Author:
Abstract
Kimi değerler gerek taşıdıkları kültürel vasıf gerekse tarihsel süreç içinde edindikleri yer bakımından bir bölgenin ya da şehrin adıyla anılmaktadırlar. Geleneksel el sanatlarımızdan tel kırma işi için benzer bir durum geçerlidir. Kendine özgü motifleri ve tekniğiyle diğer işleme türlerinden ayrılan bu sanat faaliyeti Batı Karadeniz Bölgesinde yer alan Bartın şehri ile özdeşleşmiş ve 2009 yılında ‘Bartın işi’ olarak tescillenmiştir. Tel kırma işi, tül ya da ipek benzeri kumaşların üzerine metal tellerin iğne ile işlenmesi ve makas kullanılmadan kırılmasına dayanan bir işleme türüdür. Osmanlı Dönemi’nde Müslüman ve gayrimüslim nüfusun bir arada yaşadığı önemli bir liman şehri olan Bartın, 19. yy. dan itibaren tel kırma işinin yaygınlaştığı bir merkez haline gelmiştir. Tel kırma işinin yörede halen devam ediyor olması toplumsal sürekliliği sağlayan kültürel mirasın taşıyıcısı olduğunun kanıtıdır. Taşımış olduğu kültürel ve sanatsal değeri kadar Bartın şehrinde yaygınlaşmasını sağlayan tarihsel etkiler, şehrin kültürel kimliğine dair yeni bilgilerin gün yüzüne çıkmasına katkı sağlayabilir. Bartın yöresine ait tel kırma işinin geleneksel örnekleri şehirde yer alan kent müzesi ve etnografya müzesi kapsamında muhafaza edilmektedir. Son derece zengin örnekleri barındırmasına rağmen bu ürünler araştırma konusu yapılamamıştır. Çalışmada tel kırma işinin Bartın şehriyle özdeşleşmesinin tarihsel nedenleri değerlendirilerek Bartın Kemal Samancıoğlu Etnografya Müzesinde yer alan tel kırma işi örneklerinin motif ve kompozisyon analizleri gerçekleştirilecektir.
Keywords
Abstract
Some values are referred to by the name of a region or city in terms of their cultural qualifications and their place in the historical process. A similar situation applies to wire breaking, which is one of our traditional handicrafts. This art, which differs from other embroidery types with its unique motifs and technique, is identified with Bartın in the Western Black Sea Region and was registered as ‘Bartın work’ in 2009. Wire breaking is a type of embroidery which is based on needlework of metal wires on tulle or silk like fabrics and breaking them without using scissors. Bartın which is an important port city where Muslim and non-Muslim populations lived together during the Ottoman Period became a center where wire-breaking was spread since 19th century. Still ongoing wire breaking handiwork in the region, is a proof that it is the bearer of cultural heritage that ensures social continuity. As well as its cultural and artistic value, the historical influences that enable it to spread in the city of Bartın may contribute to the coming to light of new information about the cultural identity of the city. Traditional examples of the wire-breaking work of the Bartın region are preserved in the city museum and ethnography museum. Although they contain so many rich examples, these works couldn’t be researched. In this study, by analyzing the historical reasons for the identification of wire-breaking with Bartın, the motif and composition analysis of the samples of wire breaking work in the Ethnography Museum of Bartın Kemal Samancıoğlu will be carried out.