Author :
DOI : 10.26449/sssj.1366
Year-Number: 2019-31
Language : null
Konu :
Abstract
Stres, insanların kendileri için tehdit oluşturan her türlü zorluğa karşı gösterdiği bedensel ve ruhsal tepki olarak tanımlanmaktadır. Stres etkilerini kabul edilebilir düzeyde tutabilmek adına bireyin gösterdiği ve uyum sağlamaya yönelik bilişsel ve davranışsal çaba ve yöntemlerine stresle başa çıkma stratejileri ismi verilmektedir. Bu çalışmada, stres ile ilgili bir literatür taraması denemesi yapılmıstır. Çalışmada, stresin olgusal açıklamaları, stresin kaynakları, fiziksel, duyusal, davranışsal ve psikolojik belirtileri, stres ve hastalık ilişkileri, stresin olumlu ve olumsuz sonuçları ele alınmıştır. Ayrıca problem odaklı, duygu odaklı başaçıkma ve doğrudan başaçıkma ve savunucu başaçıkma teknikleri üzerinde durulmustur. Bununla birlikte, stresle başaçıkma ile ilgili yapılan çalışmalara yer verilmiştir.
Keywords
Abstract
Stress is defined as the physical and spiritual reaction of a person to all sorts of difficulties that pose a threat. Cognitive and behavioral efforts and methods that one demonstrates and uses to maintain stress at an acceptable level are called strategies of coping with stress. In this study, a literature review about stress was conducted. In this study, the factual descriptions of stress, the sources of stress, physical, emotional, behavioral and psychological symptoms, stress and disease relationship, the positive and negative consequences of stress were discussed. Prroblem-oriented and emotion-oriented coping methods, as well as direct coping and defensive coping techniques, were examined. Besides this, studies on coping with stress are included.
Keywords
- Abramson, L.Y; Metalsky, G.I; Alloy, L.B. (1989). “Hopelessness Depression: A Theory Based Subtype of
- Abramson, L.Y; Metalsky, G.I; Alloy, L.B. (1989). “Hopelessness Depression: A Theory Based Subtype of Depression”. Psychological Review, 96, 358-372.
- Akgemci, T. (2001). Örgütlerde stres ve yönetimi. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1-2), 301-309.
- Aldwin, C. M. (2000). Stres, Coping, And Development: An Integrative Perspective. The Guilford Press, New York, USA.
- Anıl, L. (1999). Askerlikte Ruhsal Bozukluk Belirtisi Gösteren ve Göstermeyen Erlerin Sosyal Desteklerve BaĢaçıkma Yöntemleri Açısından KarĢılaĢtırılması, YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, Ġzmir.
- Atkinson, R.L., Atkinson, R.C., Smith, E. E., Hoeksema, S.N (1999). Psikolojiye GiriĢ Çeviren; Yavuz Alagon, Ankara, ArkadaĢ Yayınları.
- AvĢaroğlu, S. (2007). Üniversite Öğrencilerinin Karar Vermede Özsaygı, Karar Verme ve StresleBaĢaçıkma Stillerinin Benlik Saygısı ve Bazı DeğiĢkenler Açısından Ġncelenmesi Doktora Tezi Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, EğitimBilimleri Anabilim Dalı, Konya.
- Aydın Ġ. (2016) Strese iliĢkin genel bilgiler. In: (Aydın Ġ., edit). ĠĢ yaĢamında stres. Ankara: Pegem Akademi; 2016. p. 1–13.
- Aysan, F. (1988). “Lise Öğrencilerinin Stres YaĢantılarında Kullandıkları BaĢaçıkma Stratejilerinin BazıDeğiĢkenler Açısından Ġncelenmesi”. (YayınlanmamıĢ Doktora Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Aytaç S. (2009). ĠĢ stresi: oluĢumu, nedenleri, baĢa çıkma yolları, yönetimi. ĠĢ stresi yönetimi el kitabı; 2009. s.1-34.
