Author :
Abstract
Bu çalışmada, Trakya Yarımadası’nın mevsimlik, altı aylık (ekim-mart, nisan-eylül) ve yıllık ortalama sıcaklıkları ile ortalama minimum ve maksimum sıcaklıklarının trend analizleri yapılmıştır. Bunun için 40 yıldan daha fazla gözlem verisine sahip 13 meteoroloji istasyonunun verilerinden yararlanılmıştır. Çalışmada yöntem olarak Mann-Kendall Testi, Kendall’ın Tau ve Sen’in Trend Eğim Testi esas alınmıştır. Böylece dünya genelinde yaşanan küresel iklim değişikliğinin ve küresel ısınmanın Trakya Yarımadası’ndaki ortalama sıcaklıklar üzerinde görülen etkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Analiz sonuçlarına göre çalışmada kullanılan meteoroloji istasyonlarının tamamında artış yönünde (anlamlı/anlamsız) bir trend gözlenmektedir. Yine bütün meteoroloji istasyonlarının ilkbahar ve yaz mevsimlerinin ortalama sıcaklıklarında, nisan-eylül ayları arasındaki altı aylık dönemin ortalama sıcaklıklarında, ortalama maksimum ve yıllık ortalama sıcaklıklarda istatistiksel olarak pozitif yönlü anlamlı bir trend bulunmaktadır. Özellikle yaz mevsimi ile nisan- eylül dönemi ve ortalama maksimum sıcaklıklarda pozitif eğilimin daha kuvvetli olduğu söylenebilir. Ekim-mart dönemi ortalama sıcaklıklarında sadece Lüleburgaz’da ve ortalama minimum sıcaklıklarda sadece Uzunköprü’de pozitif yönlü fakat anlamsız bir trend bulunmaktadır. Kış ve sonbahar mevsimlerinde de bir artış eğiliminin görüldüğü fakat bu artış eğiliminin diğer mevsimlere göre zayıf kaldığı görülmektedir. Çalışmada kullanılan meteoroloji istasyonlarının uzun yıllık rasat dönemi ortalama hava sıcaklıkları göz önünde bulundurulduğunda, küresel ısınmanın etkilerine koşut Trakya Yarımadası’nda ortalama hava sıcaklıklarında dikkati çeken bir artış eğiliminin olduğu anlaşılmaktadır. Hava sıcaklıklarındaki artış eğiliminin Trakya Yarımadası’ndaki doğal sistemler, sosyo-ekonomik faaliyetler ve insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileriyle ilgili sorunların en aza indirilebilmesi için gerekli planlamaların hiç vakit geçirmeden yapılması uygun olacaktır.
Keywords
Abstract
In this study, trend analyses of seasonal, six-month (october-march, april-september), and annual average temperatures as well as average minimum and maximum temperatures of the Thrace Peninsula were performed. In conducting the analyses, data from 13 meteorology stations with more than 40 years of observational data were used. Mann-Kendall Test, Kendall’s Tau and Sen's Slope Test were used as methods in the study. Therefore, the study aimed to evaluate the effects of global climate change and global warming faced in the world on the average temperatures in the Thrace Peninsula. According to the results of the analyses, an increasing (significant/not significant) trend is observed in all the meteorology stations included in the study. Additionally, a positive and statistically significant trend is seen in the spring and summer average temperatures, six-month period between April and September average temperatures, and average maximum and annual average temperatures in all meteorology stations. The positive trend particularly in summer, the period between April and September, and average maximum temperatures is stronger. A positive but not significant trend is seen only in Luleburgaz in the October-March period average temperatures, and in Uzunkopru in average minimum temperatures. Although an increasing trend is seen in the winter and the fall, this increasing trend is weak compared to other seasons. Given the long-year observation period average temperatures obtained in the meteorology stations included in the study, there is a remarkable increasing trend in the average temperatures in the Thrace Peninsula in parallel to the effects of global warming. Necessary planning should be implemented without delay to minimize the issues related to the effects of the increasing trend in temperatures in the Thrace Peninsula on natural systems, socio-economic activities, and human health.
