MUHASEBE DERSİ ALAN ÖĞRENCİLERDE MESLEKİ ETİK ALGISI: GAZİANTEP VE ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİNDE BİR UYGULAMA
Author :
Abstract
Kültür etik karar verme sürecini etkileyen en önemli unsurlardan birisidir. Etik, ahlakilik kavramının boyutları olan yargılar, standartlar ve kurallar bütünün yapısal açıdan araştırmaya tabi tutulmasıdır. Etik değerler, topluma neyin doğru neyin yanlış olduğunu gösteren inanışların temelini oluşturduklarından kültür açısından hayati bir öneme sahiptirler. Muhasebe meslek etiği, belirli bir meslek grubuna yönelik ortaya konan ve o mesleği icra edenlerin uyguladığı ya da uygulamak zorunda olduğu kurallardır. Diğer bir ifade ile Muhasebe meslek etiği, meslek mensuplarının hem mesleki faaliyetlerin yerine getirilmesinde hem de mesleki faaliyetlerin olmadığı zamanlarda kanuna uygun hareket etmenin yanında toplumun değer yargılarının da dikkate alınarak bilgilerin ilgili kişi ve kurumlara sunulmasında uyulması gereken kurallardan oluşmaktadır. Çalışmanın amacı muhasebe dersini alan öğrencilerin, muhasebe meslek etiği algısını ölçmek ve etik dersi almış öğrencilerle almamış olanlar arasındaki etik algısı arasındaki farklılığı incelemektir. Araştırmada kullanılan veriler Gaziantep Üniversitesi ve Çukurova Üniversitesi merkez kampüsünde merkez muhasebe dersi almış öğrencilerden elde edilmiştir. Çalışmada yapılan analiz sonucunda, mesleki etik algısı ile cinsiyet ve öğrenim görülen okul tipi arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmiş ve H2 ve H6 hipotezleri kabul edilmiştir. Diğer hipotezler reddedilmiştir.
Keywords
Abstract
Culture is one of the most important factors affecting the ethical decision-making process. Judgments, standards and rules, which are the dimensions of ethics and morality, are all structurally explored. Ethical values are vital to culture because they form the basis of beliefs that show what is true and what is wrong. Accounting professional ethics is a set of rules that are laid out for a particular profession group and which the practitioners of that profession must or must implement. In other words, accounting profession ethics consists of rules that must be obeyed when members of the profession are required to submit information to relevant persons and institutions, both in terms of fulfilling professional activities and acting in accordance with the law in times when there are no professional activities, taking into account the value judgments of the society. The aim of the study is to measure the perception of accounting profession ethics of students who take the accounting course and to examine the difference between ethics perceptions of those who did not take ethics courses. The data used in the research were obtained from students who have taken accounting courses at Gaziantep University and Çukurova University central campus. As a result of the analysis in the study, a significant difference was found between the occupational ethics perception and the school type in which sex and education were observed and H2 and H6 hypotheses were accepted. Other hypotheses have been rejected.
Keywords
- Akdoğan, H. (2003), Muhasebe Meslek Etiğinin Kamunun Aydınlatılmasındaki Önemine Meslek
- Akdoğan, H. (2003), Muhasebe Meslek Etiğinin Kamunun Aydınlatılmasındaki Önemine Meslek Mensuplarının Yaklaşımları, Anadolu Üniversitesi Yayın no: 1470.
- Arslan M. (2001), ‘The Work Ethic Values of Protestant British, Catholic Irish and Muslim Turkish Managers’, Journal of Business Ethics 31(4), 321–340.
- Ceylan, P. ve Terzi, S. (2016), Muhasebe Eğitimi Alan Öğrencilerin Meslek Etiği Algılamalarının İncelenmesi:Çankırı Karatekin Üniversitesi Örneği, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayi:13, 312-327.
- Dalay, İ., (2000), Yöneticilerin Sosyal Sorumlulukları, Maliye – İktisat – Hukuk Yazıları Dergisi, Sayı:66, 0cak Mart. 38-46
- Ergün, H., ve Gül, K. (2005), Muhasebe mesleği etik kuralları ve bu kuralların meslek mensuplarınca algılanışı, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 25, 143-154.
- Ertaş, F. ve Arslan, M. C. (2009), Bağımlı ve bağımsız muhasebecilerin meslek etiği algılama düzeylerine ilişkin bir araştırma, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 8(27), 23-42.
- Ferrell, O.C. ve Gresham, L.G. (1985), “A Contingency Framework for Understanding Ethical Decision Making in Marketing”, Journal of Marketing, Vol. 49, summer, 87-96.
