Author:
Abstract
Güneş kavramının her coğrafyada farklı bir algılanış biçimi vardır. Örneğin, sıcak ülkelerde güneşle ilgili çok fazla metafor veya deyim örneklerine rastlanılabilirken soğuk ülkelerde bunların bir karşılığı olmayabilmektedir. Tıpkı soğuk ülkelerde kar kavramıyla ilgili birçok dilsel kullanım mevcutken, ekvator ülkelerinde pek de yaygın olmayışı gibi. Varoluşçuluk akımının öncülerinden olan Albert Camus’nün pek çok eserinde “güneş” kavramı göze çarpmaktadır. Onun birçok farklı anlam ve simgeyle ilişkilendirdiği bu kavram, felsefe, psikoloji ve edebiyat alanlarının araştırma konusu olmuştur. Albert Camus’nün bu kavramı, olay örgüsünde kahramanların psikolojik durumlarını ve hadiselerin seyrini etkileyen bir unsur olarak kullandığı eserlerinden birisi Yabancı adlı romandır. Romanın anlattığı olaylar, sıcak bir Afrika ülkesi olan Cezayir’de cereyan etmektedir. Edebi bir eserin çevirilerini belli bir çeviribilim kurama göre incelemeyi amaç edinen bu çalışma Yabancı adlı eserdeki güneş kavramının çevirilerine odaklanmıştır. Çalışmada, güneş kavramının yer aldığı ifade ve cümlelerin seçilip Gideon Toury’nin betimleyici çeviri çalışmaları yaklaşımı ışında incelendiği, 1957 Nobel Edebiyat Ödüllü Yabancı adlı eserin üç farklı Türkçe çeviri eseri mercek altına alınmıştır. Söz konusu eserin farklı zamanlarda, farklı çevirmenler tarafından çevirileri yapılmıştır. Bu çalışmanın inceleme bölümünde bir ara dilden çevrilmiş olan çeviri eserler değil; doğrudan kaynak metinden, yani Fransızcadan çevrilmiş olan üç farklı eser tercih edilmiştir. Bu bağlamda ele alınan çevirilerden ilki, Reşat Nuri Güntekin tarafından 1953 yılında Varlık yayınları aracılığıyla Türk çeviri edebiyat dizgesinde yerini alan çeviri eserdir. Çevirisi incelenen diğer çevirmenler ise Vedat Günyol ve Samih Tiryakioğlu’dur. Çalışmada, Vedat Günyol’un 1981 yılında Can yayınları tarafından basılmış çeviri eseri ile Samih Tiryakioğlu’nun 1994’te Varlık yayınları tarafından basılmış olan çeviri eseri tercih edilmiştir.
Keywords
Abstract
The concept of Sun is differently perceived in each geographical region. For example, while there are many metaphors or idioms related to Sun in warm countries, cold countries may not have counterparts of these linguistic items. It is just like there are many language elements regarding snow in cold countries, while they are not common in equatorial countries. The “sun” concept is distinctive in the works of Albert Camus, who is one of the pioneers of the Existentialism. The concept that Camus associates with different meanings and symbols has also been a subject of study in the fields of psychology and literature. “The Stranger” is one of the works of Camus in which he uses the concept of sun as an element affecting the psychological state of the characters and the march of events. The plot takes place in Algeria, a warm African country. This study, aiming to analyze the translations of a literary work in accordance with a translation theory, focuses on the translations of the sun concept in “The Stranger”. Three different Turkish translations of the “The Stranger”, awarded with Nobel Prize in Literature in 1957, are analyzed in the light of descriptive translation theory of Gideon Toury by selecting the phrase and sentences containing the concept of sun. The translations are carried out by different translators in different times. In the analysis section, the direct translations from French are utilized rather than translations from an intermediate language. The first translation to be analyzed is carried out by Reşat Nuri Güntekin in 1953, published by Varlık Yayınları. The other translators are Vedat Günyol and Samih Tiryakioğlu. The study analyzes the translation of Vedat Günyol published by Can Yayınları in 1981 and of Samih Tiryakioğlu published by Varlık Yayınları in 1994.