Keywords
- 1. Alexander, L.V., Zhang, X., Peterson, T.C., Caesar, J., Gleason, B., Klein Tank, A.M.G., Haylock, M., Collins, D., Trewin, B., Rahimzadeh, F., Tagipour, A., Rupa Kumar, K., Revadekar, J., Griffiths, G., Vincent, L., Stephenson, D.B., Burn, J., Aguilar, E., Brunet, M., Taylor, M., New, M., Zhai, P., Rusticucci, M. & VazquezAguirre, J. L. (2006). “Global Observed Changes in Daily Climate Extremes of Temperature and Precipitation”. Journal of Geophysical Research, 111: 1-22. http://dx.doi.org/10.1029/2005JD006290.
- 2. Altın, T. B. & Barak B. (2012). “Seyhan Havzası’nda 1970- 2009 Yılları Arasında Yağış ve Sıcaklık Değerlerindeki Değişmeler ve Eğilimler”, Türk Coğrafya Dergisi, 58: 21-34.
- 3. Altunay, A. (2016). “Mann-Kendall-Sen Trend Yöntemi ile Türkiye’deki Klimatolojik Verilerin İncelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale On sekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
- 4. Ardel, A., Kurter, A. & Dönmez, Y. (1965). Klimatoloji Tatbikatı. İstanbul Üniversitesi Yayın No:1123, Coğrafya Enstitüsü Yayın No: 40, İstanbul.
- 5. Aydınözü, D. (2009). “Barındırdığı Bitki Varlığı Açısından Trakya’nın Karasallık Derecesi” Kastamonu Eğitim Dergisi 17 (1): 203-212.
- 6. Aykır, D. (2017). “Türkiye’de Ekstrem Sıcaklık İndislerinin Eğilimlerinde Şehirleşmenin Etkisi”, Türk Coğrafya Dergisi, 69: 47-57.
- 7. Beşel, C. & Kayıkçı, E. T. (2016). “Meteorolojik Verilerin Zaman Serisi ve Tanımlayıcı İstatistikler ile Yorumlanması; Karadeniz Bölgesi Örneği”, TÜCAUM Uluslararası Coğrafya Sempozyumu, 13-14 Ekim 2016, Ankara, Türkiye.
- 8. Bogdanovic, J., Nikolayeva, L., Novikov, V., Siljic, A., Simonett, O., Egerer, H. & Sandei, P. C. (2012) Climate Change in the West Balkans, ENVSEC, Zoï Environment Network, ISBN: 978-2-940490-06-6. http://archive.zoinet.org/web/sites/default/files/publications/Climate-change-west-balkans.pdf, (Erişim
- 9. Cosun, F. & Karabulut, M. (2009). “Kahramanmaraş’ta Ortalama, Minimum ve Maksimum Sıcaklıkların Trend Analizi”, Türk Coğrafya Dergisi, 53: 41-50.
- 10. Coşkun, S. (2020c). Akarçay Kapalı Havzası’nın Ortalama Sıcaklık ve Yağış Verilerinin Eğilim Analizi (Afyonkarahisar-Türkiye). Jass Studies-The Journal of Academic Social Science Studies, 81: 533-547. http://dx.doi.org/10.29228/JASSS.44156
- 11. Demircan, M., Demir, Ö., Atay, H., Eskioğlu, O., Yazıcı, B., Gürkan, H., Tuvan, A. & Akçakaya, A. (2014). “Türkiye’de Yeni Senaryolara Göre İklim Değişikliği Projeksiyonları”, TÜCAUM VIII. Coğrafya Sempozyumu, Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi, 23-24 Ekim 2014, 109-118, Ankara, Türkiye.
- 12. Deniz, Z. A. & Uslan, E. (2018). “Ekstrem Soğuk Hava Dalgası: Ocak 2017”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(3): 761-773.
- 13. Erlat, E. (2016). İklim Sistemi ve İklim Değişmeleri (6. Baskı), Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayın No 155, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.
