Author :
Abstract
Örgütü tüm yönleriyle olumsuz etkiyen yıldırma davranışları, yazında önemini (güncelliğini) kaybetmeyen konulardan biridir. Yıldırma davranışlarının en önemli etkilerinden biri, çalışanların tükenmişlik yaşamaları olup, bu da hem bireysel hem de örgütsel açıdan birçok olumsuz sonucun ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Öte yandan yıldırmanın tükenmişlik üzerindeki etkisini artıran ya da azaltan değişken duygusal zekâ söz konusudur. Bu çalışmanın amacı, yıldırma ve duygusal zekâ arasındaki etkileşimin tükenmişlik üzerinde anlamlı bir etkisinin olup olmadığını ortaya koymaktır. Bu kapsamda, yıldırma, duygusal zekâ ve tükenmişlik ölçeklerini kapsayan bir anket formu oluşturulmuştur. Araştırma, tanımlayıcı türde tasarlanmış olup; anketler, kolayda örnekleme yöntemi ile 02-24 Mayıs 2017 tarihleri arasında uygulanmıştır. Çalışmanın örneklemini Balıkesir ve Giresun’da faaliyet gösteren özel hastaneler oluşturmaktadır. Çalışmanın verileri anketler aracılığıyla toplanmıştır. Bu kapsamda üç yüz iki anket analiz edilmiştir. Çalışmanın sonuçları, yıldırma ve duygusal zekâ etkileşiminin tükenmişlik üzerinde etkili olduğunu göstermektedir. Yıldırmanın tükenmişlik üzerindeki etkisinin, düşük duygusal zekâya sahip çalışanlarda (B = 0,73, p < 0,01) (y=2,32+0,73*x), yüksek duygusal zekâya sahip çalışanlara (B = 0,96, p < 0,01) (y=2,06+0,96*x) göre daha yüksek olduğu saptanmıştır.
Keywords
Abstract
Mobbing behaviors that have negative effects on all aspects of the organization are one of the issues that do not lose their importance in the literature. One of the most important effects of mobbing behavior is that employees experience burnout, which causes many negative consequences both individually and organizationally. On the other hand, one of the variables that increase or decrease the effect of mobbing on burnout is emotional intelligence. The purpose of this study is to investigate whether there is a significant effect of the mobbing and the interaction between of the emotional intelligence on the burnout. . In this context, a questionnaire form including mobbing, emotional intelligence and burnout scales was formed. The research is designed as descriptive type. The surveys were carried out by easy sampling method between 02-24 May 2017. The sample of the employee is the private hospitals operating in Balıkesir and Giresun. The data were collected through questionnaires. In this frame, three hundred and two questionnaires were analyzed. The results of the study showed that the mobbing and interaction between of the emotional intelligence influence the burnout. The results of the study show that the interaction between mobbing and emotional intelligence has an effect on burnout. Mobbing’s effect on burnout was found to be higher in employees with low emotional intelligence (B = 0,73, p < 0,01) (y=2,32+0,73*x), than employees with high emotional intelligence (B = 0,96, p < 0,01) (y=2,06+0,96*x).
Keywords
- Aiken, L.S. ve West, S.G. (1991). Multiple Regression: Testing and Interpreting Interactions. Newbury Park:
- Aiken, L.S. ve West, S.G. (1991). Multiple Regression: Testing and Interpreting Interactions. Newbury Park: Sage.
- Akgündüz, Y. ve A.C. Çakıcı (2015). Algılanan örgütsel desteğin örgütsel vatandaşlık davranışlarınaetkisinde örgütsel stresin aracılık rolü: beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 7(2), 29-41.
- Alkan, N. (2004). Cognitive Appraisals, Emotion, and Coping: A Structural Equation Analysis of theInteractional Model of Stress and Coping, Doctoral Dissertation, Middle East Technical University The Graduate School of Social Sciences, Ankara.
- Ardıç, K., ve Polatcı, S. (2009). Tükenmişlik Sendromu ve Madalyonun Öbür Yüzü: İşle Bütünleşme, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (32), 21-46.
- Ashraf, F., ve Khan, M. A. (2014). Does Emotional İntelligence Moderate the Relationship Between Workplace Bullying And Job Performance? Asian Business & Management, 13(2), 171-190.
- Baltaş, Z. (2015). İnsanın Dünyasını Aydınlatan ve İşine Yansıyan Işık Duygusal Zeka. İstanbul: Remzi Kitabevi Yayınları.
- Bar-On, R., Brown, J. M., Kirkcaldy, B. D., ve Thome, E. P. (2000). Emotional Expression and Implicationsfor Occupational Stress; an Application of the Emotional Quotient Inventory (EQ-I). Personality and Individual Differences, 28(6), 1107-1118.
- Bar‐On, R., Tranel, D., Denburg, N. L., ve Bechara, A. (2003). Exploring the Neurological Substrate of Emotional and Social Intelligence, Brain, 126(8), 1790-1800.
- Baş, T. (2001). Anket. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Bolat, O. İ. (2011a). Lider Üye Etkileşimi ve Tükenmişlik İlişkisi, “İşgüç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 13(2), 63-80.
