Author :
Abstract
Bu makalede öncelikle, araştırmada kullanılacak metodun öneminden söz edilerek pozitivist yaklaşımdan temellenen nicel veri toplama teknikleriyle yorumsamacı yaklaşımdan temellenen nitel veri toplama teknikleri arasındaki farklar açıklanmıştır. Araştırmacının araştırma sürecini planlama aşamasından itibaren araştırmaya, kendisine ve katılımcılarına dair sorumlulukları vardır. İnsan hakları konusundaki artan duyarlılık araştırmalarda katılımcı haklarının korunması olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu noktada bu makalede önemi günümüzde giderek artan ve projelerle birlikte özellikle yüksek lisans ve doktora tez çalışmalarında araştırmacıdan beklenilen aydınlatılmış onam hakkında açıklamalar yapılmıştır. Araştırmaya katılma noktasında katılımcının, gönüllü olması önem taşımaktadır. Aydınlatılmış onamla ilgili olarak yapılan çalışmaların özellikle sağlık bilimlerinden tıp alanında olduğu görülmüştür. Aynı zamanda kurumlar tarafından, araştırma süresince uyulması gereken etik ilkelere belli standartlar getirildiği ve bu standartlar içinde katılımcının onayının alınmasının beklendiği anlaşılmıştır. Araştırma süresince araştırmacının katılımcıların yaşları, araştırma konusunun hassasiyeti ve katılımcı grubunun özellikleri gibi noktalara bağlı olarak aydınlatılmış onamı oluşturduğu görülmüştür. Ülkemizde de araştırma etiğinin, Yüksek Öğretim Kurumu’nun yönergesi çerçevesinde temellendiği söylenebilir.
Keywords
Abstract
This article first discusses the importance of the method used in the research and then explains the differences between qualitative and quantitative data collection methods. Starting from the research planning phase, the researcher has responsibilities towards himself/herself and the participants. Increasing sensitivity about human rights requires protection of participants' rights. In this context, the article provides explanations about informed consent expected from the researchers which has an increasing importance especially in graduate studies. Voluntary participation is very important for the research. It is observed that most of the studies about informed consent are in health sciences. Besides, it is understood that there are standards enforced by certain institutions and needed to be complied throughout the research and participants' consent is among these standards. The researcher creates the informed consent for the research according to the ages, sensitivity and group properties of the participants. In Turkey, it can be stated that the research ethics is based on the instructions of the Council for Higher Education.
Keywords
- Balseven Odabaşı A. & Örnek Büken N. (2009). “Aydınlatılmış Onam ve Yaşamın Sonunda Alınan Etik
- Balseven Odabaşı A. & Örnek Büken N. (2009). “Aydınlatılmış Onam ve Yaşamın Sonunda Alınan Etik Kararlar” Türkiye Klinikleri, Journal of Medical Sciences, 29 (5): 1041-1054.
- Beauchamp T. & Childress J. (1983). Principals of Biomedical Ethics (2nd ed), Oxford University Press, Oxford.
- Berg B. (2001). Qualitative Reseach Methods For the Social Sciences, California State University , USA.
- Buz S. & Akçay S. (2015). “Sosyal Hizmet Araştırmasında Etik”, Toplum ve Sosyal Hizmet 26 (1):149- 161.
- Brooks R. & te Riele K. (2013). “Exploring Ethical Issues in Youth Research: An Introduction”, Young 21(3):211–216.
- Can B. (2017). “Gündelik Hayat, İktidar İlişkileri Ve Etik Kodların Kesişiminde Etnografik Araştırma”, Moment Dergi, Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, 4(1): 155-172.
- Carroll K. (2012). “Infertile? The Emotional Labour of Sensitive and Feminist Research Methodologies”, Qualitative Research, 13(5): 546–561.
- Ersoy N. (1994). “Klinik Etiğin Önemli Bir Sorunu: Aydınlatılmış Onam”, Türkiye Klinikleri Tıp Etiği- Hukuku-Tarihi Dergisi, (2): 131-136.
