Author :
Abstract
Günümüzde geçmişte de olduğu gibi stratejik bir öneme sahip olan suyun güvenliği, küresel ısınmanın doğurduğu ciddi sorunlar ile birlikte dünya gündemini daha fazla meşgul etmeye başlamıştır. Geçmişte medeniyetlerin kurulduğu yerleri etkileyen daha sonra bu medeniyetlerin ekonomisinde büyük bir rol oynayan su Ortadoğu’da da büyük bir öneme sahip idi. Ortadoğu’nun sahip olduğu verimli topraklar, buradaki medeniyetlerin ekonomik faaliyetlerini etkilemiş, bunun sonucunda da bu topraklarda geçmişten günümüze kadar önemini devam ettiren tarımcılık yaygınlaşmıştır. Böylece suyun stratejik önemi daha da artmıştır. Bu çalışmanın amacı ise Türkiye-Suriye ilişkilerinde geçmişte önemli bir role sahip olan suyun günümüzde hala bir sorun olarak devam ettiğini incelemek olacaktır. Suriye’de 2011 yılında başlayan iç savaş sırasında da gündeme gelmiş olan su sorunu iki ülke arasında yeniden ciddi problemlere neden olabilecek potansiyele sahiptir. Çalışmanın kapsamında da iki ülke arasında su konusunda sorunlara neden olan iki ülkenin su konusunda izlemiş oldukları politikalar, sahip oldukları su miktarları incelenecektir. Aynı zamanda sorunun çözümü için atılmış olan adımlarla birlikte uluslararası hukukta sınır aşan sularla ile ilgili hükümlere de değinilecektir.
Keywords
Abstract
Security of water which has a strategic importance at present as well as in the past began occupying much more world’s agenda with serious problems caused by global warming. Water that has affected the places where civilizations were founded and later had an important role on the economies of those civilizations had big importance in the Middle East as well. Middle East’s fertile soils effected civilizations living there, as a result of that agriculture continuing its importance from past till now, became widespread in these soils. Thus strategic importance of water increased more than before. The goal of this study will be to examine that water, that has an important role between Turkey-Syria relations in the past, continues its importance at present. Water dispute, had been brought to the agenda during the Civil War in Syria which has started in 2011, has a potential that can cause serious problems in the relations between both countries. In the scope of this study, it will be examined that policies followed by both countries on water, countries’ water amounts which are caused disputes between both countries. At the same time, it will be mentioned that those terms about transboundary waters in the international law literature with steps that have taken by both countries for solving the disputes.
Keywords
- Bulloch, J. & Darwish, A. (1994). Su Savaşları: Ortadoğu’da Beklenen Çatışma (Çev.: Mehmet Harmancı), Altın Kitaplar, İstanbul.
- Çelikkol, O. (2015). İçimizdeki Komşu Suriye, Bilgesam Yayınları, İstanbul.
- Durmazuçar, V. (2002). Ortadoğu’da Suyun Artan Stratejik Değeri, IQ Kültür-Sanat Yayıncılık, İstanbul.
- Ercan, A. (2010). “Türkiye-Suriye İlişkileri ve Ortadoğu’da Su Sorunu”. (Ed. Hasret Çomak), 21. Yüzyılda Çağdaş Türk Dış Politikası ve Diplomasisi, ss. 441-448, Umuttepe Yayınları, Kocaeli.
- Fırat, M. & Kürkçüoğlu, Ö. (2003). “Orta Doğu’yla İlişkiler”. (Ed. Baskın Oran), Türk Dış Politikası, ss. 140, İletişim Yayınları, Cilt:2, İstanbul.
- Sönmezoğlu, F. (2006). İkinci Dünya Savaşı’ndan Günümüze Türk Dış Politikası, Der Yayınları, İstanbul.
- Şalvarcı, Y. (2003). Pax Acqualis Türkiye-Suriye-İsrail İlişkileri, Su Sorunu ve Ortadoğu, Zaman Kitap, İstanbul.
- Uluatam, Ö. (1998). Damlaya Damlaya…, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
- Versan, R. (1993). Güneydoğu Anadolu Projesi ve Hukuk Açısından Türk-Arap İlişkileri. (Ed. Sabahattin Şen), Su Sorunu, Türkiye ve Ortadoğu, ss. 439, Bağlam Yayınları, Ankara.
