Author :
Abstract
Yoğun bakım üniteleri durumu kritik hastaların tedavi gördüğü, tıbbi cihazlar yönünden donatılmış, yirmi dört saat kesintisiz hizmet veren izole birimlerdir. Yoğun bakım ünitelerinde en önemli sorun ağrının giderilmesidir. Ağrının giderilmesi için öncelikle doğru değerlendirilmesi gerekir.McCaffery “Ağrıyı algılayan kişi ne diyorsa odur ve nerede var diyorsa ağrı orada mevcuttur” diyerek ağrı tanılamasında en güvenli yolun kişinin ifadesi olacağına vurgu yapmıştır. Fakat yoğun bakım ünitelerinde uygulanan mekanik ventilasyon ve sedasyon nedeniyle hastaların sözel ifade etme yetenekleri kısıtlanır.Bu durumlarda ağrı davranışsal olarak ifade edilmektedir. İnvaziv ve invaziv olmayan girişimler, pozisyon değişiklikleri, kateter takılması, çıkarılması ve yara yeri bakımı gibi yoğun bakımda hastaların en çok ağrı yaşadıkları uygulamalardır. Bu uygulamalar sırasında yüzü ve alnı buruşturma, yüzde kızarıklık, dizlerini kendine doğru bükme, tedavi yapan kişiyi itme, yumruğunu sıkma, entübasyon tüpünü sıkma, inleme tarzı sesler çıkarma, ventilatörden kurtulmaya çalışma, girişim yapılan bölgeyi ağrılı uyarandan uzaklaştırmaya çalışma vb. gibi davranışsal tepkiler gösterirler. Yoğun bakım hemşiresinin ağrıyı ve sedasyonu değerlendirmesinde ve ağrının sonlandırılmasında önemli rolleri vardır. Hemşireler hastaya ağrı yaratacak uygulamaları iyi bilmeli, hastanın uygulamalar sırasında davranışsal tepkilerini gözlemlemeli, davranışsal ağrı ölçeklerine göre değerlendirerek hastanın ağrı yaşadığı uygulamalardan önce analjezik ilaç uygulamalıdır. Yoğun bakımda hastalara ılık silme banyo yaptırmak, bası nedeniyle oluşan nekrozu önlemek amacıyla pozisyonu değiştirmek ve bölgeyi desteklemek, dolaşımı hızlandırarak vücuttaki oksijensizliğe bağlı ağrıyı engellemek için masaj yapmak ve havalı yatak kullanmak, sıcak soğuk uygulama yapmak, müzik dinletmek, duyusal emosyonel destek olmak, yoğun bakım şartlarına uygun olacak şekilde hastayı ailesiyle görüştürmek hemşireler tarafından uygulandığında analjezik ilaçlar kadar etkili yöntemlerdir. Yoğun bakım ünitelerinde yapılan girişimler, uygulanan monitörizasyon, hastanın yaşadığı ağrı, yapılan sedasyon, uykusuzluk, çevrenin gürültülü olması, çevresel uyaranların fazla olması, mekanik ventilasyon nedeniyle oluşan susuzluk, sözel iletişim kuramama, aileden uzak olma, beslenme örüntüsünün değişmesi, korku, anksiyete, kendini güvende hissetmeme,yatağın rahat olmaması vb. nedenler hastanın fiziksel, sosyokültürel, spiritual, çevresel düzeyde konforunu olumsuz etkilemektedir. Yoğun bakım hemşireleri hastanın yanında bulunarak hastanın kendini güvende hissetmesini sağlamak, hastanın ağrısını hafifletmek, yapılan girişimlerde hastayı mümkün olduğunca rahatsız etmemek, ortamda gereksiz olarak gürültüyü en aza indirmek, hastanın yeteri kadar dinlenmesini sağlamak, ortama oryante etmek, aileyi ve hasta bilinçli ise hastayı bilgilendirmekle görevlidirler. Bu uygulamalar hastanın ağrısını azaltacak,konforunu artırarak hemşirelikbakımının kalitesini en üst seviyeye çıkarıp iyileşme ve taburculuk sürecini hızlandıracaktır.
