Author :
Abstract
Türk ekonomisi İkinci Dünya Savaşı yıllarının olağanüstü şartlarından olumsuz etkilenmiştir. Türkiye fiilen savaşa iştirak etmemiş olsa da ekonomisinin tarıma dayalı oluşu ve tarım ürünlerinin pazarlanması noktasında ortaya çıkan olumsuzluklar, ayrıca uygulanan savaş ekonomisi nedeniyle erkek nüfusun askere alınması ve buna bağlı olarak da üretimin düşmesi bu dönemin en önemli sorunlarıydı. Türk ve Müslüman ahalinin bu zorluklarla uğraştığı sırada savaş döneminin olağanüstü şartlarından istifade edip aşırı fiyat ve enflasyondan yararlanarak maddi kazançlarını misliyle artıran bir zümre ortaya çıkmıştır. Bu sırada piyasadaki nakit para sıkıntısını da göz önüne alan Türk Hükümeti, bir defaya mahsus olmak üzere belli bir gelirin üstünde olan vatandaşlara yönelik olarak “Varlık Vergisi” kanununu çıkarmıştır. Günümüzde yapılan çalışmaların birçoğunda Varlık Vergisi’nin sadece gayr-ı müslim vatandaşlardan toplandığı yönünde aktarım yapılmaktadır. Fakat Giresun ilindeki uygulamanın da gösterdiği gibi Anadolu’da yaşayan Türk ve Müslüman kesim de bu vergiyi ödemek zorunda bırakılmıştır. Bu çalışmada ilk olarak Varlık Vergisi’nin ne olduğu ve neden çıkarıldığının üzerinde durulmuş ardından savaş yıllarında Giresun ekonomisinin genel durumu hakkında bilgiler verildikten sonra verginin kentte nasıl ve kimlerden tahakkuk ettirildiği ortaya konulmuştur.
Keywords
Abstract
The Turkish economy was adversely affected by the extraordinary conditions of the Second World War. Although Turkey did not actually participate in the war, these were the most important problems of this period; firstly the economy was based on agriculture and the negativities occurred at the point of marketing of agricultural products; and also based on the war economy the male population were taken to the military and as a result of that production decreased. While the Turkish and Muslim people were struggling with these difficulties, a group that increased its financial gains by benefiting from the extraordinary conditions of the war period, excessive prices and inflation, emerged. At the same time, the Turkish government took into account the cash shortage in the market and issued the "Asset Tax Law" for citizens who were above a certain income level. Many of the studies carried out today show that the Asset Tax was only collected from non-Muslim citizens. However, as demonstrated by the practice in Giresun, the Turkish and Muslim segments living in Anatolia were obliged to pay this tax. In this study, first of all, what was the Asset Tax and why was it issued, were emphasized, and then after information was given about the general situation of the Giresun economy during the war years, and then it was revealed that how and who was accrued that tax in the city.
Keywords
- Barutçu, F. A. (1997), Siyasi Anılar (1934-1954), Milliyet Yayınları, İstanbul.
- Baydar, E (1978), İkinci Dünya Savaşı İçinde Türk Bütçeleri, Maliye Bakanlığı Teknik Kurulu Yayınları, Ankara.
- Baykara, T. (1991), Türk İnkılâp Tarihi ve Atatürk İlkeleri, İzmir.
- Bayram, E. (2014), “Atatürk ve İnönü Dönemi Giresun’da İktisadi Hayat (1923-1950)”, Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Giresun.
- Coşar, N. (2003) “Varlık Vergisi Konusunda Yolsuzluk Söylentileri”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (58), (2) ss.1-27.
- Emecen, F.(1996), “Giresun”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, (14), ss.78-84.
- Kayıran, M. (1989), “Tekâlif-i Milliye Emirleri ve Uygulanışı”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, (5), (15), ss.639-664.
- Müderrisoğlu, A. (1990), Kurtuluş Savaşının Mali Kaynakları, TTK Yayınları, Ankara.
- Peker, K. (1961), Fındık- İktisadi Yürüyüşü Dünü Bugünü, Yarını, Becit Yayıncılık, İstanbul.Tezcan, Ç. (2005). “Tekâlif-i Harbiye ve Tekâlif-i Milli Örneklerinde Savaş Dönemleri Mâli Politikaları”, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Ankara
- Yalçın, O. (2012), “Varlık Vergisi Kanunu ve Uygulanması”, Avrasya İncelemeleri Dergisi, (1), İstanbul, ss. 313-354.
