Author :
Abstract
Özellikle son yıllarda yoğun kentleşme ve teknolojik gelişmelere bağlı olarak doğal kaynaklar hızla tükenerek ekolojik dengenin bozulmasına neden olmuştur. Bu anlamda kentsel alanlar, doğal ortamların kademeli olarak azalmasından en fazla etkilenen yapılardır. Çevresel koşulların yaşattığı olumsuz sonuçların etkileri her alanda önemli ve kesin tedbirlerin alınmasını gerekli kılmıştı. Bu nedenle her alanda olduğu gibi doğayla uyumlu olan kentsel yeşil alan planlama ekolojik ilkelere dayanan tasarım ilkelere gündeme gelmiştir. Peyzaj tasarımlarında ekolojik planlama yaklaşımları, alan ihtiyaçları doğrultusunda doğal süreçlerde uygun mekansal kompozisyonlarla ortaya çıkmıştır. Ekolojik planlama yaklaşımlarının temel amacı; sürdürülebilir planlama, insanların tasarım döngüleri ve süreçleri, peyzajı oluşturan süreçler dahil edilerek ekolojik bütünlüğü sağlayarak doğayla insanlar arasında bir denge kurmaktır. Bu nedenle, ekolojik parklar kent parklarının aksine, belirli kriterlere uygun olarak kente sosyal ve ekonomik katkılar sağlamaktadır. Ekolojik planlama yaklaşımları henüz kentsel alanlarda fazla uygulanmamasına rağmen, bu şekilde yapılan çalışmalar gelecekte bir örnek olacaktır. Bu çalışmada kent planlama yaklaşımlarından peyzaj planlama, tasarım ve metot yaklaşımları alana uygunluğu, estetik, sürdürülebilirlik, bitkisel tasarım, yaban hayatı organizasyonu, yönetim ve bakım, alan misyonu açısından açık yeşil alanlardaki ekolojik parklar ele alınmaktadır. Trabzon kent parkı niteliğinde çalışma alanı olarak seçilen Zağnos Vadisi Parkı bu yaklaşımla değerlendirilmiştir. Sonuçlar, uygulanan diğer ekolojik parklarla karşılaştırılarak ve benzer çalışmaların uygulanması için öneriler geliştirilmiştir.
Keywords
Abstract
In recent years, the rapid depletion of natural resources due to intensive urbanization and technological developments has caused the ecological balance to deteriorate. Particularly urban spaces have become the most affected structures in this situation as the natural environment gradually decreases. Impacts of environmental conditions on the negative side necessitated more precise measures with natural processes in each area. As in other areas of work, spaces have been designed in urban green ecosystem designs in urban green planning based on ecological principles that are compatible with nature. Ecological planning approaches in landscaping designs have come into being with appropriate spatial compositions in line with natural processes, in line with area needs. The main objective of ecological planning approaches is; to create a balance between nature and man by ensuring ecological integrity by including sustainable planning, design and implementation phases of the people, cycles and processes that make up the landscape. For this reason, ecological parks, unlike urban parks, provide social and economic contributions to the city in accordance with certain criteria. Even though ecological planning approaches are not applied much in urban areas of Turkey yet, studies done in this way will be an example. In this study, ecological parks in open green areas from urban planning approaches are addressed in terms of landscape planning, design and method approaches (field suitability, aesthetics, sustainability, plant design, wildlife organization, management and maintenance, field mission). In this context, Trabzon city parks Zağnos Valley Park selected as the study area were evaluated with this approach. The results have been compared with other applied ecological parks and suggestions have been made for the implementation and implementation of similar studies.
Keywords
- Akkar, Z.M. (2006). Kentsel dönüşüm üzerine Batı’daki kavramlar, tanımlar, süreçler ve Türkiye. Planlama,
- Akkar, Z.M. (2006). Kentsel dönüşüm üzerine Batı’daki kavramlar, tanımlar, süreçler ve Türkiye. Planlama, 36:29-38.
- Akkaş ,M. (1990). Trabzon İklim Etüdü. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Meteoroloji Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
- Akyol Şatıroğlu & Yeşil, P. (2016). Assesment of coastal area uses of Ordu province with an integrated cosatal areas perspective, Journal of Environmental Protection and Ecology, 17(2):763-771.