Keywords
Abstract
Yoğun bakım üniteleri durumu kritik hastaların tedavi gördüğü, tıbbi cihazlar yönünden donatılmış, yirmi dört saat kesintisiz hizmet veren izole birimlerdir. Yoğun bakım ünitelerinde en önemli sorun ağrının giderilmesidir. Ağrının giderilmesi için öncelikle doğru değerlendirilmesi gerekir.McCaffery “Ağrıyı algılayan kişi ne diyorsa odur ve nerede var diyorsa ağrı orada mevcuttur” diyerek ağrı tanılamasında en güvenli yolun kişinin ifadesi olacağına vurgu yapmıştır. Fakat yoğun bakım ünitelerinde uygulanan mekanik ventilasyon ve sedasyon nedeniyle hastaların sözel ifade etme yetenekleri kısıtlanır.Bu durumlarda ağrı davranışsal olarak ifade edilmektedir. İnvaziv ve invaziv olmayan girişimler, pozisyon değişiklikleri, kateter takılması, çıkarılması ve yara yeri bakımı gibi yoğun bakımda hastaların en çok ağrı yaşadıkları uygulamalardır. Bu uygulamalar sırasında yüzü ve alnı buruşturma, yüzde kızarıklık, dizlerini kendine doğru bükme, tedavi yapan kişiyi itme, yumruğunu sıkma, entübasyon tüpünü sıkma, inleme tarzı sesler çıkarma, ventilatörden kurtulmaya çalışma, girişim yapılan bölgeyi ağrılı uyarandan uzaklaştırmaya çalışma vb. gibi davranışsal tepkiler gösterirler. Yoğun bakım hemşiresinin ağrıyı ve sedasyonu değerlendirmesinde ve ağrının sonlandırılmasında önemli rolleri vardır. Hemşireler hastaya ağrı yaratacak uygulamaları iyi bilmeli, hastanın uygulamalar sırasında davranışsal tepkilerini gözlemlemeli, davranışsal ağrı ölçeklerine göre değerlendirerek hastanın ağrı yaşadığı uygulamalardan önce analjezik ilaç uygulamalıdır. Yoğun bakımda hastalara ılık silme banyo yaptırmak, bası nedeniyle oluşan nekrozu önlemek amacıyla pozisyonu değiştirmek ve bölgeyi desteklemek, dolaşımı hızlandırarak vücuttaki oksijensizliğe bağlı ağrıyı engellemek için masaj yapmak ve havalı yatak kullanmak, sıcak soğuk uygulama yapmak, müzik dinletmek, duyusal emosyonel destek olmak, yoğun bakım şartlarına uygun olacak şekilde hastayı ailesiyle görüştürmek hemşireler tarafından uygulandığında analjezik ilaçlar kadar etkili yöntemlerdir. Yoğun bakım ünitelerinde yapılan girişimler, uygulanan monitörizasyon, hastanın yaşadığı ağrı, yapılan sedasyon, uykusuzluk, çevrenin gürültülü olması, çevresel uyaranların fazla olması, mekanik ventilasyon nedeniyle oluşan susuzluk, sözel iletişim kuramama, aileden uzak olma, beslenme örüntüsünün değişmesi, korku, anksiyete, kendini güvende hissetmeme,yatağın rahat olmaması vb. nedenler hastanın fiziksel, sosyokültürel, spiritual, çevresel düzeyde konforunu olumsuz etkilemektedir. Yoğun bakım hemşireleri hastanın yanında bulunarak hastanın kendini güvende hissetmesini sağlamak, hastanın ağrısını hafifletmek, yapılan girişimlerde hastayı mümkün olduğunca rahatsız etmemek, ortamda gereksiz olarak gürültüyü en aza indirmek, hastanın yeteri kadar dinlenmesini sağlamak, ortama oryante etmek, aileyi ve hasta bilinçli ise hastayı bilgilendirmekle görevlidirler. Bu uygulamalar hastanın ağrısını azaltacak,konforunu artırarak hemşirelikbakımının kalitesini en üst seviyeye çıkarıp iyileşme ve taburculuk sürecini hızlandıracaktır.
Keywords
- 1. Arslan, H. ve Şener, D. (2009). Stigma, Spiritüalite Ve Konfor Kavramlarının Meleis’in Kavram Geliştirme Sürecine Göre İrdelenmesi, 52. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim Ve Sanatı Dergisi, 2(1).
