Author :
Abstract
Bireyin ömrü boyunca devam eden sosyalleşme sürecinde ‘sosyalleşme ajanları’ olarak ifade edilen unsurlar arasında kitle iletişim araçları da yerini almış, sürecin ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Televizyon, 1980’li yılların başından bu yana bunların en etkili ve en yaygını olarak yerini almıştır. Televizyonun bu kadar yaygınlaşması ile birlikte televizyon programlarının içeriğine dair tartışmalar geniş bir şekilde ele alınmıştır. Özellikle şiddet ve müstehcen içerikli programların toplum üzerindeki etkileri üzerinde durulmuş, çeşitli teori ve yaklaşımlar geliştirilmiştir. Söz konusu tartışmalar, şiddet ve müstehcen içerikli programların sosyal ve bireysel olarak tehdit unsuru olduğu ve tedbirler alınması gerektiğine odaklanmıştır. Toplumun gündelik hayatta sıradanlaştırarak bütün aile fertlerinin bir arada olduğu ortamlarda seyredilen akşam ana haber bültenleri içerdiği şiddet ve müstehcen unsurlarla toplum bireyleri için büyük bir tehlike arz etmektedir. Bu çalışmada da, televizyon akşam ana haber bültenlerinden alınan haber örneklerini kullanmak suretiyle ‘Örnek Olay’ araştırma yöntemi esas alınarak bu tehlikeye dikkat çekilmektedir. Bireyleri dini konularda bilgilendirme amacıyla hizmet veren Diyanet İşleri Başkanlığı’nın temsil ettiği dini gelenek içerisinde yer alan birtakım değerler üzerinde durulmaktadır. Bu değerler çerçevesinde yapılacak çalışmaların söz konusu tehlike için tedbir niteliğinde olabileceği önerilmektedir. Söz konusu önerilerde bu değerler, ilk kez Mübeccel Kıray tarafından Türkiye’de sosyoloji literatüründe kullanılan ‘Tampon Mekanizma’ söylemi çerçevesinde ele alınmaktadır.
Keywords
Abstract
We’re living in a social milieu, which is surrounded all around by the mass media. These media take part in this livelong continuing socialization process as called as ‘socialization agents’. They became inseparable part of this process. Since the early 1980s television rank among as the most influential and widespread one. Together with becoming so widespread of television, a broad debate went around on the content of television programs. Especially it has been emphasized about the influence on the society of the television programs with content of obscenity and violence, within this frame it has been developed miscellaneous theories and approaches. These debates have focused on the programs with content of obscenity and violence that they are individual and social threats and it should take measures. It is a great danger for the society’s members with the violence and obscene elements contained in evening main news bulletins which are watched in an environment where society is ordinary in daily life and all family members are together. In this study, we have point out to this danger, by using news samples taking from the evening news bulletins base on ‘case study’ methods. We put emphasis on some values which is a part of the religious tradition, that represents by the Presidency of Religious Affairs that has given service to inform persons over religious issues. We suggest that such studies, performed in this frame of values, could a measure against danger in question. These values are treated by the frame of ‘buffer mechanism’ which is used first by Mubeccel Kıray in Turkish sociological literature.
Keywords
- Adorno, Tudor W. “Kültür Endüstrisini Yeniden Düşünmek”, Kitle İletişim Kuramları. (Der. Erol MUTLU), Ankara: Ütopya Yayınevi, 2005. 240-249.
- Armağan, Servet. İslam Hukukunda Temel Hak ve Hürriyetler. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., 7. Bs., 2011.
- Aziz, Aysel. Toplumsallaşma ve Kitlesel İletişim. Ankara: Ankara Üniversitesi Basın-Yayın Yüksek Okulu Yayınları, 1982.
- Bourdieu, Pierre. Outline of a Theory of Practice. (trans.) Richard Nice, Cambridge University Press, 1990. Ergül, Hakan. Televizyonda Haberin Magazinleşmesi, İletişim Yay., İstanbul, 2000.
