Author :
Abstract
Yeme-içme insanoğlunun en temel ihtiyaçlarından biridir. Kültür ise, bireyler arası etkileşim sonucu oluşan ve öğrenilen davranışlar bütünüdür. İlk insan ile başlayan yeme-içme olgusu tarımsal ve coğrafi farklılıklarla birlikte yemek kültürüne dönüşmüştür. Öyle ki toplumlar kültürün bir parçası olarak yüz yılların birikimini ve çeşitliliğini taşıyan yemek kültürünü çağlar boyu yaşayarak ya da nesilden nesle aktararak yaşatmaktadır. Bilindiği gibi Türk kültüründe yemek konusu her zaman özel bir yere sahip olmuştur. Türkler Orta Asya’dan Anadolu’ya, Balkanlar’a, Afrika’ya kadar dağıldıkları dünya coğrafyasında, farklılaştırılmış yiyecek sağlama, pişirme ve saklama usulleri geliştirmiş, eski yemek alışkanlıklarını, yenileriyle birleştirerek geçmişten günümüze ulaşmıştır.
Kültürel lezzetlerin sürdürülebilirliğinin sağlanmasında ve gelecek kuşaklara ulaşmasında yerel halkın sahip olduğu mutfağın tanınması son derece önemlidir. Çünkü yemek kültürü bir toplumun kendisini ve yaşam tarzını ifade eder ve diğerlerinden ayıran en önemli özelliklerden biridir. Bu nedenle değişen turizm anlayışı içerisinde insanlar, seyahat ettikleri yerlere özgü yemekleri tadarak farklı lezzetleri tanıma fırsatı yakalama ve otantik bir deneyim yaşama arayışı içerisine girmektedir. Kendisine özgü yemek kültürü ve damak tadıyla dikkatleri üzerine çeken ve eşsiz deneyimlerin yaşandığı merkezlerden bir tanesi de Kapadokya Bölgesi’dir. Gerek bulunduğu coğrafya, gerekse sosyo-kültürel yapısı ile Kapadokya mutfağı, yöreye özgü araç ve gereçleri ve farklılaştırılmış pişirme usulleriyle kendine özgü lezzetleri bünyesinde barındırmaktadır. Nitekim bu lezzetlerden bir tanesi de yöreye has çamurdan yapılan ve “Osbar” ismiyle anılan çömleklerde yine yöreye has üzüm ağaçlarının omçalarıyla zenginleştirilen tandır ateşinde pişirilerek sunumu gerçekleştirilen “Mimbar Dolması”dır.
Bu bağlamda çalışma kapsamında doğal güzellikleri ve tarihi dokusu ile çekici bir turizm destinasyonu olan Kapadokya’nın mutfak kültürü incelenmiş, kaynak kişi görüşleri alınmış ve ikincil verilerden yararlanılarak derlemeler yapılmıştır. Böylece yöreye özgü pişirme usulleriyle önem arz eden “Osbarda Mimbar Dolması” üzerine dikkat çekilerek gastronomi turizmine kazandırılması ve yöresel mutfak kültürüne katkı sağlanması amaçlanmıştır.
Keywords
Abstract
Eating and drinking is one of the most basic needs of human beings. On the other hand, culture arises a sa result of the interactions among individuals and it is the combination of behaviors which are learned(Ozankaya, 1983, 6). The eating and drinking phenomenon that started with the first human being has been transformed into food culture with agricultural and geographical differences. So much so that communities sustain the food culture which inholds the accumulation of years and diversity of cultures either by living or by passing down. As it is known, food culture has always been a special place in Turkish social life.The Turks in world geography where they are dispersed from Central Asia to Anatolia,to the Balkans to Africa,have developed distinctive methods of providing food, cooking and storage,maintained the old food habits by combining them with new ones. The reputation of the cuisine the local people have is very important in ensuring the sustainability of cultural tastes and reaching future generations.Because the food is a way of expression of a society and its lifestyle, and the most important feature that separates it from the others. For this reason, within the changing tourism concept, people are looking for an opportunity to experience authenticity and learn different tastes by tasting the food which is peculiar to the places they travel.
Cappadocia region is one of the centers which draws attention with its unique food culture and the unique experiences. Both the geographical features and socio-cultural structure,Cappadocian cuisine inholds special flavors with local special tools and different cooking methods. As a matter of fact, one of these delicacies is called "Mumbar Dolması", this is cooked in special pottery made from the local mud, locally called "Osbar"and cooked in the tandır fire which is enriched with the omnium of the grape trees. In this study, culinary culture of Cappadocia, an attractive tourist destination with natural beauty and historical scope, is researched, source persons are consulted and compilation is made by benefiting from secondary data.
Thus, it is aimed to contribute to the local culinary culture by taking attention to "Osbarda Mumbar Dolması", which is important with the cooking methods unique to the region, and to gain to the gastronomy tourism.