- 2. Aydın, H. ve Çelik, P. (2017). Yoğun Bakım Ünitesinde Hemşire Kontrollü Sedasyon Protokollerinin Kullanımı, Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 21(2):50-54.
- 3. Aydın, O.N. (2002). Ağrı Ve Ağrı Mekanizmalarına Güncel Bakış, Adü Tıp Fakültesi Dergisi, 3(2) : 37 – 48.
- 4. Beytut, D. ve Başbakkal, Z. (2013). Çocuk Yoğun Bakımda Sedasyon Değerlendirmesi Ve Konfor Skalasının Kullanımı, Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 17(2):52-8.
- 5. Cırık, V. ve Efe, E. (2014). Yoğun Bakım Ünitesinde Ağrı ve Hemşirenin Rolü, Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 18(1).
- 6. Cox, C, ve Hayes, J. (1997). Reducing anxiety the employment of therapeutic touch as a nursing intervention, Complementary Therapies in Nursing And Midwifery, 3:163-67.
- 7. Çelik, S. (2016). Yoğun Bakım Hastalarında Ağrı Yönetimi, Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 20(1):1-8.
- 8. Çöçelli, P.L. Bacaksız, B. ve Ovayolu, N. (2008). Ağrı Tedavisinde Hemşirenin Rolü, Gaziantep Tıp Dergisi, 14:53-58.
- 9. Demir, Y. (2012). Yoğun Bakım Ünitesinde Ağrı Deneyimi Ve Ağrının Değerlendirilmesi: Literatür İncelemesi, Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2 (1): 24-30.
- 10. Erden, S. (2015). Yoğun Bakımda Ağrı Yönetiminde Hemşirenin Anahtar Rolleri. Van Tıp Dergisi, 22(4):332-336.
- 11. Esen, H. Öntürk, Z. Badır, A. Ve Aslan, F. (2010). Entübe Ve Sedatize Yoğun Bakım Hastalarının Pozisyon Verme Ve Aspirasyon Sırasındaki Ağrı Davranışları, Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi,1; 89-93.
- 12. Gagne, D. ve Toye, R. (1994). The effects of therapeutic touch and relaxation therapy in reducing anxiety. Archives of Psychiatric Nursing, (8):184-89.
- 13. Gündoğan, O. ve ark. (2016). Erişkin Yoğun Bakım Hastasında Ağrı Değerlendirmesi: Critical-Care Pain Observation Tool Ölçeği’nin Türkçe Versiyonunun Geçerlik Güvenirlik Araştırması, J Turk Soc Intens Care, 14:93-9.
- 14. Henricson, M. Berglund, AL. Maatta, S. Ve Segesten, K.A. (2006). Transition From Nurse To Touch Therapist-A Study Of Preparation Before Giving Tactile Touch İn An İntensive Care Unit. Intensive And Critical Care Nursing, 22: 239-45.
- 15. Hindistan, S. Nural, N. Ve Öztürk, H. (2009). Yoğun Bakım Ünitesinde Yatan Hastaların Deneyimleri. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 13: 40-6.
- 16. Hofhuis, JG. Spronk, PE. Van Stel, HF. Schrijvers, AJ. Rommes, JH. Bakker, J. (2008). Experiences Of Critically İll Patients İn The ICU. Intensive Crit Care Nurs.;24(5):300-13.
- 17. http://americanpainsociety.org/ Erişim Tarihi: Mayıs 2018
- 18. Jacobi, J. Fraser, Gl. Coursin, Db. Riker, Rr. Fontaine, D. Wittbrodt, Et Al. (2002). Clinical Practice Guidelines For The Sustained Use Of Sedatives And Analgesics İn The Critically İll. Crit Care Med,
- 19. Karayurt, Ö. Ve Akyol, Ö. (2008). Yoğun Bakım Hastalarında Ağrı Değerlendirmesi, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11: 4.
- 20. Kaya, N. ve Terzi, B. (2011). Yoğun Bakım Hastasında Hemşirelik Bakımı. Yoğun Bakım Dergisi, 1: 21-5.
