Author :
Abstract
İroni mecazi bir anlatımla, tenkitçi tavrı hiç elden bırakmadan, özellikle söylenenin tersini ima etmeyi hedefleyen böylece okuyucuyu daha derinden düşünmeye sevk etmeye çalışan mübalağalı bir anlatım türüdür. Edebi eserde ironi, sanatçı tarafından etkili olmak, düşündürmek, tenkit etmek, eğlendirmek, şaşırtmak gibi farklı sebeplerle ve farklı tarzlarda kullanılagelmiştir. Reşat Nuri Güntekin’in Gökyüzü romanında güçlü gözlem gücüyle kıvrak zekâsı, gerektiğinde anlatıcının kendini sorgularken ironik bir dil kullanarak kendisiyle alay etmesi ve tüm bunları yaparken belirli bir dönemi, aydınları hatta pek çok felsefî görüşü sorgulaması ironiyi kullanmasıyla mümkün olmuştur, diyebiliriz. Roman, teması yönünden ironinin farklı çeşitlerini kullanmaya müsaittir. Anlatıcının dilinden anlatılan roman sadece dönemindeki aydınların yaşadığı açmazları değil günümüz aydınlarının da kendi içlerinde ve toplumla yaşayabilecekleri zıtlaşmalara bir ışık tutar. Romanda anlatıcının inandıkları ile yaşadıkları, hayalleri ile karşılaştıkları taban tabana zıt ve birbirini yalanlar mahiyette olunca ironi tabii olarak ortaya çıkar. Buna bir de Reşat Nuri’nin ironik dili eklendiğinde, romanın ironi ile ilgisinin incelenmesi gerekir, düşüncesindeyiz.
Keywords
Abstract
Irony aim stoimply metaphorically the contrary meaning of what has been said in a criticalway. There fore, it is a kind of exaggerativen arration that makes there ader more thoughtful. Inliterary Works irony is used by thea uthor for different reasonsand purposessuch as being affective, making people think, criticizing, amusingand for amazing. In Reşat Nuri Güntekin’s Gökyüzü,it can be said that the author’sstrong obsevationability, subtlewitand even mocking of then arrator himself when he is questioing himself as well as shedding light on a specific period, intellectual sand philosophical view sareallpossible throughirony.With respecttotheme, novelis elligible touse the different kinds of irony. The narrator of the noveltells not only theim passes of the previousin tellectuals but also it sheds lights on the oppositions that contem porary in tellectualslive in them selvesand in their society. When the narrator’s belief sand actions are very different and controversial with what he does and what he believes in, iron yemerges.Besides, because of Reşat Nuri’s ironic language, wethink that the relation ship of Gökyüzü with irony should be examin edcarefully.
Keywords
- Aydın, İ. S. (2013), “Yazılı İronik Metinlerin Anlamlandırılması Üzerine Bir Durum Saptaması: Köşe Yazısı
- Aydın, İ. S. (2013), “Yazılı İronik Metinlerin Anlamlandırılması Üzerine Bir Durum Saptaması: Köşe Yazısı Örneği”, Bilig, S.64, s.49-70
- Akyüz, K. (1995), Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri, İstanbul, İnkılâp Kitabevi
- Aytaç, G. (1999), Çağdaş Türk Romanları Üzerine İncelemeler, İstanbul, Gündoğan Yayınları
- Çelik, H. (2000), Reşat Nuri Güntekin’in Romanlarında Sosyal Tenkit, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. Yayınları
- Güçbilmez, B. (2005), Sophokles’ten Stoppard’a İroni ve Dram Sanatı, Ankara, Deniz Kitabevi Enginün, İ. (2010), Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı, İstanbul, Dergâh Yayınları
- Karçığa, Servet (2016), “Saatleri Ayarlama Enstitüsü İronik Dilli Bir Eser Mi?” The Journal of Academic Social Science Studies, S.44, s.311-321
- Naci, F. (2003), Reşat Nuri’nin Romancılığı, İstanbul, YKY YayınlarıTuğluk, A. (2017), “İroni Nedir?”, İdil Dergisi, C.6, S.29, s.441-467