Keywords
- Acun, S., ve Gül, H. (2012). “Günümüze Değişmeden Gelen Bir Lezzet: Peksimet” III. Geleneksel Gıdalar
- Acun, S., ve Gül, H. (2012). “Günümüze Değişmeden Gelen Bir Lezzet: Peksimet” III. Geleneksel Gıdalar Sempozyumu, 10-12 Mayıs, 687-689. Konya.
- Akın, G., Özkoçak, V. ve T., Gültekin (2015). “Geçmişten Günümüze Anadolu Mutfak Kültürünün Gelişimi”, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/71/2037/21170.pdf, Erişim Tarihi: 12.11.2017.
- Aksoy, M., ve Sezgi, G. (2015), Gastronomi Turizmi ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi Gastronomik Unsurları”, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3/3, 79-89.
- Albayrak, A. (2013). “Farklı Milletlerden Turistlerin Türk Mutfağına ilişkin Görüşlerinin Saptanması Üzerine Bir Çalışma.” Journal of Yaşar University. 30(8), 5049-5069.
- Amira F. (2009). The Role of Local Food in Maldives Tourism: A Focus on Promotion and Economic Development, New Zealand Tourism Research Institute
- Arlı, M. (1982),“Türk Mutfağına Genel Bir Bakış”, Türk Mutfağı Sempozyumu Bildirileri, Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Folklor Araştırma Dairesi Yayınları, 41, 1982, S.19-33.
- Aymankuy, Y. ve Sarıoğlan, M. (2007). “Yiyecek-içecek felsefesi ve beslenme alışkanlığının geliştirilmesine yönelik bir model önerisi”, 1. Ulusal Gastronomi Sempozyumu. Antalya, 31-33.
- Avcıkurt C., Sarıoğlan M. ve Girgin, G.K. (2007). “Yiyecek-İçecek Olgusuna Sosyolojik Bir Bakış”, 1. Ulusal Gastronomi Sempozyumu ve Sanatsal Etkinlikler, 2007 Antalya.
- Baysal, A. (1993). “Beslenme Kültürümüz”, Kültür Bakanlığı Yayınları:1230, Ankara.
- Baysal, A. (1993). “Türk Yemek Kültüründe Değişmeler, Beslenme ve Sağlık Yönünden Değerlendirme”,Türk Mutfak Kültürü Üzerine Araştırmalar, Türk Halk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı Yayını”, No 3, s.12.
- Beşerli, H. (2010), “Yemek, Kültür ve Kimlik”, Milli Folklor Dergisi, (22) 87, 159-169.
- Birdir, K. Ve Akgöl, Y. (2015). “Gastronomi Turizmi ve Türkiye’yi Ziyaret Eden Yabancı Turistlerin Gastronomi Deneyimlerinin Değerlendirilmesi”, İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 3(2), 57-68.
- Bucak, T, ve Ateş, U. (2014). “Gastronomi Turizminin İl Turizmine Etkisi: Çanakkale Örneği”, The Journal of Academic Social Science Studies, 28, 315-328.
- Ciğerim, N. (2001), “Batı ve Türk Mutfağının gelişimi, etkileşimi ve yiyecek-içecek hizmetlerinde Türkmutfağının yerine bir bakış”, Türk Mutfak Kültürü Üzerine Araştırmalar, Türk Halk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı Yayınları, Yayın No:28, 49-61, Ankara.
- Cömert, M. (2014). “Turizm Pazarlamasında Yöresel Mutfakların Önemi ve Hatay Mutfağı Örneği”, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 2/1, 64-70.
- Cömert, M. ve Özkaya, F.D. (2014), “Gastronomi Turizminde Türk Mutfağının Önemi”, Journal of Tourism and Gastronomy Studies 2/2 (2014) 62-66.
- Cihangir, İ.S. (2017). “Helal Gıda Dairesinde Karşılaştırmalı Analiz: Türklerin Milli İçecekleri Kımız ve Boza”, I. Uluslararası İpek Yolu Akademik Çalışmalar Sempozyumu, 21-23 Eylül 2017, Nevşehir.
- Çetin, A. (2006). “Memluk Devletinde Yemek Kültürüne Genel Bir Bakış”, Milli Folklor, Geleneksel Yayıncılık Yıl 18. sayı.72. s-107-117.
- Denizer, D. (2008). “Türk Turizminin Gelişmesinde Türk Mutfağının Önemi ve Bugün İçin Yapılması Gerekenler”, 3. Balıkesir Ulusal Turizm Kongresi’nde sunuldu, Balıkesir.
- Deveci, B. , Türkmen, S. ve Avcıkurt, C. (2013) “Kırsal Turizm ile Gastronomi Turizmi İlişkisi: Bigadiç Örneği”, Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 3 (2), 30-31.