- Balcı, A. (2000). “ĠĢ Stresi”. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Ballı, E. (2005). Türk Silahlı Kuvvetlerinde ErbaĢ ve Erlerin, Psikiyatri Kliniklerine Sevk EdilmeDurumlarına Göre Algıladıkları Sosyal Destek (Aile), KiĢilik Özellikleri (DıĢadönük ve Nörotik) ve StresleBaĢaçıkma Stratejilerinin KarĢılaĢtırmalı Olarak Ġncelenmesi. Ġstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ġstanbul.
- BaltaĢ Z., BaltaĢ A. (2000). Stres ve BaĢaçıkma Yolları. Ġstanbul: Remzi Kitabevi.
- Basut, E. (2006). Stres, BaĢaçıkma ve Ergenlik. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 13(1), 31–36.
- Baum, A., Singer, J.E. ve Baum, C (1981). Stress and the environment. Journal of Social Issues, 37(1), 4- 35.
- BektaĢ, M., Karagöz, ġ. (2017). Stresle BaĢaçıkma Tarzlarının Yalnızlığa Etkisi: Meslek YüksekokuluÖğrencileri Üzerinde Bir AraĢtırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(21) (Özel Sayı) 2017 Ekim (s.342-355). DOI: 10.20875/makusobed.316905
- Bilge, A., Çam, O (2008) Kanseri Önlemede Önemli Bir Faktör Olarak Kadınların Stres Ġle BaĢaçıkma Tarzları ve Sağlık ĠnanıĢlarının Ġncelenmesi, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 9,16-21.
- Bingöl, F. (2014). „ÇalıĢan Ergenlerde Stresle BaĢetme Grup ÇalıĢmasının Stresle BaĢetme ve DepresifBelirti Düzeyine Etkisi. YayımlanmamıĢ Doktora Tezi. Ġstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ġstanbul.
- Braham, B., J (2004). Stres yönetimi: AteĢ Altında Sakin Kalabilmek (çev. Vedat G. Diker) Ġstanbul: Hayat Yayınları.
- Brems Christiane, Johnson Mark E., (1988–89) “Problem-Solving Appraisal and Coping Style: The Influence of Sex-Role Orientation and Gender, Journal of Psychology, 123(2), 187–194.
- Çam, O., Altınköprü, H. (2013). Üniversite Öğrencilerinde Müziğin Ruhsal Duruma ve Stresle BaĢa ÇıkmaTarzları Üzerine Etkisi. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi / 2013-2 (Temmuz-Aralık) (Kıbrıs Özel Sayısı- II), 262-272
- Çapulcuoğlu U. (2012) Öğrenci TükenmiĢliğini Yordamada Stresle BaĢaçıkma, Sınav Kaygısı, AkademikYetkinlik ve Anne-Baba Tutumları DeğiĢkenlerinin Ġncelenmesi. YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
- Cartwright, S., Cooper, C.L. (1997). Managing Workplace Stress. California: Sage Publication Ltd.
- Clark, A. A., C.A. Hovanitz, (1989), Dimensions of coping That Contribute to Psychopathology. Journal of Clinical Psychology, 45, 28-36.
- DemirtaĢ, A.S (2007). Ġlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Algılanan Sosyal Destek ve Yalnızlık DüzeyleriĠle Stresle BaĢaçıkma Düzeyleri Arasındaki ĠliĢkinin Ġncelenmesi YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Deniz, M.E., Yılmaz, E (2005). “Üniversite Öğrencilerinde Duygusal Zeka ve Stresle BaĢaçıkma StilleriArasındaki ĠliĢkinin Ġncelenmesi”. Ġstanbul: VIII. Ulusal Psikolojik DanıĢma ve Rehberlik Kongresi. 21-23 Eylül
- Doğan, B. ve Eser, M. (2013). Üniversite öğrencilerinin stresle baĢa çıkma yöntemleri: Nazilli MYO örneği, Electronic Journal Of Vocational Colleges- Aralık UMYOS Özel Sayı, 29-30.
- Elkin A. (2013). Getting started with stress management. Stress management for dummies. 2nd Ed. Canada: John Wiley & Sons.
