Okul Müdürlerinin Geri Bildirim Düzeylerinin Rehberlik Öğretmenlerinin Mesleki Yeterlilik Düzeylerine Etkisi
Author :
DOI : 10.29228/sssj.66926
Year-Number: 2022-106
Yayımlanma Tarihi: 2022-12-31 03:03:06.0
Language : Türkçe
Konu : Eğitim Yönetimi
Abstract
Okul müdürlerinin geri bildirim düzeylerinin rehberlik öğretmenlerinin mesleki yeterlilik düzeyi ile ilişkisini belirlemeyi amaçlayan bu çalışmaya İzmir ili Millî Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim kurumlarında görev yapan 142 öğretmen katılmıştır. Araştırma tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma için gereken veriler araştırmacı tarafından geliştirilen bilgi formu, ölçek Balcı ve Özkan tarafından geliştirilmiş olan Okul Müdürü Geri Bildirim Ölçeği ve Taytaş ve Tanhan’ın geliştirmiş olduğu Psikolojik Danışman Yeterlik Algısı Ölçeği aracılığıyla toplanmıştır. SPSS ile analiz edilen verilerden çıkarılan sonuçlar şunlardır: Okul müdürlerinin geri bildirim düzeyleri ile rehber öğretmenlerin mesleki yeterlilik düzeyleri arasında istatistiki olarak anlamlı bir ilişki yoktur. Okul müdürlerinin geri bildirim düzeyleri öğretmenlerin cinsiyet, yaş, mesleki kıdem, öğrenim durumu, hizmet içi eğitime katılma sayısı, mevcut okul müdürü ile çalışma süresi ve okul idaresi ile problem yaşama değişkenlerinde anlamlı farklılaşma göstermemektedir. Okul müdürlerinin geri bildirim düzeyleri öğretmenlerin okul müdürü ile problem yaşama değişkeninde okul müdürü ile problem yaşamayan öğretmenlerin lehine olacak şekilde farklılaşma göstermektedir. Rehber öğretmenlerin mesleki yeterlilik düzeylerinin rehber öğretmenlerin cinsiyet, yaş, mesleki kıdem, öğrenim durumu, hizmet içi eğitime katılma sayısı, mevcut okul müdürü ile çalışma süresi, okul müdürü ile problem yaşama ve okul idaresi ile problem yaşama değişkenlerinde anlamlı farklılaşma göstermemektedir.
Keywords
Abstract
142 teachers working in educational institutions affiliated to the Ministry of National Education of Izmir Province participated in this study aimed to determine the relationship between the feedback levels of school principals and the professional competence level of guidance teachers. The research was carried out in the screening model. The data required for the research were collected through the information form developed by the researcher, the School Principal Feedback Scale developed by Balcı and Özkan and the Psychological Counselor Competence Perception Scale developed by Taytaş and Tanhan. The results obtained from the data analyzed by SPSS are as follows: There is no statistically significant relationship between the feedback levels of school principals and the professional Deciciency levels of guidance counselors. The feedback levels of school principals do not show any significant differences in the variables of gender, age, professional seniority, educational status, number of participants in in-service education, working time with the current school principal and having problems with the school administration. The level of feedback of school principals shows a differentiation in the variable of teachers having problems with the school principal in such a way that it is in favor of teachers who do not have problems with the school principal. There is no significant difference in the variables of the professional competence levels of guidance counselors gender, age, professional seniority, educational status, number of participants in in-service training, working time with the current school principal, having problems with the school principal and having problems with the school administration.
Keywords
- 1. Aguinis, H.; Gottfredson, R. K. & Joo, H. (2012). “Delivering effective performance feedback: The strengths-
- 1. Aksoy, V. & Diken, İ. H. (2009). “Rehber öğretmenlerin özel eğitimde psikolojik danışma ve rehberliğe ilişkin öz yeterlik algılarının incelenmesi”, İlköğretim Online, 8(3), 709-719.
- 2. Aktağ, I. (2003). “Türkiye'de Abant İzzet Baysal Üniversitesi'ndeki öğretmen adaylarının öğretmen yeterlikleri”, University of Nebraska, Lincoln.
- 3. Aldemir, A. & İlhan, T. (2018). “Okul psikolojik danışmanlarının mesleki algıları üzerine bir inceleme”, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 8 (51), 53-80.
