Author:
Abstract
Osmanlı İmparatorluğu, Fransız İhtilalinin yaydığı milliyetçilik akımının olumsuz etkileri sonucu zayıflamaya başlamıştır. Bu bağlamda Ermeniler, I. Dünya Savaşı kadar geçen dönem içerisinde ve savaş sırasında bağımsızlık için birçok isyan ve terör hareketleri tertiplediler. Bu nedenle Osmanlı Hükümeti tarafından, 27 Mayıs 1915'te "Tehcir Kanunu" adı ile bilinen geçici sevk ve iskân kanunu çıkarılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti devleti döneminde ise Ermeniler, bu uygulamalarla ilgili olarak tazminat ve toprak talebinde bulunmuşlardır. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin dağılması ile birlikte birbiri ardına bağımsızlıklarını kazanan Cumhuriyetler ile kurulmuş olan ilişkiler Türk Orta Asya dış politikası ekseninde yeni bir sürecin başlangıcını göstermektedir. Bu eksende özellikle Kafkasya ile Orta Asya bölgeleri farklı bir değerlendirmeye tabi tutulmuş olup kültürel, etnik ve tarihi bağlardan dolayı çok farklı düzeyde bir önem gösterilmiş ve Ermenistan da dâhil olmak üzere Sovyet Cumhuriyetlerinin tamamı hiçbir bir ayrım gözetilmeksizin 16 Aralık 1991 tarihinde diplomatik olarak tanınmıştır. Türkiye, Orta Asya bölgesi ile ilgili olarak ortaya koyduğu aktif dış politikanın arzu edilen sonuçları vermemesi üzerine, özellikle daha önce ikinci derece de önem atfettiği Kafkaslar ve Hazar Bölgesine yönelik diplomasiye işlevsellik kazandırmıştır. Bu bağlamda Ermenistan ile Zürih Protokolleri yapılması suretiyle Soykırım iddiaları ve Toprak Taleplerinin çözüm bulması istenmiştir. İki ülke arasındaki sorunun esas noktaları olarak ifade edebileceğimiz “Soykırım iddiaları, Karabağ Sorunu ve Sınırların Tanınması” konularında tarafların bulundukları noktalardan taviz vermedikleri görülmüştür. Bu nedenle Türk Dış Politikasında son dönemin en önemli hamlelerinden biri olan “Zürih Protokollerinin” ölü doğmuş bir çocuk olmanın ötesine geçmesini engellemiştir.
Keywords
Abstract
The Ottoman Empire started to weaken due to the negative effects of the nationalism movement spread by the French Revolution. In this context, Armenians organized many rebellion and terrorist movements for independence during the period until World War I and during the war. For this reason, on 27 May 1915, the temporary dispatch and settlement law, known as the "Deportation Law", was enacted by the Ottoman Government. During the state of the Republic of Turkey, the Armenians to demand land and compensation in connection with this application. The relations with the Republics, which gained their independence one after another with the dissolution of the Union of Soviet Socialist Republics, marks the beginning of a new process in the Turkish Central Asian foreign policy axis. In this axis, especially the Caucasus and Central Asia regions were subjected to a different evaluation, and a very different level of importance was given due to cultural, ethnic and historical ties, and all Soviet Republics, including Armenia, were recognized diplomatically on 16 December 1991, without any discrimination. Turkey, Central Asian region revealed that active foreign policy regarding Upon give the desired results, especially the functionality previously earned a second degree in diplomacy for the importance attributed to the Caucasus and the Caspian region. In this context, Genocide claims and Land Demands were requested to be resolved by making Brussels Protocols with Armenia. It was observed that the parties did not make concessions on the points of “Genocide allegations, Karabakh problem and the recognition of borders”, which we can express as the main points of the problem between the two countries. For this reason, it has prevented “Brussels Protocols”, one of the most important moves of the last period in Turkish Foreign Policy, from going beyond being a still born child.