Author :
Abstract
Bu makale ile Atilla İlhan’ın Sokaktaki Adam romanında yazarın kahramanlar yoluyla kullandığı deyimlerden yola çıkarak Hasan, Yakub, Ahmet ve Meryem kahramanlarının kimliklerini, dünyalarını, karakterlerini, mensup oldukları toplum kesimlerini aydınlatmaya çalıştık. Duyguları belirtmeye, hissiyatın nüanslarını göstermek için mükemmel ifade şekilleri olan deyimler, özellikle belirli sosyal gruplara özgü jargon, argo ve teklifsiz deyim örnekleri, kahramanların sosyal statülerini, karakterlerini, duygularını, öfkelerinin şiddetini göstemektedir. Atilla İlhan, portresini çizmek istediği kahramanlarını canlandıracak sözcük hazinesinden tarama yaparak, ustaca seçimler yapmıştır ve bu sözcük hazinesi içerisinden, kahramanlarının durumunu ve kişiliklerini yansıtacak deyimler seçmiştir.
Keywords
Abstract
Using the novel Sokaktaki Adam by Attila Ilhan and the phrasemes the author uses through his characters, this paper attempts to shed some light on identities, worlds, characterizations and social groups that Hasan, Yakub, Ahmet and Merjem belong to. Phrasemes as perfect forms for expressing emotions, for nuanced feelings, particularly examples of phrasemes specific for certain social groups, such as jargon-based, argot-based or phrasemes typical for informal communication, place the characters into specific social groups and indicate their personalities, their emotions and the intensity of their anger. As a true master of his craft, Ilhan went through the lexical wealth available to him and made a selection based on the heroes whose portraits he wanted to draw, and selected the prhasemes that suit best the situations his characters find themselves in and their individual features.
Keywords
- ADIGÜZEL, H.(1990), Açıklamalı-Örnekli Türkçe Deyim Hazinemiz, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı,
- ADIGÜZEL, H.(1990), Açıklamalı-Örnekli Türkçe Deyim Hazinemiz, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul.
- AKSOY, Ö.A. (1997) Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü I-II, VII izdanje, İnkilap Kitabevi, İstanbul s. 1205 . AKTUNÇ, H. (1990), Türkçenin Büyük Argo Sözlüğü, Afa Yayınları, Afa Sözlük, İstanbul,
- COWİE, A. P.(1998): „Introduction“, Phraseology- Theory, Analysis, and Applications; Edited by A. P. COWİE, Clarendon Press-Oxford, 243.str.; str. 1-20.
- COWİE, A. P.(1998): „Phraseological Dictionaries: Some East-West Comparisons“; A. P. Cowie, Phraseology, Theory, Analysis, and Applications; Clarendon Press, Oxford, s. 209-228.
- EREN, H., GÖZAYDIN, N., PARLATIR,İ., TEKİN,T., ZÜLFİKAR, H.(1998), Türkçe Sözlük 1/2,Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Dil Kurumu, Türk Dil Kurumu Yayınları:549; Sözlük Bilim ve Uygulama Kolu Yayınları:1, Ankara, s. 1679.
- FONTENELLE, (1998), Thierry, „Discovering Significant Lexical Functions in Dictionary Entries“; A. P. Cowie, Phraseology, Theory, Analysis, and Applications; Clarendon Press, Oxford, s. 189.-207.
- GLASER, R.(1998), „The Stylistic Potential of Phraseological Units in the Light of the Genre Analysis“; A. P. Cowie, Phraseology, Theory, Analysis, and Applications; Clarendon Press, Oxford s. 125-143.
- İLHAN, A.(2010), Sokaktaki Adam, Türkiye İş Bankası, Kültür Yayınları, 3. Baskı, İstanbul; 240.
- LYONS, J.(1983) Kuramsal Dilbilimine Giriş, (Türkçesi: Ahmet Kocaman): Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara; s 449.
- MEL’ČUK, I.(1998), „Collocation and Lexical Functions“, str. 26; A. P. Cowie, Phraseology, Theory, Analysis, and Applications; Clarendon Press, Oxford,s. 23-53.
- ŠİLJAK-JESENKOVIĆ, A.(2003), Nad turskim i bosanskim frazikonom: semantički, sintaktički,lingvostilistički i sociolingvistički aspekt, Orijentalni institut u Sarajevu, Posebna izdanja XXV, Sarajevo,324 s. ŠİLJAK-JESENKOVIĆ,Amina, „Neka zapažanja o turskom i bosanskom frazikonu sa sociolingvističkog aspekta“, Znakovi vremena, zima-proljeće 2003, Vol 6, dvobroj 18/19, s. 232-247.
- TANOVIĆ, I.(2000), Frazeologija bosanskoga jezika, Dom štampe Zenica, Sarajevo, 160. s.
- Tarama Sözlüğü I-VIII(1963), Türk Dil Kurumu, Ankara – Ankara 1977; 4814 + 296+ 419 s.
- Türkiye’den Halk Ağızından Derleme Sözlüğü I/XII (1963), Türk Dil Kurumu Yayınları: 211, Ankara 1963.-1985: 4842.
