19. YÜZYILIN İLK YARISINDA ÖREN (VİRÂN) İLE ARMUTLU (EMRUDLU) KÖYLERİNİN DEMOGRAFİK YAPILARINA DAİR BİR İNCELEME
Author:
Abstract
Günümüzde İzmir’in Kemalpaşa ilçesine bağlı olan, Armutlu ve Ören köylerinin demografik yapılarının tespitine yönelik alan araştırması üzerine temellenmiş bu çalışmada, bahsi geçen köylere ait Osmanlı dönemi mezar taşları, nüfus ve temettuat defterleri incelenmiştir. Ören köyünün eski mezarlığında, Armutlu köyünün Koca Camii haziresinde, eski mezarlığında ve mevcut mezarlığında bulunan Osmanlı dönemi mezar taşları ayrıntılı bir biçimde ele alınmıştır. Bu çalışma neticesinde tespit edilen aile ve sülale isimleri, Armutlu ve Ören köylerine ait nüfus ve temettuat defterlerinde kayıtlı olan isimlerle karşılaştırılmıştır. Böylelikle söz konusu köylerin, özellikle 19. yüzyıldaki sosyal ve demografik dokusu ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Mezar taşları ait oldukları kişilerin sosyal hayatlarını, iktisadi faaliyetlerini, dini inançlarını ve toplumsal statülerini gösteren önemli bilgileri barındırır. Ayrıca 19. yüzyılın ilk yarısında Osmanlı devletinde gerçekleştirilen ilk nüfus sayımları ile en ücra kırsal yerleşim birimlerine kadar tüm iskân mahallerindeki mukim erkek nüfus verileri kayda geçirilmiştir. Bu kayıtlar daha çok vergi ve asker mükelleflerini tespite yönelik olduğundan kişinin meslek, unvan, lakap ve fiziki özelliklerini belirten bilgileri de içermektedir. Çalışmanın bir diğer kaynağı olan temettuat defterleri de, vergi mükelleflerine dair sunduğu isim, unvan, lakap, meslek gibi verilerle nüfus defterleri gibi kayıtların tutuldukları yerin toplumsal yapısına ilişkin bilgileri ihtiva etmektedir.
Keywords
Abstract
In this study, which is based on the field research aimed at determining the demographic structures of Armutlu and Ören villages, which are subject to Kemalpaşa District of Izmir today, Ottoman period gravestones, population and temettuat registers of the mentioned villages were examined. Ottoman period tombstones found in the old cemetery of Ören village, in the graveyard of Koca Camii in Armutlu village, in the old cemetery and in the current cemetery were examined in detail. The family and family names determined as a result of this study were compared with the names registered in the population and temettuat registers of Armutlu and Ören villages. Thus, the social and demographic texture of these villages, especially in the 19th century, was tried to be revealed. Gravestones contain important information showing the social lives, economic activities, religious beliefs and social status of the people they belong to. In addition, the number of male population of the whole country was determined with the first census conducted in the Ottoman state in the first half of the 19th century. These records also contain information about the person's profession, title, pseudonym and physical characteristics, as they are intended to identify taxpayers and potential soldiers. By keeping records such as name, title, nickname and profession in the dividend books, which are another source of the study, information about the social structure of these villages can be obtained.