Author :
Abstract
Geçmişte gerçekten yaşamış olan veya yaşadığı varsayılan bazı şahıslar halk tarafından sevilir ve saygı görürler. Halk, bu sevginin simgesi olarak bu şahıslara kalbinde ve çevresinde “yer açar” ve onlara ait olduğunu düşündüğü yerleri kutsal mekâna dönüştürür. Buralar türbe, ziyaretgâh, tekke vb. yerler olarak tezahür eder. Bu anlamda şehir, kasaba ve köylerde bulunan türbeler, büyük din ve inançların kurucularının ve temsilcilerinin yereldeki yansımaları gibidir. Nasıl ki dinlerin kutsal kabul ettiği yerler belli dönemlerde ya da herhangi bir zaman ziyaret edilir ve bu ziyaretler sırasında belli ritüeller tekrarlanır; kutsal addedilen bu yerel nitelikli mekânlar da yılın belli dönemlerine ya da yılın herhangi bir gününde ziyaret edilir ve benzer ritüeller uygulanır. Genel olarak Kaygusuz Abdal’ın Alanyalı olduğu ve mezarının Elmalı-Tekke köyündeki Abdal Musa dergâhında bulunduğu kabul edilir. Ancak o kadar ünlü olmasa da Ankara’nın Beypazarı ilçesine bağlı Kabaca köyünde de Kaygusuz Abdal’a ait olduğu söylenen bir türbe bulunmaktadır. Bu türbe çevre köyler ve şehirlerde bilinmekte ve özellikle Aleviler tarafından yoğun olarak ziyaret edilmektedir. Nüfusu gittikçe azalan, çoğunlukla yaşlıların ikamet ettiği bu Alevi köyünde yaşayanlar (ve ziyaretçiler) türbenin Kaygusuz’a ait olduğuna tereddütsüz inanmaktadırlar. Köyde Kaygusuz’la, Kaygusuz’un (ve türbenin) kerametleriyle ilgili olarak anlatılan menkıbe ve rivayetler Kaygusuz Abdal’ın Kabaca’daki türbede yattığının kanıtı olarak değerlendirilmektedir. Kabaca’daki Kaygusuz Abdal türbesine daha çok İç Anadolu bölgesinden ziyaretçi gelmektedir. Ziyaret nedenleri hem bir inanç önderine saygı göstermek hem de Kaygusuz’un kerametlerinden yararlanmak şeklinde değerlendirilebilir. Türbeye gelip adak adayan ziyaretçiler çeşitli dileklerde bulunmaktadır. Kabacalılar ve ziyaretçiler evlilik dışındaki dileklerinin kabul olduğuna inanmaktadır. Halen önemli sayıda ziyaretçi tarafından ziyaret edilen Kaygusuz Abdal türbesinde kesilen adakların bir kısmı Kabacalılara bırakılmaktadır. Bu nedenle de Kaygusuz Abdal türbesi Kabaca köyüne, özellikle çalışacak ve bir gelir elde edecek gücü bulunamayan dar gelirli insanlara gıda olarak katkı sunmaktadır.
Keywords
Abstract
Some personalities who are assumed to have lived in the past, or who are true historical figures, are loved and respected by various societies. Societies “make room for” those personalities in their hearts and create shrines, tombs and dervish lodges (tekke) in the places in which these individuals lived as symbols of love and recognition. In this respect, shrines in cities, towns and villages become local reflections of their founders and representatives of great religions and beliefs. Just as with sacred places which are visited in certain periods or any time and where specific rituals are performed, these local shrines are visited at certain times and specific rituals are performed there too. Kaygusuz Abdal is known to be from Alanya District, and his tomb is thought to be situated in Abdal Musa lodge in Elmalı-Tekke Village. Another tomb said to belong Kaygusuz Abdal is located in Kabaca Village of Beypazarı District in Ankara, although it is not as famous. This tomb is known by villages and cities around and it is particularly visited by Alevis. People living in Alevi Village, whose population is gradually decreasing and comprised of mostly the elderly, believe beyond any doubt that this tomb belongs to Kaygusuz. Epics and stories told about the miracles of Kaygusuz and Kaygusuz’s tomb are considered as proof that Kaygusuz Abdal’s tomb is in Kabaca. People from mostly the Central Anatolia Region visit the tomb of Kaygusuz Abdal. Visitors both show their respect to their leader and benefit from miracles of Kaygusuz. Visitors to the tomb also make wishes. Locals of Kabaca and visitors believe that all their wishes come true except marriage. Some of the sacrifices made for the tomb of Kaygusuz Abdal are left to locals of Kabaca. Therefore, the tomb of Kaygusuz Abdal provides people who have no strength to work and earn and also have low income with food.
Keywords
- Birge, J. Kingsley (1991). Bektaşilik Tarihi, (Çev. Reha Çamuroğlu), İstanbul: Ant Yayınları.
- Bozkurt, Fuat (1999). “Aleviliğin Yeniden Yapılanma Sürecinde Toplum-Devlet İlişkisi”, Olsson, T., Özdalga, E., Raudvere, C. (Eds), Alevi Kimliği, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları: 104-114.
- Bozkurt, Tolga (2004). Beypazarı’ndaki Türk Devri Yapıları, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. http://www.turizm.gov.tr/TR/dosya/1-20279/h/beypazari-1.pdf (İndirme tarihi: 4.5.2011).
