Author:
Abstract
Çerçeveleme etkisi, kişilerin aynı olay ya da duruma karşı yaptıkları seçimlerin, olayın sunuluş tarzına göre etkilendiği bilişsel bir yanlılık örneğidir. Sunulan önerme kazancı ön plana çıkaran, pozitif bir çerçevedeyse kişiler riskten kaçınma eğilimi gösterirken, sunulan önerme kayıpları öne çıkaran negatif bir çerçevedeyse kişilerin risk arama eğilimi gösterdikleri gözlenmektedir. Tversky ve Kahneman’ın (1981) senaryo olarak bir hastalık sonucu, kişilerin yaşamanı yitireceği ya da kurtarılabileceğine dönük karar vermeyi içeren “Asya hastalığı” problemi karar vermede çerçeveleme etkilerinin ortaya konduğu klasik çalışmalarında kullandıkları problemlerden bir tanesidir. Ancak yapılan bu çalışmada kişilere seçmeleri için sunulan alternatiflerin sunuluş sırasının dengelenmesine dönük bir çalışmaya literatürde rastlanılmamıştır. Çerçeveleme etkisinin ortaya çıkmasında, kazanç ya da kaybı ön plana çıkaran önermelerin yer alması yanında, kişilere sunulan şıkların sunum sıralarının değiştirilmesi verecekleri karar üzerinde bir etki eder mi? Araştırmanın temel amacını bu soru oluşturmaktadır. Bu amaçla oluşturulan iki gruptan birine standart Asya hastalığı problemi sunulmuş, diğer gruba ise problemin şıklarının sunuş sıralarının değiştirildiği versiyonu sunulmuştur. Öncelikle Asya probleminin temel varsayımı olarak çerçeveleme etkisi ile kazancın ön planda tutulduğu önermenin, kaybın ön planda tutulduğu önermeye göre daha çok tercih edildiği sonucu yinelenmiştir. İkinci olarak araştırmanın temel hipotezi olan, önermelerin sunum sırasının değiştirilmesinin çerçeveleme etkileri üzerinde anlamlı bir fark yaratmadığı görülmüştür. Çerçeveleme etkisinin karar verme üzerinde tek başına güçlü bir etki yaratmaya yeterli olduğu görülmüştür
Keywords
Abstract
The framing effect is an example of cognitive bias in which the choices that people make against the same event or situation are influenced by the manner in which the event is presented. While the proposition proposes a positive outlook, the people tend to avoid risk, while the proposal suggests a tendency to look for risk in a negative framework that highlights the losses. Tversky and Kahneman's (1981) Asian disease problem is one of the problems they used in framing effects of decision making in their classical studies. However, in this study, a study for counterbalancing the order of presentation of the alternatives offered to people was not found in the literature. In the emergence of the framing effect, besides the inclusion of propositions that bring gain or loss to the fore, does changing the order of presentation of the ones presented to people have an effect on the decision they will give? This question constitutes the main purpose of the research. A standard Asian disease problem was presented to one of the two groups, and the other group was presented with a version of the problem that changed the order of presentation. Firstly, as the basic assumption of the Asian problem, it is reiterated that the framing effect and the proposition where the gain is prioritized are more preferred than the proposition that loss is prioritized. Secondly, it was seen that changing the order of presentation of the propositions, which is the basic hypothesis of the research, did not make a significant difference on the framing effects. It has been found that the framing effect is sufficient to make a strong impact on decision-making alone.