- 4. Alpay, B. (2009). “İlköğretim müdürlerinin kendini açma becerileri üzerine bir inceleme”, Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi, İstanbul.
- 5. Altıntaş, E. (2008). Psikolojik danışma ve rehberlik. G. C. (Ed.) içinde, “Çağdaş eğitim sisteminde öğrenci kişilik hizmetleri ve rehberlik” (s. 1-27), Pegem Akademi, Ankara.
- 6. Ashdown, L. (2014). “Performance management”, Kogan Page Publishers, Londra.
- 7. Ashton, P. T. (1985). “Motivation and teacher's sense of efficacy. Research on Motivation in Education”, 2, 141-174.
- 8. Bakırcıoğlu, R. (2005). “Rehberlik ve psikolojik danışma”, Anı Yayıncılık, Ankara.
- 9. Balaban Dağal, A. (2012). “Okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin performanslarının 360 derece geri bildirim yoluyla değerlendirilmesi”, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
- 10. Balcı, A. (2005). “ Açıklamalı eğitim yönetimi terimleri sözlüğü”, Tekağaç Yayınevi, Ankara.
- 11. Balcı, S. & Özkan, H. (2020). “Okul müdürü geri bildirim ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (73), 396-413.
- 12. Balcı, S. (2021). “Okul müdürlerinin sınıf içi öğretimin iyileştirilmesine yönelik etkili geri bildirim verme kapasitelerini geliştirme”, Doktora Tezi. Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
- 13. Baloğlu, N. & Karadağ, E. (2008). “Öğretmen yetkinliğinin tarihsel gelişimi ve Ohio öğretmen yetkinlik ölçeği: Türk kültürüne uyarlama, dil geçerliği ve faktör yapısının incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi”, 56, 571-606.
- 14. Baltaş, Z. & Baltaş, A. (1999). “ Beden dili”, Remzi Kitabevi, İstanbul.
- 15. Bandura, A. (1977). “Self-efficacy: toward a unifying theory of behavioral change”, Psychological Rewiev, 84 (2), 191-215.
- 16. Başalp, A. A. & Altın Gülova, A. (2021). “Yönetici yetkinliklerinin geliştirilmesinde zorlu görevler ve erişimi ile öğrenme odaklılık ve geri bildirimin rolü”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 43, 39-40.
- 17. Bıçakçı, İ. (2002). “İletişim ve halkla ilişkiler”, Media Cat Yayınları, İstanbul.
- 18. Buldu, M. (2004). “Öğretmen yeterlik düzeyi değerlendirmesi ve mesleki gelişim eğitimleri planlanması üzerine bir öneri”, Milli Eğitim, 204, 114-134.
- 19. Buron, R. J. & McDonald, M. D. (1999). “Giving feedback to subordanite”, Center for Creative Leadership, Greensboro North Caroline.
- 20. Cüceloğlu, D. (1992). “Yeniden insan insana” , Remzi Kitapevi, İstanbul.
- 21. Çelikten, M.; Şanal, M. & Yeni, Y. (2005). “Öğretmenlik mesleği ve özellikleri”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 207-237.
- 22. Darling Hammond, L. (2000). “Teacher quality and student achievement: a review of state policy evidence”, Education Policy Analysis Archive, 8 (1), 1-44.
- 23. Deemer, S. A. (2004). “Classroom goal orientation in high school classrooms: Revealing links between teacher beliefs and classroom environments”, Educational Research, 46 (1), 73-90.
- 24. Dembo, M. H. & Gibson, S. (1985). “Teachers' sense of efficacy: an important factor in school improvement”, The Elementary School Journal, 86 (2), 173-184.
- 25. Deniz, S. & Tican, C. (2017).” Öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik inançları ile mesleki kaygılarına yönelik görüşlerinin incelenmesi”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (4), 18381859.
- 26. Derin Kılıç, A. & Er, E. (2021). “Rehber öğretmenleri ile rehber öğretmen adaylarının özel eğitimde rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerine ı̇lişkin öz-yeterlik algı düzeylerinin ı̇ncelenmesi”, Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4 (2), 26-44.
- 27. Dinham, S. (2005). “Principal leadership for outstanding educational outcomes”, Journal of Educational Administration, 43 (4), 338-356.
- 28. DiPaola, M. F. & Stronge, J. H. (2003). “Superintendent evaluation handbook”, Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield.
