTAY, Hasan (1984). Kazak Türkçesi Sözlüğü (Çev. Doç. Dr. Nuri Yüce). Ġstanbul: Türk Dünyası AraĢtırmaları Yayını 8.
- NEVRUZ, Yılmaz (1991), Karaçay-Malkar Türkçesinden Türkiye Türkçesine Açıklamlı Büyük Sözlük. Web adresi: yılmaz.net
- TENĠġEV, E., R. (1997). Sravnitelno-İstoriçeskaya Grammatika Turkiskih Yazıkov – Leksika, ―Nauka‖, Moskova.
- SARIYEV, Berdi, SARĠYEVA, Begül (2007), Adamın Anatomik Leksikolijisi, YayınlanmamıĢ Makale, AĢkabat - Ankara.
- SEMĠZ, Belma Derman (1990). İnsan Anatomisi ve Fizyolojisi. Ġstanbul: Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Döner Sermaye ĠĢletmesi Matbaa Birimi, ISBN: 975-400-019-0
- PÜSKÜLLÜOĞLU, A. (2004). Türkçe Sözlük, 2. Baskı, Ankara: ArkadaĢ Yayınevi.
- TAVKUL, Ufuk. Türk Lehçelerinin Sınıflandırılmasında Bazı Kriterler. Kırım Dergisi, 12 (45), 2003, 23- 32.ss.
- Türkçe Sözlük (2005). 10. Baskı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. KISALTMALAR