- Yamakoğlu, C. (2015). Ortadoğu Sıcağında GAP ve Türkiye, İlgi Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul. Makaleler
- Akbaş, Z. (2015). “Türkiye’nin Fırat ve Dicle Sınır Aşan Sularından Kaynaklanan Güvenlik Sorunu ve Çatışma Riski”, BİLİG, Sayı:72, s.103.
- Baş, A. (2012). “1957 Suriye Krizi ve Türkiye”, History Studies, Cilt:4, Sayı:1, s.92.
- Benek, S. (2016). “Türkiye-Suriye İlişkilerinin Sosyal Coğrafya Açısından Tarihsel Arka Planı”
- Dündar, L. (2016). “Türkiye-Suriye İlişkilerindeki Dönüşümün Haber Diline Etkisi”, Akademik Bakış, Cilt:9, Sayı:18, s.211-212.
- Kibaroğlu, A. (2013). “Türk Dış Politikası ve Su”, Ortadoğu Analiz, Cilt:5, Sayı:53, s.51.
- Maden, T. (2011). “Türkiye-Suriye İlişkilerinde Suyun Rolü”, Ortadoğu Analiz, Cilt:3, Sayı:35, s.34.
- Maden, T. (2012). “Kriz Dönemlerinde Su Politikaları: Türkiye-Suriye”, Ortadoğu Analiz, Cilt:4, Sayı:44, s.90-92.
- Gaytancıoğlu, K. (2008). “Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Türkiye-Suriye İlişkilerinin Ortadoğu Politikasına Etkisi”, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
- Kırkıcı, D. (2014). “Sınıraşan Sular Bağlamında Türkiye, Suriye ve Irak İlişkileri”, Uzmanlık Tezi, T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Ankara.
- Turan, T. & Eren, Z. (2008). “Türkiye’de Su Kaynakları ve Su Politikası”, TMMOB 2. Su Politikaları Kongresi, 20-22 Mart 2008, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, 26, Ankara.
- Akademik Perspektif, (2013), “Geçmişten Günümüze Türkiye-Suriye İlişkileri”, 16 Haziran, http://akademikperspektif.com/2013/06/16/gecmisten-gunumuze-turkiye-suriye-iliskileri/
- Al Jazeera, (2017), “Türkiye-Suriye İlişkileri: İnişler ve Çıkışlar”, 06 Ocak, http://www.aljazeera.com.tr/dosya/turkiye-suriye-iliskileri-inisler-ve-cikislar
- Bardakçı, M. (2012), “Suriye İşi Eskiden Daha Büyük Dertti 1957’de Neredeyse Savaş Açacaktık”, 04 Mart,http://www.haberturk.com/yazarlar/murat-bardakci/721567-suriye-isi-eskiden-daha-buyuk-dertti-1957de- neredeyse-savas-acacaktik
- Mediterranean Environmental Technical Assistance Program, “Water Quality Management-Syria”,http://siteresources.worldbank.org/EXTMETAP/Resources/WQM-SyriaP.pdf, (Erişim Tarihi: 03 NisanTunç, M. (2016), “Soğuk Savaş-2015 Türkiye Suriye İlişkileri”, 16 Mart, http://www.ileridunya.com/soguk- savas-2015-turkiye-suriye-iliskileri/
- Uluslararası Politika Akademisi, (2012) “Dünden Bugüne Türkiye-Suriye İlişkileri”, 18 Ağustos, http://politikaakademisi.org/2012/08/18/dunden-bugune-turkiye-suriye-iliskileri/
- Vidal, J. (2016), “Water Supplies in Syria Deteriorating Fast Due to Conflict, Experts Warn”, The Guardian,07 Eylül, https://www.theguardian.com/environment/2016/sep/07/water-supplies-in-syria-deteriorating-fast- due-to-conflict-experts-warn
- Vidal, J. (2014), “Water Supply Key to Outcome of Conflicts in Iraq and Syria, Experts Warn”, TheGuardian, 02 Temmuz, https://www.theguardian.com/environment/2014/jul/02/water-key-conflict-iraq-syria- isis