- Ellis A, Gordon J, Neenan M, Palmer S. (2001). Stress: a rational emotive behaviour perspective. Stress counselling a rational emotive behaviour approach. London, Newyork: Continuum.
- Eraslan, B (2000). YaĢam Doyumları Farklı Ġlköğretim Öğretmenlerinin Stresle BaĢaçıkma StratejilerininBazı DeğiĢkenlere Göre Ġncelenmesi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler. Enstitüsü, Ankara.
- Ertekin, Y. (1993). “Stres ve Yönetim”. Ankara: TODAĠE Yayınları.
- Faulkner G. (2014). Stress. In: Bridge, C.&Munro, PZ., editörs. Managing stress with quigong. London and Philadelphia: Singing Dragon.
- Folkman, S. (2010). Stress, Coping and Hope. Psycho-Oncology, 19, 901-908. Fontana, D. (1989). “Managing Stress”. Guildford: Biddles Ltd.
- Gökler, R., IĢıtan, Ġ. (2012). Modern Çağın Hastalığı; Stres ve Etkileri. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, ISSN: 2147-0626, 1(3), 154-168.
- Graham, H. (1997). “Stresi Kendi Yararınıza Kullanın”. (Çev: Sağlam, M ve Tezcan, T). Ġstanbul: Alfa Basım ve Yayım.
- Güçlü, N. (2001). Stres yönetimi, Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 91-109.
- Gündüz, Bülent, ve Zafer Gökçakan (Güz 2003) “HemĢirelerde TükenmiĢliği Yordamada StresleBaĢaçıkma Biçimleri, Eğitim Düzeyi ve Hizmet Süresi DeğiĢkenleri.” Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(25), 10-17.
- Hancıoğlu, Y. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Algıladıkları Stres Düzeyleri Ġle Stresle BaĢa ÇıkmaTarzları Arasındaki ĠliĢkinin Ġncelenmesi, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 15(1), 130-149, Doi: http://dx.doi.org/10.11611/yead.270449
- Hargreaves, G. Stresle BaĢaçıkmak (1998) Çev: Ali Cevat Akkoyunlu Doğan Kitap, Ankara
- Honey, P. (1996). “People and How to Manage Them”. London: Institute of Personnel and Development.
- Kara, D (2009), Eğitim-Öğretim YaĢantısında Stres Yaratan Faktörler ve Aile Özelliklerine GöreÖğrencilerin Stresle BaĢaçıkma DavranıĢlarının Ġncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 255-262.
- KarataĢ, Z., Çelikkaleli, Ö. (2018). Beliren YetiĢkinlikte Ġntihar Olasılığı: Stresle BaĢetme, Öfke veCinsiyet Açısından Bir Ġnceleme. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 450-462. DOI: http://dx.doi.org/10.17860/mersinefd.402052
- Koç, H. E (2006). Üniversite Öğrencilerinin Utangaçlık Düzeylerine Göre Stresle BaĢaçıkma StratejilerininĠncelenmesi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara
- Koç, M. (1997). Rasyonel Emotif Terapinin DüĢük Benlik Kabulünü Yükseltmedeki EtkinliğininAraĢtırılması. YayınlanmamıĢ Doktora Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
- Lazarus, R. S. ve Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer PublishingCompany.Lazarus, Richard S (1993) “From Psychological Stress to the Emotions: A History of Changing Outlooks”, Annual Review of Psychology, Vol.44 Issue, pp.1-21
- LeSergent, Marie Cherly, Colleen Haney (2005) Rural Hospital Nurse‟s Stressors and Coping Strategies: A Survey” International Journal Of Nursing Studies.Vol:42, p. 315-324.
- Luthans, F. (1987). “Organizational Behavior”. Singapore: Times Printers Sdn Bhd.Madenoğlu, C. (2010). Eğitim Örgütü Yöneticilerinin Örgütsel Stres Kaynakları ve Stresle BaĢa ÇıkmaTarzlarının Benlik Saygısı Düzeyleriyle Olan ĠliĢkisi (Doktora tezi). ĠletiĢim Anabilim Dalı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. EskiĢehir.