- Doğdubay M., Sarıoğlan M., Saatçi G., ve Eroz, S. (2011). “Destinasyon Pazarlamasında Yerel YönetimlerinGastronomik Öğeleri Kullanma Eğilimlerinin Ölçülmesine Yönelik Bir Araştırma” V. Ulusal Gastronomi Sempozyumu 2011, Antalya.
- Du Rand G, ve E., (2006). “Towards A Framework For Food Tourism As An Element Of Destination Marketing”,Current Issues In Tourism, 9: 206–34.
- Düzgün, F., ve Durlu-Özkaya, F. (2015). “Mezopotamya’dan Günümüze Mutfak Kültürü”, Journal of Tourism and Gastronomy Studies 3/1 (2015) 41-47
- El, S.N., Köstekli, M., İlyasoğlu, H., Girgin, N., Baş, N., ve Parsa, A.F. (2009). “Batı Anadolu’ya Özgü Bazı Geleneksel Gıdalar”, II. Geleneksel Gıdalar Sempozyumu, 27-29 Mayıs 2009, (ss. 180-184). Van.
- Fields, K., (2002). “Demand for the Gastronomy Tourism Product: Motivational Factors, in: Hjalager”, A.M. and Richards, G. (Eds.), Tourism ve Gastronomy, London: Routledge, pp. 36 – 51.
- Gökdeniz, A, Erdem, B., Dinç, Y. ve Çelik-Uğuz, S. (2015). “Gastronomi Turizmi: Ayvalık’ta Yerli Turistler Üzerinde Görgül Bir Araştırma”, Journal of Tourism and Gastronomy Studies 3/1 (2015) 14-29.
- Gülal, M. ve Korzay, M. (1987). “Yemek Pişirme”, Milli Eğitim Basımevi.
- Güler, S. (2007). “Türk Mutfağının Değişim Nedenleri Üzerine Genel bir Değerlendirme”, I. Ulusal Gastronomi Sempozyumu ve Sanatsal Etkinlikler, 4-5 Mayıs 2007,(ss.18-28), Antalya.
- Güler, S. (2010). “Türk Mutfak Kültürü ve Yeme İçme Alışkanlıkları”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, cilt 26, S.1, ss.24-30.
- Güler, S. ve S., Olgaç (2010), “Lisans düzeyinde eğitim gören öğrencilerin Türk mutfağının tanıtım vepazarlanmasına ilişkin görüşleri (Anadolu Üniversitesi Turizm ve Otel İşletmeciliği Yüksekokulu örneği)”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28, 227-238, Kütahya.
- Gürkan, O.T. (2007). “Yöresel Türk Mutfağı”, İstanbul: Yaylım Yayıncılık.
- Gürsoy, D. (2004). “Tarih Süzgecinde Mutfak Kültürümüz”, (1.Baskı), İstanbul: Oğlak Yayınevi.
- Gyimothy, S, Rassing C, ve Wanhill, S. (2000). “Marketing works: a study of restaurants on Bornholm. Denmark”, International Journal Of Contemporary Hospitality Management,12, 371–379.
- Hall. M. C., Sharples, L., Mitchell R., Macionis, N. ve Cambourne, B. (2003). “Food tourism around the world: development, management and markets”, Butterworth-Heinemann: Elsevier.
- Hall, C. M., ve Mitchell, R. (2005). “Gastronomic Tourism: Comparing Food And Wine Tourism Experiences”In M. Novelli (Ed.), Niche Tourism: Contemporary İssues, Trends And Cases. Oxford: Elsevier Butterworth- Heinemann. pp. 73-88.
- Http://www.nefisyemektarifleri.com, (2017), Erişim:23.11.2017
- Hatipoğlu, A., ve Batman, O. (2009), “Türk Mutfak Kültüründe Geleneksel Gıdaların Tüketimi ve İnançların Rolü”, II. Geleneksel Gıdalar Sempozyumu, 27-29 Mayıs 2009, (ss. 34-37). Van.
- Hatipoğlu, A. (2010). “İnançların gastronomi üzerine etkileri: Bodrum’daki beş yıldızlı otellerin mutfakyöneticilerinin görüşlerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
- Jerome, W. N., Pelto, H.G., ve Kandel, F.R. (1987). "An Ecological Approach to Nutritional Antropoloav", Nutritional Antropology, America, Redgrave Pubishing Company.
- Joppe, M., Martin Dw, ve Waalen, J. (2001). “Toronto’s image as a destination: a comparative importance satisfaction analysis by origin of visitor”, Journal of Travel Research, 39, 252–260.
- Kan, M.H., ve Kaynakçı, E.C. (2009). “Antik Çağdan Bugüne Anadolu Yemekleri”, II. Geleneksel Gıdalar Sempozyumu, 27-29 Mayıs 2009, (268). Van.