- Brereton, Joel P. (2005). “Sacret Space”, Encyclopedia of Religion, Volume 1-15 (12), (Ed.) Lindsey Jones: USA: Macmillan References: 7978-7986. http://gen.lib.rus.ec/book/ads.php?md5=5538644B261B92626772215ABD08BD71 (İndirme tarihi: 06.11.2017).
- Denny, Frederick Mathewson (2005). “Postures and Gustures” Encyclopedia of Religion, Volume 1-15 (11), (Ed.) Lindsey Jones: USA: Macmillan References: 7341-7345.
- Davies, J. G. (2005). “Architecture”, Encyclopedia of Religion, Volume 1-15 (1), (Ed.) Lindsey Jones: USA: Macmillan References: 460-468.
- Eliade, Mircea (1991). Kutsal ve Dindışı, (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay), Ankara: Gece Yayınları.
- Eliade, Mircea (2003). Dinler Tarihine Giriş, (Çev. Lale Arslan). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Eliade. Mircea (2005). “Center of the World”, Encyclopedia of Religion, Volume 1-15 (2), (Ed.) Lindsey Jones: USA: Macmillan References: 634-652.
- Er, Piri. (1998). Geleneksel Anadolu Aleviliği. Ankara: Ervak Yayınları.
- Evans-Pritchard, Edward (1965). Theories of Primitive Religion, London: Oxford University Press.
- Evans-Pritchard, E. E. (1976). Witchcraft, Oracles, and Magic among the Azande, London: Oxford University Press. https://monoskop.org/images/3/37/Evans_Pritchard_E_E_Witchcraft_Oracles_and_Magic_Among_t he_Azande_1976.pdf (İndirme tarihi: 01.12.2017).
- Evans-Pritchard, Edward (1999). İlkellerde Din, (Çev. Hüseyin Portakal), Ankara: Öteki Yayınevi.
- Evliya Çelebi (1975). Evliya Çelebi Seyahatnamesi (Sadeleştiren: Tevfik Temelkuran ve Necati Aktaş), İstanbul: Üçdal Neşriyat, Cilt 1-2.
- Evliya Çelebi (1984). Evliya Çelebi Seyahatnamesi (Sadeleştiren: Tevfik Temelkuran ve Necati Aktaş), İstanbul: Üçdal Neşriyat, Cilt 9-10.
- Fergie, Deane (2005). “Australian Indigenous Religions: Mythic Themes” Encyclopedia of Religion, Volume 1-15 (3), (Ed.) Lindsey Jones: USA: Macmillan References: 1501-1505.
- Güzel, Abdurrahman (1983). Kaygusuz Abdal’ın Mensur Eserleri, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
- Güzel, Abdurrahman (1999). Kaygusuz Abdal (Alâeddin Gaybî) Menâkıbnâmesi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- Kalafat, Yaşar (1999) “Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivine Göre Horasaneri Olarak Bilinen Anadolu Yatırları I” Ankara Üniversitesi, İlahiyat Fak. Dergisi, Cilt 40: 511-524, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/37/743/9512.pdf (İndirme tarihi: 04.4.2011).
- Kaygusuz, İsmail (2001). “Kaygusuz Abdal Sultan: Kaygusuz Abdal’a Yeni Ad Bulma ve Sünnileştirme Çabaları Üzerine”, Yol, 10: 3-44.
- King, Witson L. (2005). “Religion”, Encyclopedia of Religion, Volume 1-15 (11), (Ed.) Lindsey Jones: USA: Macmillan References: 7692-7701,
- Lambu, Ibrahim Badamasi (2015). “Belief Without Faith: The Effect of the Business of Religion in Kano State, Nigeria”, The Changing World Religion Map: Sacred Places, Identities, Practices and Politics, (Ed.) Stanly Brunn, New York: Springer: 1125-1135, https://libgen.pw/download.php?id=1314783 (İndirme tarihi: 10.11.2017).
- Mélikoff, Irène (2006). Hacı Bektaş: Efsaneden Gerçeğe, İstanbul: Cumhuriyet Kitapları Yayınları.
- Nguyen, Duy V-T (2017). The Ancient Christian Ritual and its Theological Meaning in the 21st Century: A Study of the Sign of Peace in the Novus Ordo in the Roman Rite, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Cincinati, https://etd.ohiolink.edu/!etd.send_file?accession=athe1506338017115164&disposition=inline (İndirme tarihi: 29.11.2017).
- Oktay, Zeynep (2010). “Kaygusuz Abdal’s Mesnevî-i Baba Kaygusuz: Critical Edition and Textual Analises” (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Boğaziçi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: http://tez2.yok.gov.tr/ (İndirme tarihi: 06.4.2011).
- Parrinder, Geoffrey (2005). “Touching”, Encyclopedia of Religion, Volume 1-15 (13), (Ed.) Lindsey Jones: USA: Macmillan References: 9255-9260.
- Taylor, Bron (2005). “Earth First!” Encyclopedia of Religion, Volume 1-15 (4), (Ed.) Lindsey Jones: USA: Macmillan References: 2561-2566.
- Townsend, Richard F. (2005). “Geography” Encyclopedia of Religion, Volume 1-15 (5), (Ed.) Lindsey Jones: USA: Macmillan References: 3433-3437,
