Author :
Abstract
Nasihatnameler, İslâmî değerlere dayalı ahlâkî ilkeleri özlü ve anlaşılır bir şekilde ifade ederek özellikle gençlere öğüt vermek amacıyla yazılmış eserlerdir. Ahlâk, edebiyatın önemli bir konusudur ve bu nedenle öğretici nitelikteki eserler ve dinî-tasavvufî metinlerde geniş bir şekilde ele alınır. Nasihat, Allah'a içtenlikle bağlanmayı, O'nun emirlerini samimiyetle yerine getirmeyi ve Peygamberimizin sünnetine uygun bir yaşam tarzı sürdürmeyi ifade eder. Gönül ehli insanlar, sadece kendi kurtuluşlarına değil, aynı zamanda sevenlerinin eğitimine ve çevrelerindeki insanların da kötülüklerden kurtulmalarına da önem verirler. Kendi davranışlarıyla örnek olmanın yanı sıra, insanlara irşad ve nasihat yoluyla rehberlik ederler. İdeal insanın niteliklerini öğütlerle anlatarak toplum içindeki rolünü açıklarlar. Es-Seyyid Osman Hulûsi Ateş Efendi, “Nasihat” şiirinde cemiyet açısından örnek ve ideal bir insanın davranışlarını dile getirir. Nutk-u şerifin beyitlerinde tevazu, gurur ve kibirden kaçınma, nefisle mücadele, Allah için insanlara hizmet etme ve karşılık beklemeden fedakârlık, gönül incitmemek ve kazanmak, her canlıya hizmette kusur etmemek, merhametli ve cömert olmak, hoşgörü ve doğruluk gibi tasavvufî öğütler vermektedir. Osman Hulûsi Efendi’ye göre, ideal insan büyüklük taslamaktan kaçınmalı, başkalarını küçümsememeli ve onlarla alay etmemelidir. Yalan söylemekten, hainlik yapmaktan, insanların kalplerini kırmaktan, insanlığa zarar vermekten ve kötü alışkanlık hareketlerinden uzak durmalıdır. Tüm dinî yasaklardan kaçınarak, helal sınırlar içinde Allah’ın emirlerine uygun yaşamalıdır. İnsan, fıtraten temiz bir varlık olarak bu âleme gelir ve bu temizliği korumalı, günah ve kötülüklerle lekelenmemelidir. Gerçek ve ideal insan, sınırlarını bilir ve aşmaz, toplumun yararına çalışır ve hiçbir varlığa zarar vermez. Saf bir fikre, sağlam bir inanca ve yüce bir inceliğe sahip olmalıdır.
Keywords
Abstract
Nasihatname’s are works written to give advice especially to young people by expressing moral principles based on Islamic values in a concise and understandable way. Ethics is an important subject of literature and is therefore dealt with extensively in instructive works and religious-sufistic texts. Nasihat means to be sincerely devoted to Allah, to sincerely fulfill His commands and to lead a lifestyle in accordance with the sunnah of the Prophet. People of the heart care not only about their own salvation, but also about the education of their loved ones and the salvation of the people around them from evil. In addition to setting an example with their own behavior, they guide people through guidance and advice. They explain the qualities of the ideal person with advice and explain their role in society. In his poem "Nasihat", Es-Seyyid Osman Hulûsi Ateş expresses the behavior of an exemplary and ideal person in terms of society. In the couplets of the sermon, he gives Sufi advice such as humility, avoiding pride and arrogance, struggling with the ego, serving people for the sake of Allah and sacrifice without expecting anything in return, not hurting and winning hearts, not failing to serve every living creature, being merciful and generous, tolerance and truthfulness. According to Osman Hulûsi Effendi, the ideal person should avoid arrogance, should not belittle others, and should not mock them. He should avoid lying, treachery, breaking people's hearts, harming humanity, and bad habits. Avoid all religious prohibitions and live in accordance with Allah's commands within halal limits. The human being comes to this world as an inherently pure being and must preserve this purity and not be stained by sins and evil deeds. The real and ideal human being knows his limits and does not exceed them, works for the benefit of society and does not harm any being. He should have a pure idea, a firm belief, and a sublime refinement.
