Author:
Abstract
Memlûk Devleti diğer Türk İslâm devletleri gibi tebasına temel ihtiyaçlarını sağlama, hayatlarını idame ettirme gibi sorumluluklarını sahiplenmiş, herkese makul bir hayat standardı sağlamaya gayret etmiştir. Ancak zayıf olanları güçlülerden koruma tarzında kamu politikası oluşturacak bir aşamaya gelebilmişler midir? Bu çalışma bu sorunun cevabından ziyade Memlûk sultanlarının tipik ekonomik politikalarını ve uygulamalarını mukayeseli bir şekilde anlatarak öne çıkan durumlarda genel hatlarıyla yaklaşımlarının nasıl olduğu ile ilgilenmiştir. Daha çok fizikî coğrafyanın mecbur bıraktığı durumlara makul çerçevede onarım yapma gayretinde olan sultanlara değinmiştir. Bu makale ile Memlûkler’in tüm dönemlerinde finansal sistemin aşağı doğru takip ettiği eğimi ve sultanlık rejiminin aldığı malî tedbirlerle kötüye gidişle nasıl başetmeye çalıştığının izahı yapılacaktır. Bu izahların sözkonusu zamanda kötüye gidişin genel resmi üzerinde farklı bir bakış açısı sağlayabilmesi ve aynı zamanda Memlûk sultanlarının seleflerinin tecrübelerinden beslenen üretim sürecinde kaşılaştıkları sorunları aydınlatabilmesi mümkündür. Nitekim Memlûk sultanları iktisadî gücün artmasını mutedil ölçekli faaliyetlerle teşvik etti. Zaman zaman geleneksel düzeyde sınırların ötesinde faaliyet göstermekten kaçınmamışlardı. Bu çalışma Ortadoğu coğrafyasında hüküm sürmüş bir devletin iktisadının çöküş sürecini temel faktörler bazında Arapça kaynakların ve telif eserlerin anlattıklarından istifade etmek suretiyle yalın bir şekilde anlatırken sığ olmayan üretimi, kendisine has stratejileri olan ticareti ile verimsizliği dışlayan Memlûk iktisat sistemi potansiyellerini ve bu potansiyelleri eriten nedenleri görmeye davet edecektir.
Keywords
Abstract
The Mamluks State had the responsibility of providing basic needs to all its people and maintaining their lives and provided a reasonable standard of living for all like other Turkish Islamic states. But have they reached the stage to form a public policy to protect the weak from the strong? This issue is not within the scope of our study. This study is concerned with how the Mamluk sultans approach in general terms in the prominent situations rather than explaining the typical economic policies and practices in a comparative manner. He referred to the sultans who tried to make repairs in accordance with the difficulties of physical geography. This article will explain the downward slope of the financial system in all periods of the Mamluks and how the sultanate regime attempted to deal with the deterioration by financial measures. It is possible that these explanations can provide a different perspective on the general picture of the deterioration at the time, and at the same time, illuminate the problems that the Sultans of the Mamluk sultans encountered in the production process, which was fed by the experience of their predecessors. As a matter of fact, Mamluk sultans encouraged the increase of economic power with moderate scale activities. From time to time they did not avoid operating beyond borders at the traditional level. This study will explain the collapse of the economy of a state reigning in the Middle East geography in a simple way by making use of what Arabic sources and copyright works tell on the basis of basic factors. At the same time, it will invite the Mamluks economic system to exclude non-superficial production, its own strategies, trade and inefficiency, and to see the potentials that melt those potentials.