- Anonymus (2007). Trabzon Belediyesi İmar Planlama Müdürlüğü Zağnos Vadisi Kentsel Dönüşüm Projesi Raporu, Trabzon.
- Bayramoğlu, E. (2013). Damla Sulama Sistemi ile Berberis thunbergii ‘Atropurpurea Nana’ve Ilexaquifolium Bitkilerinin Sulanma Olanaklılığının Araştırılması, Doktora tezi, KTÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
- Bayramoğlu, E. (2016). Sürdürülebilir peyzaj düzenleme yaklaşımı: KTÜ Kanuni Kampüsü’nün xerıscape açısından değerlendirilmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17(2):119-127.
- Bıjışkyan, P. M. (1998). Pontos Tarihi Tarihin Horona Durduğu Yer, Çivi Yazıları Yayınevi, İstanbul.
- Bogenç. (2014). Trabzon Zağnos Vadisi kentsel dönüşüm örneğinin kentsel peyzaj planlama açısından değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bartın Üniversitesi.
- Bradley, C. (1982). A brief rewiew, An ecological approach to urban landscape design, pg 31-38 Occasional paper / University of Manchester. Department of Town and Country Planning, Great Britain
- Brundtland, G. (1987). Ortak Geleceğimiz Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu, Raporu, Türkiye Çevre Sorunları Vakfı, Ankara.
- Bülbül, Ş. & Yılmaz, C. (2010). Trabzon Zağnos Vadisi Kentsel Dönüşüm Alanının Tarihsel Gelişimininİncelenmesinde, Coğrafi Bilgi Sistemleri Uygulaması, TUJK 2010 Mekansal Planlamada Jeodezi Sempozyumu, 24-26 Kasım İzmir.
- Dramstad, W. E., Olson, J. D. & Formon, R.T.T. (1996). Landscape Ecology Principles in LandscapeArchitecture and Land-Use Planning. Harvard University Graduate School of Design, Island Press, ISBN: 1- 55963-514-2, 80 P., Washington.
- Emery, M. (1986). Promoting Nature in Cities and Towns :A Practical Guide. Croom Helm,. London.
- Erdoğan Onur, B. (2012). Peyzaj tasarım ve yönetiminde ekolojik yaklaşım ve sürdürülebilir kent hedefine katkıları. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi. 5(2):245-252.
- Ertaş, A. (1994). Antakya Kent Merkezi Açık ve Yeşil Alanları Üzerine Bir Araştırma , Ç.Ü. Ziraat Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Yüksek Lisans Tezi, Adana.
- Gül, A. & Küçük, V. (2001). Kentsel Açık-Yeşil Alanlar ve Isparta Kenti Örneğinde İrdelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2:27-48.
- Keleş, R. (1998). Kent bilim Terimleri Sözlüğü, İmge Kitabevi, Ankara.
- Kesim, A. G. (1996). Düzce Kenti Açık ve Yeşil Alan Sorunları ve Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Üzerinde Bir Araştırma, A.İ.B..Ü. Yayınları:5, A.İ.B..Ü. Orman Fakültesi, Düzce
- Marsh, W. M. (1997). Landscape Planning Environmental Applications. John Wiley&Sons, ISBN: 0-471- 24207-1, 434 P., New York.
- McHarg, I. L. (1992). Desing With Nature. Published for The American Museum of Natural History, 197 P., New York.
- Ndubisi, F. (2002). Ecological Planning-A Historical and Comparative Synthesis. The John Hopkins University Press, 106 P., Baltimore and London.
- Özgüner, H. (2009). İnsan–Doğa İlişkilerinin Gelişimi Ve Peyzaj Tasarımında'doğal'stilin 20. Yüzyılda Önem Kazanmasının Nedenleri. Turkish Journal of Forestry, 1, 43-54.
- Steiner, F. (2000). The Living Landscape: An Ecological Approach to Landscape Planning. 275 P., Arizona State Univ. Press.
- Trabzon Province Environment Status Report (2010). Trabzon Province Environment Status Report
- Tregay, R. (1986). Design and ecology in the mangement of nature like plantations. In Bradshaw, A.D., Goode, D.A, Thorpe, E.H. Ecology and design in Landscape, Blackwell Scientific Publications, Oxford.