- 14. Eroğlu, İ. (2021). “Meriç Nehri Havzasında Sıcaklık ve Yağış Değerlerinin Dönemsel Trend Analizi”. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 23: 750-760.
- 15. Gönençgil, B. (2012). “Climate Characteristics of Thrace and Observed Temperature - Precipitation Trends”. The Balkans at a Crossroads: Evaluating Past, Reading Present, Imagining Future (11-14 October 2012), Tirana. Bekir Çınar (Ed). Conference Proceeding Book. Vol.2 içinde (ss. 80-95). 24.01.2021 tarihinde http://cdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=ibac-2012- albania-volume-ii-1. pdf adresinden erişildi.
- 16. Hanedar, A., Çağlar, F., Görgün, E., Konukçu, F., Altürk, B. & Albut, S. (2019). TR21 Bölgesi İklim Değerlendirmesi: Mevcut Durum ve Projeksiyonlar. (Ed: Fatih Konukçu, Selçuk Albut, Bahadır Altürk), TR 21 Trakya Bölgesinde İklim Değişikliğinin Etkileri ve Uyum Stratejileri, ss.1-22, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Toprak Ofset, Tekirdağ.
- 17. IPCC (2008). Climate Change 2007 Synthesis Report, The Intergovernmental Panel On Climate Change, ISBN 92-9169-122-4, https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/02/ar4_syr_full_report.pdf, (Erişim tarihi: 01.08.2022).
- 18. IPCC (2021). IPCC Sixth Assessment Report, Summary for Policymakers, The Intergovernmental Panel On Climate Change, https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/downloads/report/IPCC_AR6_WGI_SPM.pdf, (Erişim tarihi: 01.07.2022).
- 19. Kadıoğlu, M. (1997). “Trends in Surface Air Temperature Data Over Turkey”, International Journal Of Climatology, 17: 511–520.
- 20. Kalaycı, S. & Kahya, E. (1998). “Susurluk Havzası Nehirlerinde Su Kalitesi Trendlerinin Belirlenmesi”. Selçuk Üniversitesi, Turkish Journal of Engineering and Environmental Sciences, 22(6): 503-514.
- 21. Kale, S. (2017). “Climatic Trends in the Temperature of Çanakkale City, Turkey”, Natural and Engineering Sciences, 2(3): 14-27.
- 22. Katipoğlu, O. M. & Acar, R. (2020). “İstatistiksel Homojenlik Testleri ile Akım Verilerindeki Değişim Noktasının İncelenmesi”, (Ed. Bashar Ibrahım), Munzur 2. Uluslararası Uygulamalı Bilimler Kongresi Tam Metin Kitabı, 31 Mayıs 2020, UBAK Uluslararası Bilimler Akademisi, 97-109, Tunceli.
- 23. Kocaoğlu, E. & Çağlıyan, A. (2022). “Çanakkale Yağış Gözlem İstasyonlarının Homojenlik Durumu ve Yıllık Yağışların Trend Analizi”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32(2):391-408. http://dx.doi.org/10.18069/firatsbed.1050556.
- 24. Koç, D. E. & İkiel, C. (2017). “Trakya’da Vejetasyon Süreleri ve Değişimleri (1965-2011)”. Journal of Human Sciences, 14(3): 2326-2344. doi:10.14687/jhs.v14i3.4726.
- 25. Mann, H. B. (1945). “Non-Parametric Tests Against Trend”, Econometrica, 13(3): 245- 259.
- 26. Oruç, S. (2021). “Climate Extreme Indices Derived from Observed Daily Temperature Data Over Three Cities of Thrace Region, Turkey”, 4 th International Conference of Contemporary Affairs in Architecture and Urbanism (ICCAUA-2021) 20-21 May 2021, 711-720, Alanya-Turkey. http://dx.doi.org/10.38027/ICCAUA2021107N1.
- 27. Önol, B., & Semazzi, F. H. M. (2009). Regionalization of Climate Change Simulations over the Eastern Mediterranean. Journal of Climate, 22:1944–1961. http://dx.doi.org/10.1175/2008jcli1807.
