Author:
Abstract
Bu çalışmanın amacı Türkiye’de 1980-2018 dönemi için ticarette açıklığın büyüme ve kalkınma üzerindeki etkisini ortaya çıkarmaktır. Çalışmada ticari dışa açıklık değişkeni, kişi başına GDP, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının insani gelişme endeksi üzerindeki etkileri VAR modeline dayalı analiz teknikleri kullanılarak araştırılmıştır. Analizde kullanılan değişkenler arasındaki ilişkiler ve değişkenler arasındaki etkileşim yönünün tespiti Granger nedensellik, etki-tepki ve varyans ayrıştırması analiz yöntemleri aracılığıyla ortaya konmaya çalışılmıştır. Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgulara göre insani gelişme endeksi ve ticari açıklık değişkenleri arasında çift yönlü, ticari açılık değişkeninden kişi başına GDP değişkenine doğru tek yönlü ve kişi başına GDP ile doğrudan yabancı sermaye yatırımları değişkenleri arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi olduğu tespit edilmiştir. Bu çerçevede Granger nedensellik testi ile ulaşılan bu sonuçların tutarlılığına ilişkin yapılan etki-tepki ve varyans ayrıştırması analiz sonuçları değerlendirildiğinde büyük ölçüde değişkenler arasındaki nedensel ilişkiyi destekleyen bulgulara ulaşılmıştır. Çalışmada ayrıca Türkiye için analize konu olan dönem ve değişkenler arasında insani gelişme endeksi değişkenindeki dalgalanmaları açıklayan en önemli değişkenin ticari dışa açıklık değişkenindeki değişimler olduğu tespit edilmiştir.
Keywords
Abstract
The purpose of this study was to reveal the effect of trade openness on growth and development in Turkey for the period 1980-2018. In the study, the effects of trade openness variable, GDP per capita, and the effects of foreign direct investments on the human development index, which are the determinants of the economic development variable, were investigated using analysis techniques based on the VAR model. The relationships between the variables used in the analysis and the determination of the interaction direction between the variables were tried to be revealed by Granger causality, effect-response and variance decomposition analysis methods. The findings obtained as a result of the analyzes show that there is a bidirectional causality relationship between the human development index and trade openness variables, bidirectional between the trade openness variable and the GDP per capita variable, and bidirectional causality between the GDP per capita and foreign direct investment variables. In this context, when the results of the effect-response and variance decomposition analysis regarding the consistency of these results obtained with the Granger causality test are evaluated, findings supporting the causal relationship between the variables have been reached. The study also explains the fluctuations in the index of human development variables for Turkey in the period in which the subject has been identified as the most important variable in the analysis of changes in trade openness variable.