- Magaya, L. Asner-self, K. Schreıber, J (2005). “Stress and Coping Strategies Among Zimbabwean Adolescents”. British Journal of Educational Psychology. 2005, December; 75 (4): 661-671.
- Mark, G. ve Smith, A. P. (2012). Effects of Occupational Stress, Job Characteristics, Coping andAttributional Style on The Mental Health and Job Satisfaction of University Employees. Journal Anxiety, Stress & Coping an International Journal, 25(1), 63-78. doi: 10.1080/10615806.2010.548088
- Morris, C.G (2002). Psikolojiyi Anlamak; Psikolojiye GiriĢ. AyvaĢık, H.B. & Sayıl, M. (Çev.) Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
- Oral, A. (2004). Ergenlik döneminde stresle baĢa çıkma: stresle baĢa çıkma programının geliĢtirilmesi veetkililiğinin değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı. YayımlanmamıĢ Doktora Tezi.
- Özel, Y., Karabulut, A. (2018). Günlük YaĢam ve Stres Yönetimi, Türkiye Sağlık Bilimleri ve AraĢtırmaları Dergisi, 1(1), 2018, 48-56.
- Özer Ġ (2001) Ergenlerin Stres YaĢantılarında Kullandıkları BaĢaçıkma Stratejilerinin Benlik Ġmajı ĠleĠliĢkisi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. Öztürk, O (2002). Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. Ankara: Nobel Tıp Kitabevi.
- Parker, H. (2007). Management of stress. In: Parker H., editor. Stress management. First Ed. Delhi: Global Media,; 2007. p. 1-30.
- Parmaksız, Ġ. (2011). Öğretmen Adaylarının Benlik Saygısı Düzeylerine Göre Ġyimserlik ve StresleBaĢaçıkma Tutumlarının Ġncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Konya
- Ptacek J. T., Smith R.E., Zanas, J. (1992) Gender, Appraisal and Coping: A Longitudinal Analysis, Journal of Personality, 60(4), p. 747–770.
- Renk, K.Creasey, G (2003). The Relationship of Gender, Gender Ġdentity and Coping Strategies in Late Adolescents. Journal of Adolescence, 26,159-168.
- Rice, K. G., Herman, M. A. ve Petersen, A. C (1993). Coping With Challenge Ġn Adolescence: A conceptual model and psycho-educational intervention. Journal of Adolescence, 6, 235-251.
- ġahin N. H. (2009). Stres Yönetimi Sertifika Eğitim Programı Notları. 2-13 ġubat, 2009. Kara Harp Okulu, Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Saygılı, S. (2005). Strese Son. Ġstanbul: Elit Yayıncılık.
- Soysal, A. (2009). ĠĢ yaĢamında stres. Çimento İşveren Dergisi, 17-40.
- Steers, R. (1981). “Introduction to Organizatonal Behaviour, Glenview, Illinois”. Scott: Foresman AndTan, S (2006) Ergenlerde Stresle BaĢaçıkma Tarzlarının Atılganlık Düzeyi ve Bazı DeğiĢkenler Açısından Ġncelenmesi Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Tanck Roland H., Robbins Paul R., (1979) Assertiveness Locus of Control and Coping Behaviors Used to Diminish Tension, Journal of Personality Assessment, 43(4), 396–400.
- Thomas, J.L. (1997). “Stres, Depresyon ve Anksiyete”. (Çev: Tanju Apana). Ġstanbul: Epsilon Yayıncılık.
- Türküm, S. (1999). “Stresle BaĢaçıkma Biçimi, Ġyimserlik, BiliĢsel Çarpıtma Düzeyleri ve PsikolojikYardım Almaya ĠliĢkin Tutumlar Arasındaki ĠliĢkiler: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Bir AraĢtırma”. Ankara: V. Ulusal Psikolojik DanıĢma ve Rehberlik Kongresi. 15-17 Eylül.
- Yamaç, Ö. (2009). Üniversite Öğrencilerinin Algıladıkları Sosyal Destek Ġle Stresle BaĢa Çıkma Stilleri Arasındaki ĠliĢki. Selçuk Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Konya.