- 21. Korhan, E. Bor, C. ve Uyar, M. (2012). Yetişkin Yoğun Bakım Hastasında Ağrının Değerlendirilmesi, Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 16(2):57-65.
- 22. Korhan, E. Khorshıd, L. Uyar M. Ve Çankaya, G. (2013). Amerikan Yoğun Bakım Hemşireler Birliği’nin Sedasyon Değerlendirme Ölçeği’nin Türkçe Çevirisinin Güvenirlik Çalışması, F.N. Hem. Derg, Cilt 21 - Sayı 1: 40-48.
- 23. Kress, Jp. Pohlman, As. ve Hall, Jb. (2002). Sedation And Analgesia İn The İntensive Care Unit. American Journal Of Respiratory Critical Care Medicine, 166(8):1024-1028.
- 24. Kumsar, A. ve Yılmaz, F. (2013). Yoğun Bakım Ünitesinin Yoğun Bakım Hastası Üzerindeki Etkileri Ve Hemşirelik Bakımı, Hemşirelikte Eğitim Ve Araştırma Dergisi, 10 (2): 56-60.
- 25. Meehan, TC. (1998). Therapeutic Touch As A Nursing İntervention Journal Of Advanced Nursing, 28:117-25.
- 26. Sarıcaoğlu, F. Akıncı, Sb. Dal, D. ve Aypar, Ü. (2005). Yoğun Bakım Hastalarında Analjezi Ve Sedasyon. Hacettepe Tıp Dergisi, 36(2): 86-90.
- 27. Shehabi, Y. Bellomo, R. Mehta, S. Riker, R. and Takala, J. (2013). Intensive Care Sedation: The Past, Present And The Future. Critical Care, 17:322.
- 28. Sılay, F. ve Akyol, A. (2017). Yoğun Bakım Ünitelerinde Sedasyon Kontrolünde Hemşirenin Rolü, Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 21(1):28-35.
- 29. Stein-Parbury, J.and Mckinley, S. (2000). Patient’s Experiences Of Being İn An İntensive Care Unit: A Select Literature Review. Am J Crit Care, 9:20-7.
- 30. Strode, I. And Seimane, S. (2011). Assessment Of Acute Pain İn Nursing Practice İn Latvia. International Journal Of Collaborative Research On Internal Medicine & Public Health, 3(4):320-326.
- 31. Strode, I. Seimane, S. And Biksāne, D. (2012). Pain Management İn Nursing Practice Of Intensive Care Post-Operational Stage Patients, International Journal Of Collaborative Research On Internal Medicine & Public Health, Vol. 4 No. 6
- 32. Thaut, Mh. (2005). The Future Of Music İn Therapy And Medicine. Annals Of The New York Academy Of Sciences, 1060:303-8.
- 33. Turan, N. (2015). Yoğun Bakım Ünitesinde Terapötik Dokunmanın Önemi, ACU Sağlık Bil Derg,
- 34. Ulus, B. ve Şahin, Ö. (2016). Bir Özel Hastanede Çalışan Yoğun Bakım Hemşirelerinin İletişim Kurulamayan Hastalarda Davranışsal Ağrı Ölçeğini Kullanma Durumlarının Değerlendirilmesi, Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı Programı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
- 35. Uyar, M. ve Korhan, A.E. (2011). Yoğun Bakım Hastalarında Müzik Terapinin Ağrı Ve Anksiyete Üzerine Etkisi, Ağrı, 23(4):139-146.
- 36. Uzelli Yılmaz, D. ve ark. (2016). Mekanik Ventilasyon Desteğinde Olan Hastalarda Müzik Terapinin Sedasyon Düzeyi ve Yaşamsal Belirtiler Üzerine Etkisi, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, 1(3): 21-27.
- 37. Vatansever, EH. (2004). Cerrahi Yoğun Bakım Ünitesinde Mekanik Ventilatöre Bağlı Hastalarda Ağrı Davranışlarının İncelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- 38. Yıldırım, F. Kara, İ. ve Ersoy, E. (2016). Noninvaziv Mekanik Ventilasyon Sırasında Sedasyon, Tuberk Toraks, 64(3):230-239.
- 39. Zengin, N. (2010). Konfor Kuramı Ve Yoğun Bakım Ünitesinin Hasta Konforuna Etkisi, Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 14(2).