- Bolat, O. İ. (2011b). İş Yükü, İş Kontrolü ve Tükenmişlik İlişkisi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(2), 87-101.
- Bolat, O.İ. (2011c), “Öz Yeterlilik ve Tükenmişlik İlişkisi: Lider-Üye Etkileşiminin Aracılık Etkisi”, Ege Akademik Bakış, 11(2), ss.255-266.
- Brouwers, A., ve Tomic, W. (2000). A Longitudinal Study of Teacher Burnout and Perceived Self-Efficacy in Classroom Management, Teaching and Teacher Education, 16(2), 239-253.
- Cemaloğlu, N., ve Ertürk, A. (2007). Öğretmenlerin Maruz Kaldıkları Yıldırma Eylemlerinin Cinsiyet Yönünden İncelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 345-362.
- Cohen, J. ve Cohen. P. (1983). Applied Multiple Regression/Correlation Analysis for the Behavioral Sciences (2.ed.). Erlbaum, NJ: Hillsdale.
- Colomeischi, A. A. (2015). Teachers Burnout in Relation with Their Emotional Intelligence and Personality Traits. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 180, 1067-1073.
- Cordes, C. L., ve Dougherty, T. W. (1993). A Review and an Integration of Research on Job Burnout. Academy of Management Review, 18(4), 621-656.
- Çelenk, İ. (2015). Örgütlerde Duygusal Zeka ve Psikolojik Yıldırma: Bir Araştırma, Doktora Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
- Doğan, T. ve Sapmaz, F. (2012). Oxford Mutluluk Ölçeği Türkçe Formunun Psikometrik ÖzelliklerininÜniversite Öğrencilerinde İncelenmesi. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 25, 297- 304.
- Einarsen, S. (1999). The Nature and Causes of Bullying at Work, International Journal of Manpower, 20(1/2), 16-27.
- Enzmann, D., Schaufeli, W. B., Janssen, P., ve Rozeman, A. (1998). Dimensionality and Validity of the Burnout Measure. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 71(4), 331-351.
- Ergun Özler, D. ve Mercan, N. (2009). Yönetsel ve Örgütsel Açıdan Psikolojik Terör. Ankara: Detay Yayıncılık.
- Filizöz, B., ve Alper Ay, F. (2011). Örgütlerde Mobbing Ve Tükenmişlik Olgusu Arasındaki İlişkilere Yönelik Bir Araştırma. E-Journal Of New World Sciences Academy, 6(2), 3.
- Folkman, S., Lazarus, R. S., Gruen, R. J., ve DeLongis, A. (1986). Appraisal, Coping, Health Status, and Psychological Symptoms. Journal of Personality and Social Psychology, 50(3), 571.
- Freudenberger, H. J. (1977). Burn-Out: Occupational Hazard of the Child Care Worker. In Child and Youth Care Forum, 6(2), 90-99.
- Giorgi, G., Perminienė, M., Montani, F., Fiz-Perez, J., Mucci, N., Ve Arcangeli, G. (2016). DetrimentalEffects of Workplace Bullying: Impediment of Self-Management Competence via Psychological Distress. Frontiers in Psychology, 7 (60), 1-11.
- Glogow, E. (1986). Research Note: Burnout and Locus of Control, Public Personnel Management, 15(1), 79- 83.
- Gmelch, W. H., Gates, G., ve Parkay F. W. (1998). The Impact of Personal, Professional and Organizational Characteristics on Administrator Burnout. Journal of Educational Administration, 36(2), 1-16.
- Goleman, D. (1998). Duygusal Zekâ: Neden IQ'dan Daha Önemlidir? (Çev. B. S. Yüksel). İstanbul: Varlık Yayınları.
- Grunau, G. (2007). Mobbing and Burnout: Are they linked?, Doctoral dissertation, Walden University School of Psychology, Washington.
- Hayes, A.F. (2013), PROCESS for SPSS 2.16.3, http://www.guilford.com/p/hayes3, Erişim Tarihi: 04.01.2017.
- Karasar, N. (2003). Bilimsel araştırma yöntemi, 12.b., Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Kılıç, T., ve Seymen, O. A. (2011). Sağlık Sektöründe, Tükenmişlik Sendromuna Etki Eden Faktörlerin Analizi ve Bir Araştırma, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 9(16), 47-67.
- Kowal, J., ve Gurba, A. (2016). Mobbing and Burnout in Emerging Knowledge Economies: An Exploratory Study in Poland, 2016 49th Hawaii International Conference on System Sciences, 4123-4132.
- Laschinger, H. K. S., Grau, A. L., Finegan, J., ve Wilk, P. (2010). New Graduate Nurses’ Experiences of Bullying and Burnout in Hospital Settings. Journal Of Advanced Nursing, 66(12), 2732-2742.
- Lazarus, R. S. (1993). From Psychological Stress To The Emotions: A History of Changing Outlooks. Annual Review of Psychology, 44(1), 1-22.