- 29. Erdem, A. (2010). “İletişim sürecinde geri bildirimin önemi ve iletişime katkısı”, Erciyes İletişim Dergisi, Akademia, 125-132.
- 30. Erkan, Z. (2011). “Okul psikolojik danışmanı öz-yeterliğini yordamada eğitim yaşantılarına ilişkin memnuniyetin rolü”, Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi, Bursa.
- 31. Fiske, J. (2003). “İletişim çalışmalarına giriş”, (Çev.: Süleyman İrvan) Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
- 32. Göçmen, E. (2014). “İnönü üniversitesi eğitim fakültesi mezunlarının mesleki yeterlik düzeyi”, Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi, Malatya.
- 33. Göncü, A. (2019). “Rehberlik ve araştırma merkezlerinin özel eğitim hizmetleri bölümlerinde görev yapan öğretmenlerin mesleki yeterlik algıları”, Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
- 34. Guskey, T. R. & Passaro, P. D. (1994). “Teacher efficacy: a study of construct dimensions”, American Educational Research Journal, 31 (3), 627-643.
- 35. Gülbahar, G. (2020). “Özel ve resmi okul öncesi eğitim kurumları yöneticilerinin geri bildirim stratejilerinin incelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi. Başkent Üniversitesi, Ankara.
- 36. Gündüz, B. & Çelikkaleli, Ö. (2009). “Okul psikolojik danışmanlarında mesleki yetkinlik inancı”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (1), 1-16.
- 37. Gürbüz, F. S. & Bozgeyikli, H. (2014). “Rehberlik ve araştırma merkezlerinde çalışan rehber öğretmenlerin özel eğitimde rehberlik ve psikolojik danışmaya yönelik öz yeterlik algıları”, Türkiye Sosyal Politika ve Çalışma Hayatı Araştırmaları Dergisi, OPUS, 4 (6), 79-99.
- 38. Gürgen, H. (1997). “Örgütlerde iletişim kalitesi”, Der Yayınları, İstanbul.
- 39. Hackney, H. & Cormier, S. (2008). “Psikolojik danışma ilke ve teknikleri: Psikolojik yardım süreci el kitabı”, (T. E. Sevim, Çev.) Ankara: Mentis Yayıncılık, İstanbul.
- 40. Hazır Bıkmaz, F. (2004). “Sınıf öğretmenlerinin fen öğretiminde öz yeterlik inancı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması”, Milli Eğitim Dergisi, 161
- 41. Hoy, W. K. & Miskel, C. G. (2001). “Educational administration: Theory, research, and practice”, New York: McGraw Hill.
- 42. Işık, M. (2005). “Kitle iletişim teorilerine giriş”, Eğitim Kitabevi, Konya.
- 43. JohnBull, R. (2012). “The reletionship between cultural competence and teacher efficacy”, Virginia: University of Virginia.
- 44. Johnson, E.; Baker, S. B.; Kopala, M.; Kiselica, M. S. & Thompson, E. C. (1989). “Counseling self-efficacy and counseling competence in prepracticum training”, Counselor Education and Supervision, 28, 205-218.
- 45. Judge, T. A. & Bono, J. E. (2001). “Relationship of core self evaluations traits self esteem, generalized self efficacy, locus of control, and emotional stability with job satisfaction and job performance: A meta-analysis”. Journal of applied Psychology, 86 (1), 80.
- 46. Kahya, P. (2021). “Okullarda geri bildirim sürecine ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri”, Yüksek Lisans Tezi. Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
- 47. Karaca, R. & İkiz, E. (2014). “Psikolojik danışma ve rehberlikte çağdaş bir anlayış (3. Basım)”, Nobel Yayıncılık, Ankara.
- 48. Karacaoğlu, Ö. C. (2008). “Avrupa birliği uyum sürecinde öğretmen yeterlikleri”, Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
- 49. Karasar, N. (2003). “Bilimsel araştırma yöntemleri”, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
- 50. Kaymaz, K. (2007). “Davranış boyutuyla performans geribildirim olgusu ve süreci”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 62 (4), 141-178.
- 51. Kırbaç, M.; Balı, O. & Macit, E. (2017). “Eğitim sisteminde geri bildirim ile ilgili öğretmen görüşleri”, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4 (7), 57-74.