- 28. Özşahin, E. & Eroğlu, İ. (2018). “Trakya Yarımadası’nın Jeomorfometrik Özellikleri”, Jeomorfolojik Araştırmalar Dergisi,1: 87-98.
- 29. Partal, T. (2002). “Türkiye Yağış Verilerinin Trend Analizi”, Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- 30. Pettitt, A. N. (1979). “A Non-Parametric Approach to the Change-Point Problem”, Applied Statistics, 28(2):126-135. http://dx.doi.org/10.2307/2346729.
- 31. Sen, P. K. (1968). “Estimates of the Regression Coefficient Based on Kendall’s Tao”, Journal of the American Statistical Association, 63 (324):1379-1389.
- 32. T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (2018). Türkiye’nin Yedinci Ulusal Bildirimi, https://webdosya.csb.gov.tr/db/cygm/icerikler/yed-nc--ulusal-b-ld-r-m-20190909092640.pdf, (Erişim
- 33. T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (2022). Meteoroloji Genel Müdürlüğü Rasat Verileri, Ankara.
- 34. Trbića, G., Popova, T. & Gnjatoa, S. (2017). “Analysis of Air Temperature Trends in Bosnia and Herzegovina”, Geographica Pannonica, 21(2): 68-84, http://dx.doi.org/10.18421/GP21.02-01.
- 35. Türkeş, M. (1995). “Türkiye’de Yıllık Ortalama Hava Sıcaklıklarındaki Değişimlerin ve Eğilimlerin İklim Değişikliği Açısından Analizi”, Çevre ve Mühendis, 9: 9-15.
- 36. Türkeş, M. (2008). “Küresel İklim Değişikliği Nedir? Temel Kavramlar, Nedenleri, Gözlenen ve Öngörülen Değişiklikler”. İklim Değişikliği ve Çevre, 1: 26-37.
- 37. Türkeş, M. (2012). “Türkiye’de Gözlenen ve Öngörülen İklim Değişikliği, Kuraklık ve Çölleşme”, Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 4(2): 1-32.
- 38. Türkeş, M., Sümer, U. M.& Demir, İ. (2002). “Re-Evaluation of Trends and Changes in Mean, Maximum and Minimum Temperatures of Turkey for the Period 1929-1999”, International Journal of Climatology, 22: 947977. http://dx.doi.org/10.1002/joc.777.
- 39. Türkeş, M. & Erlat, E. (2008). “Influence of the Arctic Oscillation on the Variability of Winter Mean Temperatures in Turkey” Theoritical and Applied Climatology, 92: 75-85. http://dx.doi.org/10.1007/s00704007-0310-8.
- 40. Türkeş, M. & Deniz, Z. A. (2011). “Güney Marmara Bölümü’nün (Kuzey Batı Anadolu) Klimatolojisi ile Yağış ve Akım Dizelerinde Gözlenen Değişimler ve Eğilimler”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8 (1): 1579-1600.
- 41. URL 1: https://www.xlstat.com/en/download, (Erişim tarihi:09.07.2022).
- 42. Ülke, A. & Özkoca, T. (2018). “Sinop, Ordu ve Samsun İllerinin Sıcaklık Verilerinde Trend Analizi”, Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 8(2): 455-463. http://dx.doi.org/10.17714/gumusfenbil.351294.
- 43. Vuković, A.& Mandić, M. V. (2018). Study on Climate Change in the Western Balkans Region. Printline D.O.O., Sarajevo, ISBN: 978-9926-402-09-9. https://docslib.org/doc/4931511/study-on-climate-change-inthe-western-balkans-region, (Erişim tarihi:09.07.2022).
- 44. Yılmaz, E. (2019). “Türkiye’de Aylık Sıcaklık ve Aylık Sıcaklık Farklarındaki Eğilimler ve Sıcaklık Eğilim Grupları”, Journal of Human Sciences, 16(2): 392-427. http://dx.doi.org/10.14687/jhs.v16i2.5561.
- 45. Yılmaz, A. (2021). “Muğla’da Sıcaklık Verilerinin Trend Analizi” Turkish Studies-Social, 16(5): 1871-1896. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.49295.
