Author:
Abstract
Lâle devri padişahı III. Ahmed’in kızı olan Zeyneb Sultan, Eminönü semti Alemdar caddesi üzerinde bulunan arazisine 1769 yılında camii, sıbyan mektebi, sebil ve türbeden oluşan küçük bir külliye yaptırmıştır. Zeyneb Sultan, yalnızca bahsi geçen yapıları inşa ettirmekle kalmamış; caminin, sıbyan mektebinin ve sebilinin giderleri, çalışanların ücretleri ve diğer masrafların karşılanması için bir de vakıf kurmuştur. Araştırmamızın konusu olan vakfiye, vakıf için hazırlanan 1183/1770 tarihli ilk vakfiyedir. Sonraki tarihlerde ilk vakfiyeye iki zeyl eklenmiştir. Zeyneb Sultan’ın biyografisi ve vakfedilen eserlerin tarihçesi verildikten sonra vakfiye, şekil ve içerik bakımından incelenecektir. Bunun yanı sıra hem vakfın görevlileri hem de sunulacak hayır hizmetlerinin devamlılığını sağlamak amacıyla vakfa tahsis edilen gelirler ayrıntılı biçimde sunulacaktır. Vakıf sahip olduğu mal varlığı, yönetim biçimi, sunduğu hizmetler açısından analiz edilerek diğer selatin vakıfları ile benzerlikleri ve farklılıkları karşılaştırılacaktır. Bu ilk vakfiyenin tahlili, külliye için tesis edilen vakfın tarihi sürecini anlamada bir başlangıç noktası olacaktır. Ayrıca XVIII. yüzyılın vakıf kültürünü yansıtması ve bir hanım sultana ait olması sebebiyle önem arz etmektedir.
Keywords
Abstract
Zeyneb Sultan, daughter of III. Ahmed, Sultan of the Tulip Era period, had built a small complex in 1769 consisting of a mosque, a childrens’ school, a public fountain and a tomb on her lands on the Alemdar Street in Eminonu District. Zeyneb Sultan not only built the aforementioned buildings; had also established a waqf to cover the expenses of the mosque, childrens’ school and fountain, the wages of employees and other expenses. The waqfiyya, the subject of our research, is the first waqfiyya dated 1183/1770 for the waqf. In later dates, two addendum were added to this waqfiyya. After informing the biography of Zeynep Sultan and history of consecrated Works, the waqfiyya will be examined in terms of form and content. And also, the revenues will be presented in detail which allocated to the waqf to ensure the continuity of both officials and charity services. This waqf will be analyzed in terms of its assets, management style and services it offers, and similarities and different aspects of waqf with the other Selatin (Sultans) waqfs will be compared. The analysis of this first waqfiyya will be a starting point for understanding the historical process of the waqf established for the complex. Therefore, this waqfiyya has an importance for both reflecting XVIII. century foundation culture and belonging to a woman Sultan.