- Gerbner, George. “Kitle İletişim Araçları ve İletişim Kuramları”, Kitle İletişim Kuramları. (Der. Erol MUTLU), Ankara: Ütopya Yayınevi, 2005. 75-100.
- Günay, Ünver. Din Sosyolojisi. İstanbul: İnsan Yayınları, 3. Bs., 2000.
- Hallin, Daniel C. “Eleştirel Kuram Perspektifinden Amerikan Haber Medyası”, Kitle İletişim Kuramları. (Der. Erol MUTLU), Ankara: Ütopya Yayınevi, 2005. S. 291-319.
- Hogg, Michael A., Ve Graham M. Vaughan, Sosyal Psikoloji. Çev. İbrahim Yıldız-Aydın Gelmez, Ankara: Ütopya Yayınevi, 2. Bs., 2014.
- Kellner, Douglas. “Kültür Endüstrileri”, Kitle İletişim Kuramları. (Der. Erol MUTLU), Ankara: Ütopya Yayınevi, 2005. 233-239.
- Kümbetoğlu, Belkıs. Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma, İstanbul: Bağlam Yayıncılık, 2008, 2. Bs.
- Lewis, Justin. “İzlerkitle", Kitle İletişim Kuramları. (Der. Erol MUTLU), Ankara: Ütopya Yayınevi, 2005. 344-358.
- Maigret, Eric. Medya ve iletişim Sosyolojisi. (Çev. Halime YÜCEL), İstanbul: İletişim Yay., 2012. Mardin, Şerif. Din ve İdeoloji, İstanbul: İletişim Yay., 12. Bs., 2012.
- Neuman, W. Lawrence. Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nicel ve Nitel Yaklaşımlar I, (Çev. Sedef Özge), Ankara: Yayınodası Yayıncılık, 2016, 8. Bs.
- Newman, David M. Sosyoloji: Günlük Yaşamın Mimarisini Keşfetmek. (Çev. Ali ARSLAN), Ankara: Nobel Yayınları, 3. Basım, 2013.
- Postman, Neil, ve Steve Powers, Televizyon Haberlerini İzlemek. Çev. Aslı TUNÇ, İstanbul: Kavram Yayınları, 1992.
- Poyraz, Bedriye. Haber ve Haber Programlarında İdeoloji ve Gerçeklik. Ankara: Ütopya Yayınevi, 2002. Schiller, Herbert. Zihin Yönlendirenler. (çev. Cevdet CERİT), İstanbul: Pınar Yay., 1993.
- Sözen, Edibe. Medyada Şiddete Duyarlılık Paneli. Ankara: Radyo Televizyon Üst Kurulu Yayınları, 2005.
- Stevenson, Nick. Medya Kültürleri: Sosyal Teori ve Kitle İletişimi. (Çev. Göze ORHON ve Barış Engin AKSOY), Ankara: Ütopya Yayınevi, 2008.
- Subaşı, Necdet. Din Sosyolojisine Giriş. İstanbul: DEM Yayınları, 2014.
- Subaşı, Necdet. ‘Türk(iye) Dindarlığı: Yeni Tipolojiler’, İslamiyat Dergisi, C. 5, 4 (2002).
- Şallı, Ayşe. “Geleneğin Yeniden Üretiminde Dinin Rolü: Ünalan Mahallesi Örneği”. Marmara ÜniversitesiSosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, Din Sosyolojisi Bilim Dalı (Yayınlanmamış Doktora tezi), İstanbul: 2014.
- Şirin, Mustafa Ruhi. “Televizyon, Şiddet İçerikli Haber Öyküleri ve Çocuk”, Radyo ve TelevizyonlardaŞiddet ve İntihar Haberlerinin Sunumunun Toplum Üzerindeki Etkileri Sempozyum. Ankara: Radyo ve Televizyon Üst Kurumu Yayınları, 2002.