- Karaca, B.O. ve Karacaoğlu, S. (2016). “Kültür, Din ve Yemek Etkileşimi Çerçevesinde Arap MutfağınınKavramsal Olarak İncelenmesi: Adana İli Örneği”, Hitit University Journal of Social Sciences Institute, Year 9, Issue 2, December 2016, ss. 561-584.
- Kastenholz, E., Davis, D. ve Paul, G. (1999). “Segmenting Tourism in Rural Areas: The Case of North and Central Portugal”, Journal of Travel Research, (37): 353 – 363.
- Kesici, M. (2012). “Kırsal Turizme Olan Talepte Yöresel Yiyecek ve İçecek Kültürünün Rolü”, KM Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergısi, 14 (23): 33 – 37.
- Kivela, J. and Crotts, J.C. (2005). “Gastronomy Tourism: A Meaningful Travel Market Segment”, Journal of Culinary Science & Technology, 4 (2/3): 39 – 55.
- Kökten M., Ünsal, A.S., ve Atlı, A. (2010). “Gaziantep Köy Kahkesi”, 1. Uluslararası Adriyatik’ten Kafkaslara Geleneksel Gıdalar Sempozyumu”. 15-17 Nisan 2010, (ss. 522-523). Tekirdağ.
- Kut, G., (2006). “Türklerde Beslenme Biçimi Dünü-Bugünü” turkoloji.cu.edu.tr/ HALKBILIM/51.php - Erişim Tarihi:10.11.2017.
- Kültür ve Turizm Bakanlığı Resmi İnternet Sitesi, İnternet Adresi: http.//www.kulturturizm.gov.tr/portal/kultur_tr.asp?belgeno=40910(Alındığı tarih: 11.11.2017).
- Küçükaltan, G. (2009). “Küreselleşme Sürecinde Gastronomide Yöresel Tatların Turistlerin DestinasyonTercihlerine ve Ülke Ekonomilerine Etkileri”, III. Ulusal Gastronomi Sempozyumu ve Sanatsal Etkinlikler, 17 – 18 Nisan, Antalya.
- Küçükaslan, N. ve Baysal, A. (2009). “Beslenme İlkeleri ve Menü Planlaması”, İzmir: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
- Mehmet, M.A. (1992). “ Romanya’da yaşayan Türk Mutfağı” IV. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Bildirileri V. Cilt Maddi Kültür, Feryal Matbaası, Aankara.
- Merdol, T.K. (1998). “Tarihten günümüze toplumlar ve beslenme alışkanlıkları”, Türk Mutfak KültürüÜzerine Araştırmalar, Türk Halk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı Yayınları, Yayın No:22, 135-143, Ankara.
- Mckercher, B., Okumuş, F. ve Okumuş, B. (2008). “Food tourism as a viable market segment: it’s all how you cook the numbers”,Journal Of Travel & Tourism Marketing, 25(2): 137 - 148.
- Mussmann, K. D. ve Can, P. (1994). “Mutfak Hizmetleri”, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi Yayınları Yayın No: 397, Eskişehir.
- Nuhoğlu, F. (2005). “Türk mutfağından Yedi Renk”. İstanbul: Pozitif Yayıncılık.
- Oğuz, O. (1990). “Üçüncü Milletlerarası Yemek Kongresi Açılış Konuşması”, Ankara, Konya Kültür ve Turizm Vakfı Yayını Bildiri Kitabı 7-12 Eylül.
- Okumuş, B., Okumuş, F. and McKercher, B. (2007). “Incorporating Local and International Cuisines in TheMarketing of Tourism Destinations: The Cases of Hong Kong and Turkey”. Tourism Management, (28): 253 – 261.
- Öncel, S. (2015). “Türk Mutfağı ve Geleceğine İlişkin Değerlendirmeler”, Journal of Tourism and Gastronomy Studies 3/4 (2015) 33-44.
- Öz, T.A. ve Şahin, T. (2014). “Bir Mersin Yöresi Lezzeti: Batırık”, 4. Geleneksel Gıdalar Sempozyumu, 17- 19 Nisan 2014, (ss. 207-210). Adana.
- Özbek, M. (2013).“Beslenme Kültürü Ve İnsan”, Alter Yay. Rek. Org. Tic. LTD. ŞTİ., Ankara.
- Özmen, E., Özer, C.O., ve Kılıç, B. (2010). “Göller Bölgesinden Geleneksel Bir Gıda: Burdur Şiş Köfte”, “1.Uluslararası Adriyatik’ten Kafkaslara Geleneksel Gıdalar Sempozyumu”. 15-17 Nisan 2010, (ss. 364-366). Tekirdağ.
- Pekyaman, A. (2008). ‘Turistik Satın alma Davranışında Destinasyon İmajının Rolü AfyonkarahisarBölgesinde Bir Araştırma”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
- