Author :
Abstract
Özet İçil Sancağı, Osmanlı topraklarına dahil olduğu 15.yüzyılın ikinci yarısından itibaren başlangıçta Karaman eyaletinin daha sonra ise Adana eyaletinin bir sancağı olarak Osmanlı idare sistemindeki yerini almıştır. Başlıca kazaları Mamuriye,Selendi,Mut,Silifke,Sinanlı ve Ermenek olmuştur.Bu sancak hem zengin bir coğrafi çeşitlilik hem de farklı aşiretlerden oluşan sosyolojik bir zenginliği içinde barındırmaktadır. Burası sarp dağlar, yüksek yaylalar, derin vadiler yanında Tekeli, Menemenci, Bahşiş, Kara Keçili ve Sarı Keçili gibi bir çok yörük kökenli topluluğa ev sahipliği yapmaktadır. Dağlık ve engebeli coğrafi yapısı nedeniyle tarım arazilerinin az olması bir yüzyıl önce hayvancılığın en önemli geçim kaynaklarından birisi halini almasını sağlamıştır. İçel Sancağı coğrafi olarak dağlık ve engebeli bir görünüm arz etmektedir. Burada Toros sıradağları ve bunların denize uzanış yönü beraberinde birçok sorunu da getirmiştir. Denize paralel uzanan dağlar nedeniyle ulaşım olanağı sağlayan yol ağının zayıf kalmış bu ise hem sancak içinde yaşayan kaza ahalileri arasında iletişim alanında sorunlara yol açmış hem de devletin buraya tam manasıyla hakim olmasını önlemiştir. Bu özelik aynı zamanda eşkıya ve haydut grupları için bu sancağı uygun bir sığınma ve faaliyet sahası haline getirmiştir. Ancak burasının stratejik olarak Kıbrıs'a olan yakınlığı, Kıbrıs'ın ise Osmanlı Devleti açısından taşıdığı önem burasının güvenlik ve düzeninin devlet tarafından hep göz önünde bulundurulmasına yol açmıştır. İçel genelinde coğrafi özelliklerin kolaylaştırdığı eşkıyalık faaliyetleri önemli sorunlara yol açmıştır. Güvenlik azalmış,zayıf olan yollar tüccarlar açısından tehlikeli hale gelmiş,masum insanlar hayatını kaybetmiş bir çok köy ve kasaba bu eşkıyalık olaylarından zarar görmüştür.Bu çalışmada bu eşkıyalık olaylarına birçok örneğin ışığında yer verilmeye çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: İçel, Eşkıyalık, Ayanlar, Kıbrıs, Aşiretler.
Keywords
Abstract
Abstract İçil Sanjak was included in the Ottoman administration system since the second half of the 15th century when it was included in the Ottoman lands as a sanjak of Karaman province and later of Adana province. The main district of İçil were Mamuriye, Selendi, Mut, Silifke, Sinanli and Ermenek. It has a rich geographical diversity and a sociological richness consisting of different tribes. It is home to a number of nomadic communities such as steep mountains, high meadows, deep valleys, Menemenci, Tekeli, Bahşiş,Kara Keçili and Sarı Keçili. Due to its mountainous and uneven geographical structure, the lack of agricultural land has made it one of the most important livelihoods of livestock a century ago. Içil Sanjak is geographically mountainous and rugged. Here the Taurus Mountains and their direction to the sea have brought many problems together. Due to the mountains running parallel to the sea, the road network that provides transportation has been weakened, which has caused problems in the communication field between the accidental athletes living in Sanjak and also prevented the state to dominate here. At the same time, this feature has made this sanjak an appropriate place of asylum and activity for bandits and bandits. However, the proximity of this place strategically to Cyprus and Cyprus's importance in terms of the Ottoman State led to the government's constant consideration of the security and order. The baldness activities facilitated by the geographical features throughout Içil have caused significant problems. Lack of security, weak roads have become dangerous for merchants, and many villages and towns that have lost innocent people's lives have suffered from these banditry incidents. In this work, these banditry incidents have been tried to be included in the light of many examples. Key words: Icel, Banditry, Ayans, Cyprus, Tribes.
Keywords
- 1. ARMAĞAN, A.Latif, "XV. ve XVI.Yüzyıllarda Teke Sancağında Konar-göçerler", Editörler: Hayati Beşirli- İbrahim Erdal, Osmanlıdan Cumhuriyete Yörükler ve Türkler, Phoenix Yayınevi, Ankara, 2008
- 3. CEZAR, Yavuz, Osmanlı Maliyesinde Bunalım ve Değişim Dönemi, 18.yüzyıldan Tanzimat'a Osmanlı Mali Tarihi, Alan Yayıncılık, 1986,
- 4. DAĞ, Hüseyin (Hazırlayan), Salname-i Vilayet-i Adana(1320 h.), Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2014,
- 5. DEVELİOĞLU, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitabevi, 25. Baskı, Ankara, 20086. ERGÜN Ahmet - TERZİ, Mehmet Akif, Adana Vilayet Salnameleri I, Altınkoza Yayınları, İstanbul, 2015 7. Mehmet Eröz, Yörükler, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul,1991
- 8. GAZEL, Ahmet Ali, Sicill-İ Ahval Defterlerine Göre Osmanlı Dönemi’nde Görev Yapan Anamurlu Memurlar, A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 32, Erzurum, 2007,
- 9. GAZEL, Ahmet Ali, İçel Mutasarrıfı İbrahim Behcet Paşa’nın İçel Sancağı’na (Anamur, Gülnar, Ermenek,Gazipaşa) Dair Bir Raporu (1892), A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 31, Erzurum 2006,
- 10. KÖSE, Ensar, Ayanlar Çağında İçel Sancağında Sosyal Hareketlilik, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul,2013, 11. ORHONLU, Cengiz, Osmanlı İmparatorluğunda Aşiretlerin İskanı, Eren Yayıncılık, İstanbul,1987
- 12. PAKALIN, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, II.Cilt, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul,1983
- 13. REFİK, Ahmet, Anadolu'da Türk Aşiretleri (966-1200), 2. Baskı, Enderun Kitabevi,İstanbul,1989,14. Stanford J. Shaw, Between Old and New, The Ottoman Empire Under Selim III , 1789-1807
- 15. UNAN, Fahri, "Osmanlı İdare Felsefesinde Adalet", Editörler:Bülent Arı-Selim Aslantaş, Halil İnalcık Adalet Kitabı, 2.Baskı, Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2015