- 52. Köse, A. (2017). “Türk eğitim sisteminde ders denetimi sorunsalı”, Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46 (2), 298-367.
- 53. Kurt Demirbaş, N. & Sevgili Koçak, S. (2020). “Ortaokul Öğrencilerinin Okula ve Okul Rehberlik Servisine Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi (GEBD), 6 (1), 69-79.
- 54. Küçükahmet, L. (1976). “Öğretmen yetiştiren kurum öğretmenlerinin tutumları”, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları, Ankara.
- 55. Larson, L. M. & Daniels, J. A. (1998). “Review of the counseling self-efficacy literatüre”, Counseling Psychologist, 26 (2), 179-218.
- 56. Lunenburg, F. (2010). “Communication: The process, barriers and improving effectiveness”, Schooling, 1 (1),
- 57. McQuail, D. & Wındahl, S. (1993). “İletişim modelleri”, (Çev.:Mehmet Küçükkurt,) İmaj Yayınları, Ankara.
- 58. MEB. (2010). “Okul yöneticileri ve öğretmenler için mesleki gelişim kılavuzu”, Öğretmen Yetiştirme Genel Müdürlüğü: https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_11/06153206_otmg_kYlavuz.pdf.
- 59. MEB. (2017). “Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri”, Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, Ankara.
- 60. Mert, İ. S. ve Turgut, H. (2018). “Do we have the most appropriate human resource in ahighly mortality salienced world?”, Evidence from Turkey . International Journal of Economics, Commerce and Management, 6
- 61. Mert, İ. S. (2020). “Performans geribildirimi üzerine keşfedici bir araştırma”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 38, 133-148.
- 62. Mutlu, E. (1994). “İletişim sözlüğü”, Ark Yayınevi, Ankara.
- 63. Olcay, Y. (2016). “Eğitim kurumlarında 360 derece performans değerlendirme ve geri bildirim: Özel okul öncesi eğitim kurumlarında bir araştırma”, Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
- 64. Oskay, Ü. (1992). “İletişimin ABC’si”, Cem Yayınevi, İstanbul.
- 65. Özan, M. B. (2006).“İlköğretim okulu yöneticilerinin iletişim becerilerinin öğretmen ve yönetici bakış açısıyla değerlendirilmesi”, Eurasian Journal of Educational Research(24), 153-160.
- 66. Özdemir, E. (2015). “Tarama Yöntemi”, A. Ç. Behçet Oral içinde, Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri (s. 77-98). Pegem Akademi, Ankara.
- 67. Özgün, M. S. (2007). “Okul psikolojik danışmanlarının kişilik özellikleri ile mesleki öz-yeterlik beklentileri arasındaki ilişkinin incelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
- 68. Putman, S. (2012). “Investigating teacher efficacy: comparing preservice and inservice teachers with different levels of experience”, Action in Teacher Education, 34, 26-40.
- 69. Robbins, S. P. (2001).” Organizational behavior”, Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
- 70. Sabuncuoğlu, Z. (1991). “Personel Yönetimi 6. Baskı”, Rota Ofset, Bursa.
- 71. Sali-Bilgiç, H. (2011). “Rehber öğretmenlerin (psikolojik danışmanların) öz yeterlilikleri”, Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
- 72. Sharpley, C. F. & R., R. I. (1993). “An evaluation of the effectiveness of self-efficacy as a predictor of trainees’ counseling skills performance”, British Journal of Guidance and Counselling, 21, (1), 73-81.
- 73. Sipahi, B.; Yurtkoru, E. S. & Çinko, M. (2008). “Sosyal bilimlerde spss’le veri analizi”, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
- 74. Soresi, S.; Nota, L. & Lent, R. W. (2004). “Relation of type and amount of training to carrier counseling self- efficacy in Italy”, The Carrier Development Quarterly, 52, 194-201.
- 75. Sürel Karabilgin, Ö. & Şahin, H. (2006). “Eğitim etkinliğini değerlendirmede öğrenci geri bildiriminin kullanımı”, Tıp Eğitimi Dünyası, 21, 27-33.
- 76. Şahin, A. E. (2004). “Öğretmen Yeterliklerinin Belirlenmesi”, Bilim ve Aklın Aydınlığında Dergisi, 5, 58 .
- 77. Şahin, C. (2008). “Psikolojik danışma ve rehberlik. M. Güven içinde, Eğitim sürecinde öğrenci kişilik hizmetleri ve rehberlik”, (s. 1-48). Anı Yayıncılık, Ankara.
