Author :
Abstract
Zile, Orta Karadeniz Bölümü’nün illerinden Tokat’a bağlı bir ilçe merkezidir. Zile; yıllardan beri süregelen tarihi, bulunduğu konumundan dolayı zengin özelliklere sahip bir kenttir. Batıyı Anadolu’ya bağlayan önemli ulaşım aksları üzerinde bulunduğu sıralarda Zile’nin önemi daha da büyüktü. Ana ticaret akslarından olan İpek Yolu üzerinde bulunması, Zile’nin hem ekonomik hem toplumsal hem de siyasal açıdan kalkınmasını hızlandırmaktaydı. Bu durum hem ülke ve bölge içindeki yerine hem de buna bağlı olarak toplumsal ve ekonomik yapısına yansımıştır. Şehir, Zile Ovası’nın kuzeybatı bölümünde yer almaktadır. Antik Çağ’da “Zelitis” adıyla bilinen Zile ovası ve çevresi, 5000 yıldan bu yana 14 uygarlığa sahne olmuştur. Hitit, Frig, Pers, Pontus, Roma, Bizans ve Türkler zamanında üst üste iskân edilmiştir. Osmanlı döneminde Zile’nin büyük bir kısmı dışardan gelen isyancılar tarafından yakılıp yıkılmıştır. Cumhuriyet döneminde Zile, daha çok güney, batı ve kuzeydoğu yönlerinde gelişme göstermiştir. Zile’de geleneksel konutlar genellikle Zile Kalesi’nin eteğinde toplanmıştır. Konutlar eğimin fazla olduğu yerlerde sıralanmıştır. Konutların planı genellikle iç ve orta sofalı olup dışa kapalıdır. Yapılar tek katlı olmakla birlikte iki ve üç katlı olan evler de bulunmaktadır. Konutlarda bezeme genellikle sofanın tavan kısmında karşımıza çıkmaktadır. Bunun dışında yer yer duvarlarda birtakım bitkisel ve geometrik süslemeler görülmektedir.
Keywords
Abstract
Zile is a central town of Tokat, which is a city located in the middle of The Black Sea area. With its years worth of lasting history, Zile is a town with rich features due to it’s location. Zile’s significance was even greater the time when it was located on the important transportation axes that connects the West with Anatolia. It’s unique location on one of the main commercial axes: The Silk Road, has rapidly accelerated the development of Zile not just economically, but socially and politically as well. The rapid development of Zile has reflected to it’s location in the area and the country, as well as to it’s social and economic structures. The city is located in the Northwest area of Zile Ovası. Known in the ancient times as “Zelitis”, Zile Ovası has witnessed 14 civilizations since 5000 years. The Hittites, Phrygians, Persians, Pontus, Romans, Byzantium and the Turks have inhabited it one after the other. During the Ottoman Period, the majority of Zile has been burned down by the outsiders. In the Republic era, Zile have developed mostly in Southren, Westren, and Northeastren areas. The traditional houses in Zile are usually gathered at the foot of Zile Kalesi. The houses are arranged where there are more slopes. The layout of the houses is self-enclosed and is generally inner and central sofal. The houses consist of one storey, as well as two and three storey houses. The ornaments in the house do generally appear before our eyes in the ceilings. There are geometric shapes and motifs resembling a slice of flower with its edges. Apart from that, there are some vegetal and geometrical ornamentations in the walls.
Keywords
- Asatekin, G. (1993). “Tarihsel Çevre Korumanın Kuramsal Çerçevesi”, Tarihsel Çevre ve Sorunları
- Asatekin, G. (1993). “Tarihsel Çevre Korumanın Kuramsal Çerçevesi”, Tarihsel Çevre ve Sorunları Sempozyumu, Ankara Üniversitesi Çevre Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi, Ankara.
- Asatekin, G. (1994). “Anadolu’daki Geleneksel Konut Mimarisinin Biçimlenmesinde Aile – KonutKarşılıklı İlişkilerin Rolü”, Kent, Planlama, Politika, Sanat Tarık Okyay Anısına Yazılar, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları, Ankara.
- Eldem, S. H. (1968). Türk Evi Plan Tipleri, İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, Pulhan Yayınevi, İstanbul.
- Evren, M. (1959). Türk Evinde Çıkma, İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Yayınları, İstanbul.
- Hersek, C. M. (2000). Safranbolu Yörük Köyü, Geleneksel Yaşam Biçimi ve Evleri, Ankara.
- Kuban, D. (1975). Türk Evi Geleneği Üzerine Gözlemler, Türk ve İslam Sanatı Üzerine Denemeler,Özçağlar, A. (1995). Zile’nin Kuruluşu, Gelişmesi ve Bugünkü Fonksiyonel Özellikleri, Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Sayı :3, s.220.
- Seçkin, A. (2010). Tokat – Zile’de Geleneksel Evlerden Örnekler Koruma Sorunları ve Öneriler, Yüksek Lisans Tezi, Kadir Has Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Seçkin, S. (2008). Taraklı’da Osmanlı Dönemi Yapılaşması, MSGSÜ Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, Sözen, M. & Eruzun, C. (1992). Anadolu’da Ev ve İnsan, Emlak Bankası Yayınları, İstanbul.
