Author :
Abstract
Doğu Akdeniz havzasında 2008 yılında önemli miktarda petrol ve doğal gaz yatakları keşfedilmiş ve bölge ülkeleri söz konusu kaynaklardan pay alma çabası içine girmiştir. Bu kapsamda Türkiye Cumhuriyeti, KKTC (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti), GKRY (Güney Kıbrıs Rum Yönetimi), Lübnan, MAC (Mısır Arap Cumhuriyeti), Suriye, İsrail ve Filistin gibi ülkeler bölgede mevcut ve ileride çıkarılacak olan petrol ve doğal gaz üzerinde hak sahibidir. Ancak GKRY, Yunanistan’la işbirliği halinde çevre ülkelerle MEB (Münhasır Ekonomik Bölge) belirleme anlaşmaları imzalayarak ihtilaflı bölgelerde tek başına petrol ve doğal gaz arama çalışmaları yapmaya ve yabancı şirketlere arama ruhsatları vermeye başlamıştır. GKRY, önemli bir bölümü Türkiye Cumhuriyeti’nin Kıta Sahanlığı içinde kalan ve diğer bir bölümü üzerinde KKTC’nin de hak sahibi olduğu alanlar için açtığı ihalelere katılan ülkelerin siyasi ve askeri gücünden de yararlanarak Türkiye ve KKTC’nin söz konusu hukuksuzluğa müdahalesini önlemeye çalışmaktadır. Bu çalışmada GKRY’nin MEB belirleme ve petrol ve doğal gaz çıkarma çalışmaları ve Türkiye Cumhuriyeti’nin söz konusu çalışmalara karşı aldığı ve bundan sonra alması gereken tedbirler ele alınarak değerlendirilmiştir.
Keywords
Abstract
The countries in the Eastern Mediterranean region endeavoured to take their shares from the cake since great amount of petroleum and natural gas explored in Eastern Mediterranean region in 2008. In this context Turkey, Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC), Greek Cypriot Administration of Southern Cyprus (GCASC), Lebanon, Egypt, Syria, Israel and Palestine have rights on these resources. But GCASC started to sign agreements with the neighbouring countries for defining the Exclusive Economic Zones (EEZ) and issued invitations for tender to explore petroleum and natural gas in the disputed areas and granted licences. Making use of the political and military power of the contractor countries GCASC is trying to prevent Turkey and TRNC from intervention to the companies which are illegally exploring of petroleum and natural gas in the areas which are in the continental shelf of Turkey. In this study EEZ defining agreements of GCASC with its neighbours and petroleum and natural gas exploration in the disputed areas and the precautions of Turkey against these illegal explorations were evaluated.
Keywords
- Aksoy Merve (2016). Doğu Akdeniz Enerji rekabeti, İNSAMER (İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi)
- Aksoy Merve (2016). Doğu Akdeniz Enerji rekabeti, İNSAMER (İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi) Araştırma 23, Eylül 2016
- Assessment of Undiscovered Oil and Gas Resources of the Levant Basin Province, Eastern Mediterranean, USGS ( United States Geological Survey), March 2010.
- Atun Ata (2017). Rumların Enerji İttifakı, 8 Aralık 2017
- Balkaş Özer (2017). Doğu Akdeniz’de Petrol Ve Doğal Gaz Gerginliği & Hükümranlık Savaşları, https://www. researchgate.net /publication /314208330 Mar 03, 2017
- Bilge Ömer (2018). Amerikan ExxonMobil Kıbrıs’ta sondaja başladı, Hürriyet, 17 Kasım 2018
- Çelikdönmez Ömer (2017). Amerika Türk Akımına Neden Karşı, https://kafkassam.com/amerika-turk- akimina-neden-karsi.html, 30 Kasım 2017
- Çiçekçi Ceyhun (2016). İsrail-Yunanistan-Güney Kıbrıs Aksı mı? Çanakkale 18 Mart Üniversitesi, ORSAM Analizi, http://www.academia.edu/23761834/ 29 Mayıs 2016
- Demirci Mehmet Cem(2018). Yunanistan’ın karasularını 12 mile çıkarması ile Türkiye’ye Ege Denizi’nin%10’undan daha az bir alan kalacaktır, https://tr.euronews.com/2018/11/27/yunanistan-12-mil-cikisi-ile- turkiye-nin-sinir-uclarina-dokunuyor-gorus
- Demirci Murat (2018). Güney Kıbrıs Rum yönetimi-Yunanistan-İsrail Üçlü Zirvesi yapıldı, AA (Anadolu Ajansı), Lefkoşa, 8 Mayıs 2018
- Doğu Akdeniz’de Petrol Arama Krizi Sürüyor, İktisadi Kalkınma Vakfı E-Bülteni, 19 – 25 Eylül 2011
- Ertan Birol (2011). “Güney Kıbrıs İsrail Cumhuriyeti”, http://www.trakyanethaber.com/yeni/koseyazi.asp, (18.10.2011).