- 78. Şişman, M. (2009). “Öğretmen yeterlikleri: Modern bir söylem ve retorik”, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi
- 79. T.D.K. (2022, 3 22),Türk Dil Kurumu Sözlükleri: https://sozluk.gov.tr.
- 80. Tabachnick, B. & Fidell, L. (2007). “ Using multivariate statistics”, Boston: Pearson.
- 81. Taymaz, H. (2009). “İlköğretim ve orta öğretim okul müdürleri için okul yönetimi: Okul yöneticisinin iş alanları, alanlara giren işler, işlerin işlemleri, işlem basamakları”, Pegem A Yayıncılık, Ankara.
- 82. Taytaş, M. & Tanhan, F. (2021). “Psikolojik danışman yeterlik algısı ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması”, Journal of Computer and Education Research, 9(18), 1037-1058.
- 83. Tutar, H. & Yılmaz, M. K. (2005). “Genel iletişim: Kavramlar ve modeller”, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
- 84. Tutar, H. (2009). “Örgütsel iletişim (2. Baskı)”, Seçkin Yayınları, Ankara.
- 85. Tuytens, M. & Devos, G. (2014). “How to activate teachers through teacher evaluation? School Effectiveness and School Improvement”, 25 (4), 509-530.
- 86. Uslu, M. & Arı, R. (2005). “Psikolojik danışmanların danışma becerisi düzeylerinin incelenmesi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 509-519.
- 87. Uslu, M. (1999). “Resmi eğitim kurumlarında çalışan psikolojik danışma ve rehberlik Resmi eğitim kurumlarında çalışan psikolojik danışma ve rehberlik değişkenlere göre karşılaştırılması”, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
- 88. Uygur, M. (2020). “Sınıf öğretmenlerinin ders denetimine ilişkin görüşlerinin incelenmesi”, Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 3 (1), 400-411.
- 89. Üstüner, M.; Demirtaş, H.; Cömert, M. & Özer, N. (2009). “Ortaöğretim öğretmenlerinin öz yeterlik algıları”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (17), 1-16.
- 90. Voerman, L.; Meijer, P. C.; Korthagen, F. & Simons, R. J. (2015). “Promoting effective teacher-feedback: From theory to practice through a multiple component trajectory for professional development”, Teachers and Teaching, 21 (8), 990-1009.
- 91. Walz, G. R. & Bleuer, J. C. (1993). “Counselor efficacy: assessing and using counseling outcomes research”, Information Analyses- ERIC Clearing House Products, 1-5.
- 92. Wieczorek, D.; Clark, B. & Theoharis, G. (2018). “Principals’ instructional feedback practices during race to the top”, Leadership and Policy in Schools, 1-25.
- 93. Yaka, B. (2005). “Psikolojik danışmanların temel psikolojik danışma becerilerine ilişkin yeterlik düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi, İzmir.
- 94. Yayla, E. & İkiz, F. E. (2017). “Psikolojik danışmanların etkili nitelikleri ile danışma öz yeterlik düzeyleri arasındaki ilişki”, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 7 (48).
- 95. Yenen, T. E. (2022). “Öğretmenlerin mesleki yeterliklerini etkileyen faktörler”, MANAS Sosyal Araştırmalar
- 96. Yeşilyaprak, B. (2014). “21. yüzyılda eğitimde rehberlik hizmetleri (23. Basım)”, Nobel Yayıncılık, Ankara.
- 97. Yiğit, F. (2001). “Okul psikolojik danışmanlarının yetkinlik beklentilerini ölçmeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması”, (Yüksek Lisans Tezi), Çukurova Üniversitesi, Adana.
- 98. Yıldırım, İ. (2001). “Kamu yöneticisinin iletişim yeterlilikleri”, Türk İdare Dergisi, 430, 187-208.
- 99. Yılmaz, M.; Köseoğlu, P.; Gerçek, C. & Soran, H. (2004). “Öğretmen öz yeterlik inancı”, Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 5
- 100. Yüksel, K.; Diken, İ. H.; Aksoy, V. & Karaaslan, Ö. (2012). “Rehber öğretmen adaylarının özel eğitimde psikolojik danışma ve rehberliğe ilişkin öz-yeterlik algıları”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 137-148.