- Lee, H., Song, R., Cho, Y. S., Lee, G. Z., ve Daly, B. (2003). A Comprehensive Model For Predicting Burnout in Korean Nurses. Journal of Advanced Nursing, 44(5), 534-545.
- Leymann, H. (1990). Mobbing and Psychological Terror at Workplaces. Violence and victims, 5(2), 119-Leymann, H. (1996). The Content and Development of Mobbing at Work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 165-184.
- Malach-Pines, A. (2005). The Burnout Measure, Short Version. International Journal of Stress Management, 12(1), 78-88.
- Maree, J. G., ve Eiselen, R. J. (2004). The Emotional İntelligence Profile of Academics in a Merger Setting. Education and Urban Society, 36(4), 482-504.
- Marente, J. A. A., ve Gestoso, C. L. G. (2008). Burnout y Mobbing en Enseñanza Secundaria. Revista Complutense de Educación, 19(1), 157.
- Maslach, C., Schaufeli, W. B., ve Leiter, M. P. (2001). Job Burnout. Annual Review of Psychology, 52(1), 397-422.
- Maslach, C., ve Jackson, S. E. (1981). The Measurement of Experienced Burnout. Journal of Organizational Behavior, 2(2), 99-113.
- Mathisen, G. E., Einarsen, S., ve Mykletun, R. (2008). The Occurrences and Correlates of Bullying and Harassment in the Restaurant Sector. Scandinavian Journal of Psychology, 49(1), 59-68.
- Osmanoğlu Taştan, N. (2015). Mobbing (Psikolojik Şiddet) Algısı, Tükenmişlik Sendromu ve İşten AyrılmaNiyeti Arasındaki İlişki: Banka Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Özbay, Y., Palancı, M., Kandemir, M., & Çakır, O. (2012). Üniversite Öğrencilerinin Öznel İyi OluşlarınınDuygusal Düzenleme, Mizah, Sosyal Öz-Yeterlik ve Başakçıma Davranışları ile Yordanması, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 325-345.
- Payne, W. L. (1985). A Study of Emotion: Developing Emotional İntelligence; Self-İntegration; Relating to Fear, Pain and Desire, Doctoral dissertation, The Union for Experimenting Colleges and Universities,
- Poncet, M. C., Toullic, P., Papazian, L., Kentish-Barnes, N., Timsit, J. F., Pochard, F., ... ve Azoulay, E.(2007). Burnout Syndrome in Critical Care Nursing Staff. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, 175(7), 698-704.
- Saiiari, A., Moslehi, M., ve Valizadeh, R. (2011). Relationship Between Emotional Intelligence and BurnoutSyndrome in Sport Teachers of Secondary Schools. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 15, 1786-Salovey, P., ve Mayer, J. D. (1990). Emotional Intelligence. Imagination, Cognition and Personality, 9(3), 185-211.
- Scheuer, M. L., Burton, J. P., Barber, L. K., Finkelstein, L. M., ve Parker, C. P. (2016). Linking AbusiveSupervision to Employee Engagement and Exhaustion, Organization Management Journal, 13(3), 138-147.
- Steffgen, G., Sischka, P., Schmidt, A. F., Kohl, D., Happ, C. (2016). The Luxembourg Workplace MobbingScale: Psychometric Properties of a New İnstrument in Three Different Languages, European Journal of Psychological Assessment,1-23.
- Terzi, Ş. (2009). Bilişsel Değerlendirme Ölçeğinin Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 127-141.
- Tınaz, P. (2006a). İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing). Çalışma ve Toplum, 4, 13-28.Tınaz, P. (2006b). İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing). İstanbul: Beta Basım Yayım.
- Toker Gökçe, A. (2008). Mobbing: İşyerinde Yıldırma Eğitim Örneği, Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
- Varhama, L. M., ve Björkqvist, K. (2004). Conflicts, Workplace Bullying and Burnout Problems among Municipal Employees. Psychological Reports, 94(3), 1116-1124.
- Vartia, M. (2003). Workplace Bullying: A Study on the Work Environment, Well-Being and Health. Dissertation, Helsinki University.
- Weng, H. C., Hung, C. M., Liu, Y. T., Cheng, Y. J., Yen, C. Y., Chang, C. C., Ve Huang, C. K. (2011).Associations Between Emotional Intelligence and Doctor Burnout, Job Satisfaction and Patient Satisfaction. Medical Education, 45(8), 835-842.
- Wong, C-S. Ve K.S. Law (2002), “The Effects of Leader and Follower Emotional Intelligence on Performance and Attitude: An Exploratory Study”, The Leadership Quarterly, 13, 243-274.
- Yıldırım, İ. (1997). Algılanan Sosyal Destek Ölçeğinin Geliştirilmesi Güvenirliği ve Geçerliği, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (13), 81-87.
- Yücel, I., ve Ilgın, K. S. (2016). Yaş ve Öğrenim Durumunun Duygusal Zekâ ve Tükenmişlik Arasındakiİlişki Üzerindeki Aracılık Etkileri: Sağlık Sektöründe Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2), 623-643.
