EKONOMİK ÖZGÜRLÜK PERFORMANSLARININ ANALİTİK HİYERARŞİ SÜRECİ TABANLI GRİ İLİŞKİSEL ANALİZ YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ: AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİ ÖRNEĞİ
Author:
Abstract
Ülkelerin kendilerinin ve birbirlerinin ekonomik özgürlükler performanslarını bilmeleri ülkelerin ekonomik olarak gelişmesinde, kalkınmasında, büyümesinde ve bazı sosyal boyutların gelişmesini sağlamasında büyük önem arz etmektedir. Bu kapsamda araştırmanın birinci amacı, AHP (Analitik Hiyerarşi Süreci) ile 2020 yılı için Avrupa Birliği ülkelerine göre ekonomik özgürlük performansını oluşturan bileşenlerin önemlilik derecelerini tespit etmektir. Araştırmanın ikinci amacı ise ülkelerin ekonomik performans değerlerini AHS tabanlı Gri İlişkisel Analiz yöntemi ile tespit ederek söz konusu değerlerin oranlamaların ve sıralamasının, ekonomik özgürlük endeksi değerleri oranlamaları ve sıralaması ile olan yakınlıklarını tespit etmektir. Bulgulara istinaden Avrupa Birliği ülkelerine göre, ekonomik özgürlük performans bileşenlerinin önemlilik dereceleri sırasıyla iş özgürlüğü, yatırım özgürlüğü, mali sağlamlık, mülkiyet hakları, finansal özgürlük, parasal özgürlük, devlet bütünlüğü, yargı etkisi, vergi yükü, ticaret özgürlüğü, kamu harcamaları ve iş gücü özgürlüğü olarak sıralanmıştır. Yine bulgulara göre ülkelerin AHP tabanlı Gri İlişkisel Analiz değerleri kapsamında Avrupa Birliği ülkelerin ekonomik özgürlük performans değerleri en fazla olan üç ülke Avusturya, Danimarka ve İrlanda, son üç ülke ise İtalya, Hırvatistan ve Yunanistan olduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonucuna göre, ülkelerin ekonomik özgürlük endeks sıralaması ile AHP tabanlı Gri İlişkisel Analiz yöntemi kapsamında ülkelerin ekonomik özgürlük endeks sıralaması arasında çoğu ülke için tutarsızlık göstermiştir. Fakat ülkelerin ekonomik özgürlük endeksi oransal değerleri ile AHP tabanlı Gri İlişkisel Analiz yöntemi kapsamında ülkelerin ekonomik özgürlük oransal değerleri arasında anlamlı ve belirgin farklılıkların olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca ülkelerin ekonomik özgürlük endeksi değerleri ile AHP tabanlı Gri İlişkisel Analiz yöntemi kapsamında ülkelerin ekonomik özgürlük performans değerleri arasında anlamlı, pozitif yönlü ve yüksek bir ilişki olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlara göre, ülkelerin ekonomik özgürlük performans endeks değerleri, genel anlamda AHP tabanlı Gri İlişkisel Analiz yöntemi ile açıklanabileceği sonucuna varılmıştır.
Keywords
Abstract
Knowing the economic freedom performances of the countries themselves and each other is of great importance in the economic development of the countries, their growth and the development of some social dimensions. In this context, the first purpose of the study is to determine the significance levels of the components that make up the economic freedom performance for 2020 with the AHP (Analytical Hierarchy Process). The second aim of the study is to determine the economic performance values of the countries with the AHP-based Gray Relational Analysis method and to determine the relationship between the ratios and ranking of the said values with the proportioning and ranking of the economic freedom index values. Based on the findings, the significance levels of the economic freedom performance components according to the European Union countries are, respectively, freedom of work, freedom of investment, financial soundness, property rights, financial freedom, monetary freedom, state integrity, judicial effect, tax burden, freedom of trade, public expenditure and labor freedom. in order. Again, according to the findings, it was determined that the three countries with the highest economic freedom performance values of the European Union countries within the scope of AHP-based Gray Relational Analysis values are Austria, Denmark and Ireland, and the last three countries are Italy, Croatia and Greece. According to the results of the research, there was a discrepancy for most countries between the economic freedom index rankings of the countries and the economic freedom index rankings of the countries under the AHP-based Gray Relational Analysis method. However, it has been determined that there are no significant and significant differences between the economic freedom index proportional values of the countries and the economic freedom proportional values of the countries within the scope of the AHP-based Gray Relational Analysis method. In addition, it was found that there is a significant, positive and high relationship between the economic freedom index values of the countries and the economic freedom performance values of the countries within the scope of the AHP-based Gray Relational Analysis method. According to these results, it is concluded that the economic freedom performance index values of the countries can be explained by the AHP-based Gray Relational Analysis method in general.