- Ferrell, O.C., Gresham, L.G. and Frederich, J. (1989), “A Synthesis of Ethical Decision Models for Marketing”, Journal of Macromarketing, Vol. 11, fall, pp. 55-64.
- Gül, K., ve Ergün, H. (2004), Muhasebe mesleğinde etik, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 4(11), 53-77.Güredin, E. (1997), “Denetçinin Meslek Ahlakı, Standartlar ve Uygulamadan Örnekler,” III. Türkiye Muhasebe Denetim Sempozyumu Bildiri Kitabı (İSMMMO Yay., No:20, 30 Nisan- Mayıs).
- Hofstede, G. (1991), Cultures and Organizations: Software of the Mind, McGraw-Hill Book Company, London.
- Hunt, S.D. ve Vitell, S. (1986), “A General Theory of Marketing Ethics”, Journal of Macromarketing, Vol. 8, spring, 5-16.
- Kurt, G., Okan, P., ve Başer, F. (2010), Muhasebe Meslek Mensubu Olabilecek Öğrencilerin Meslek EtiğiKonusundaki Algılama ve Eğilimlerinin Belirlenmesi, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 3(1), 1-20.Kutlu, H. A. (2008), Muhasebe meslek mensupları ve çalışanlarının etik ikilemleri: Kars ve Erzurum illerinde bir araştırma, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63(02), 143-170.
- Mengüç, B. (1998), ‘Organizational Consequences, Marketing Ethics and Salesforce Supervision: Further Empirical Evidence’, Journal of Business Ethics 17(4), 333–353.
- Mugan, C. Ş. ve Atay, D. Ö. (2003), “Contextual Effects on Ethical Sensivity and Penalty Judgments”, Teaching Business Ethics, 7 (4):341–363.
- Özbirecikli, M., ve Ural, T. (2006), Muhasebe mesleğinde yaşanan etik dışı davranışların tespiti ve etiksel değerlendirmesi: Türkiye örneği, İktisat İşletme ve Finans, 21(248), 102-119.
- Özen, Ş., Çakar, M. ve Kalemci, A. (2006), “Türkiye’de Çalışma Ahlakı: Bir Tipoloji Önerisi,” 14. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 25-27 Mayıs (Erzurum).
- Pekdemir, R. (1999), Türkiye’de Muhasebe Mesleği ve Meslek Ahlakı, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ekim1999, (4).
- Selimoğlu, S. K. (1997), “Muhasebede Meslek Ahlakı (Etik) Yaklaşımı,” III. Türkiye Muhasebe Denetim Sempozyumu Bildiri Kitabı (İstanbul: İSMMMO Yay., No:20, 30 Nisan- Mayıs).
- Seyhan, M. ve İğde, M. (2016), Idealism Relativism and the Professional Ethic of Accounting: A Review ofCPAs in Gaziantep, International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 6(11), 556- 565.
- Singhapakdi, Anusorn, Scott J. Vitell ve Orose Leelakulthanit (1994), ‘A Cross-Cultural Study Of MoralPhilosophies, Ethical Perceptions and Judgments: A Comparison of American and Thai Marketers’, International Marketing Review 11(6), 65–78.
- TÜRMOB, (2014), 5. Türkiye Etik Kongresi: Muhasebe Etiğinde Temel İlkeler, TÜRMOB Yayınları - 473
- Uslu, S. (1998), “Muhasebe Mesleği Meslek Ahlakı ve Moral Değerler,” Muhasebe Denetimi MesleğindeYetkiler Sorumluluklar ve Meslek Ahlakı, III. Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu (İstanbul: İSMMMO Yay.).
- Ünsar, A.S. ve Hozer, S. (2012), “Muhasebe Meslek Mensuplarının Meslek Ahlakına Ait TutumlarınınBelirlenmesi: Edirne ili Örneği”, Finans, Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, Cilt: 49, Sayı: 571, s. 43-52.Vasquez-Parraga, Arturo Z. ve Kara A. (1995), ‘Ethical Decision Making in Turkish Sales Management’, Journal of Euro-Marketing, 4(2), 61–87.
- Vitell, S.J., Nwachukwu, S.L. ve Barnes, J.H. (1993), “The Effects of Culture on Ethical Decision making: An Application of Hofstede’s Typology”, Journal of Business Ethics, Vol. 12, October, 753-60.
- Watkins, A. L., and Iyer, V. M. (2006), Expanding Ethics Education: Professionals Can Participate, The CPA Journal, 76(2), 68- 69.
- İnternet KaynaklarıTESMER, 2007. http://etik2.tesmer.org.tr/post/44, Erişim Tarihi: 22.11 2017
- http://www.cpestore.com/pdf_courses/ETH1100/ETH1100_1363367180_book.pdf Erişim Tarihi: 12.11.2017)