- Gürdeniz Cem (2018). Doğu Akdeniz'de MEB sınırımız acilen ilan edilmelidir, Aydınlık, 14.10.2018
- Israel, Cyprus, Greece and Italy agree on $7b. East Med gas pipeline to Europe, Times of Israel, 24 November 2018
- Karagöl Erdal Tanas, Özdemir Büşra Zeynep (2017). Türkiye’nin Enerji Ticaret Merkezi Olmasında Doğu Akdeniz’in Rolü, SETA Raporu, Yayın No:92,
- Kıbrıs'taki Doğalgaz Gerginliği Hakkında Bilinmesi Gerekenler, https://www.bbc.com/turkce/haberler- turkiye-43061162, 15 Şubat 2018
- Küçükkaya Elif Total ve Eni Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’ne Başvurdu, https://www.enerjiportali.com/total- ve-eni-guney-kibris-rum-yonetimine-basvurdu, 29 Kasım 2018
- Marathovouniotis Stelios(2018) Large-scale multinational military exercise conducted in Cyprus, https://in- cyprus.com/news/local/large-scale-multinational-military-exercise-conducted-in-cyprus-videopictures,
- October 31, 2018
- Pamir Necdet (2018). Doğu Akdeniz ve Kıbrıs Ekseninde Enerji ve Jeopolitik, Petrol Mühendisleri Odası, Haziran 2018
- Pazarcı Hüseyin (2007). Uluslararası Hukuk, Ankara
- Perinçek Sadık Can (2018). Üçlü İttifakın Hedefi Türkiye, Aydınlık, 12 Haziran 2018
- Tamçelik Soyalp ve Kurt Emre(2014). Türkiye’nin Münhasır Ekonomik Bölge Algısı ve Yakın Tehdit Alanı:Kıbrıs, Uluslararası Güvenlik Kongresi Bildiriler Kitabı (Cilt 3), Editör: Hasret Çomak, Kocaeli Üniversitesi Yayınları 1. Baskı, Nisan 2014, Kocaeli
- Tarakçı Nejat (2009). Mesele Mısır ve Suriye Değil: Doğu Akdeniz, TASAM (Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi), 2 Eylül 2009
- Taşdemir Fatma (2012). Kıbrıs Adası Açıklarında Petrol ve Doğalgaz Arama Faaliyetleri Kapsamında Ortaya Çıkan Krizin Hukuki, Ekonomik ve Siyasi Boyutları, Ankara Strateji Enstitüsü, 2012
- Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığının 15 Şubat 2012 tarih ve 43 No.lu “GKRY'nin Açtığı İkinci Uluslararası Hidrokarbon Arama İhalesi” konulu resmi açıklaması
- Türkiye Cumhuriyeti Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinin 27 Kasım 2018 Tarihli Toplantı Bildirisi
- Vatansever Müge (2010). Kıbrıs Sorununun Tarihi Gelişimi, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 12, Özel sayı 2010, İzmir
- Yaşar Ergül (2016). Doğu Akdeniz'de Petrol Oyunu, İskenderun Teknik Üniversitesi (İSTE), Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Petrol ve Doğalgaz Mühendisliği Bölümü, 17.10.2016