- Taylan, Hasan H. Televizyonla Yetişmek: Televizyon Şiddetinin Etkileri Üzerine Bir Araştırma. Konya: Çizgi Kitabevi, 2011.
- Tezcan, Mahmut. Eğitim Sosyolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık, Genişletilmiş 16. Baskı, 2016.
- Tudor, Andrew. “Kültür, Kitle İletişimi ve Toplumsal Etken”, Kitle İletişim Kuramları. (Der. Erol MUTLU), Ankara: Ütopya Yayınevi, 2005. 395-427.
- Yılmaz, Hüseyin. ‘Türk Müslümanlığı, Dindarlık ve Modernlik’, İslamiyat Dergisi. C. 5, 4 (2002).
- Zipes, Jack. “Frankfurt Okulu ve Kültür Eleştirisi”, Kitle İletişim Kuramları. (Der. Erol MUTLU), Ankara: Ütopya Yayınevi, 2005. 227-232.
- Televizyon Programlarındaki Şiddet İçeriğinin, Müstehcenliğin ve Mahremiyet İhlallerinin izleyicilerin RuhSağlığı Üzerindeki Etkileri, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Özel Çalışma Grubu Sonuç Raporu, Ankara: Radyo Televizyon Üst Kurulu Yayınları, 2006.
- TRT’den Bir Panel, Ekranın Tehlikeli Yüzü: Şiddet ve Cinsellik, Ankara: Türkiye Radyo Televizyon Kurumu, 2000.
- Yener, Yücel. TRT’den Bir Panel, Ekranın Tehlikeli Yüzü: Şiddet ve Cinsellik. Ankara: Türkiye Radyo Televizyon Kurumu, 2000.
- İslam’a Giriş: Temel Esaslar, Ed. Süleyman Uludağ, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları., 2008.
- Kur’an Kursları Öğretici Kitabı 1(4-6 Yaş Grubu), Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Çocuk Kitapları, 2015.
- Kur’an Kursları Etkinlik Kitabı 1 (4-6 Yaş Grubu), Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., 2015. İnternet Kaynakları
- Hasanov, Behram. “Clifford Geertz’e Göre Kültürel Bir Sistem Olarak Din”, Bülent Ecevit Üniversitesiİlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, 2014, s.79-96. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/beuifd/article/view/5000087086/0 Web. 26.05.2017
- Geertz, Clifford. “Religion as cultural System”, The İnterperetation of Cultures: SelectedEssays,https://isites.harvard.edu/fs/docs/icb.topic152604.files/Week_4/Geertz_Religon_as_a_Cultural_Syste m_.pdf Web. 26.05.2017.
- “Tecessüs”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Online, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 2011. (http://www.diyanetislamansiklopedisi.com/tecessus/), Web. 05.05.2017.
- Hadislerle İslam 3: Hadislerin Hadislerle Yorumu, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2013, C. 3. (http://hadislerleislam.diyanet.gov.tr/ Web. 05.05.2017.
- http://www.cnnturk.com/turkiye/adanada-pttyi-soyanlar-boyle-yakalandi?page=1 Web. 15.05.2017.
- http://www.hurriyet.com.tr/yengem-cok-guzel-geldi-bana-deyip-agabeyini-oldurmus-40099572 Web. 13 Mayıs 2017.
- http://www.hurriyet.com.tr/gazeteden-gorup-soyguna-kalkistilar-40294550 web. 15.05.2017.
- http://www.sabah.com.tr/yazarlar/pazar/kahraman/2013/03/24/siddet-pornografisi Web. 04.05.2017. http://www.turkiyegazetesi.com.tr/yasam/367907.aspx Web. 13.05.2017.
- http://www.yenisafak.com/gundem/sinifinortasindacinayet-2653618 Web. 13.05.2017. https://www.youtube.com/watch?v=03XWyl7YtuM Web. 11.12.2017.