- Geoff P & ve Malcolm W. (2005). “Generalization in Qualitative Research”, Sociology, 39(2): 295–314.Gürsel T. (2008). “İnsanlar Üzerinde Yapılan Biyomedikal Araştırmalarda Etik Değerlendirme”, Gazi Tıp Dergisi, 19 (3): 93-97.
- Guillemin M. & Gillam L. (2004). “Ethics, Reflexivity, and “Ethically Important Moments” in Research”, Qualitative Inquiry, 10 (2), 261-280.
- Glaser, B. G. & Strauss, A. L. (2006). The Discovery of Grounded Theory: Strategies for Qualitative Research, Aldine Transaction, USA.
- Glesne C. (2012). Nitel Araştırmaya Giriş, Anı Yayıncılık,Ankara.
- Goodwin J. & Horowitz R. (2002). “Introduction: The Methodological Strengths and Dilemmas of Qualitative Sociology”, Qualitative Sociology, 25 (1), 33-47.
- Holloway I. & Wheelen S. (1995). “Ethical Issues in Qualitative Nursing Research”, Nursing Ethics, 2(3):223-32.
- McLeod, J. (2001). Qualitative Research in Counselling and Psychotherapy, Sage Publications, London.
- Neuenschwander E. (2013). “Qualitas and Quantitas: Two Ways of Thinking in Science, Quality & Quantity (47): 2597–2615.
- Neuman L. W. (2012). Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nitel ve Nicel Yaklaşımlar 1-2, Yayın Odası Yayıncılık, İstanbul
- O’Connor H. & Goodwin J. (2013). “The Ethical Dilemmas of Restudies in Researching Youth”, Young 21 (3): 289-307.
- O’shaughnessy R. & Dallos R. (2009). “Attachment Research and Eating Disorders: A Review of the Literature”, Clinical Child Psychology and Psychiatry, 559-574.
- Patton Michael Quinn ve Cochran, Michael. A Guide to Using Qualitative Research Methodology, 2002(https://evaluation.msf.org/sites/evaluation/files/a_guide_to_using_qualitative_research_methodology.pdf)
- Poortman C. L ve Schildkamp K. (2012). “Alternative Quality Standards in Qualitative Research?”, Quality & Quantity, (46):1727–1751.
- Sabo Flores Kim, Youth Participatory Evaluation Strategies for Engaging Young People, John Wiley &Sons, Inc. 2008, San Francisco.
- Silverman, D. (2011). Interpreting Qualitative Data: A Guide to the Principles of Qualitative Research. Sage, London.
- Swartz, S. (2011). “ ‘Going Deep’ And ‘Giving Back’: Strategies For Exceeding Ethical Expectations When Researching Amongst Vulnerable Youth”, Qualitative Research, 11(1) 47–68.
- Turla A.; Karaarslan B.; Kocakaya M.; & Peke Y.; (2005). “ Hastalara Yeterince Aydınlatma Yapılıp-Yapılmadığı ve Onam Alınması Durumunun Saptanması”, Türkiye Klinikleri Adli Tıp ve Adli Bilimler Dergisi (2): 33-38.
- Kişioğlu A. N.; Tüfekçi F.; Uskun E.; Bakır B.; (2001). “Bir Devlet Hastanesinde Yatan Hastaların,Bilgilendirilme ve Aydınlatılmış Onam Durumunun Değerlendirilmesi”, Türkiye Klinikleri Tıp Etiği- Hukuku-Tarihi Dergisi (9): 98-101.
- Kuş E. (2007). “Sosyal Bilim Metodolojisinde Paradigma Dönüşümü ve Psikolojide Nitel Araştırma”, Türk Psikoloji Yazıları, 10 (20): 19-41.
- Sırma Ç. S. (2018), “Gençlerde Zayıflama Davranışının Aile Yaşam Memnuniyeti Açısından İncelenmesi”,Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, Ankara.
- http://www.yok.gov.tr/web/guest/icerik/ /journal_content/56_INSTANCE_rEHF8BIsfYRx/10279/18187 erişim tarihi 05.06.2018
- http://www.etikkurul.hacettepe.edu.tr/senato/s160714_244.pdf erişim tarihi 05.06.2018
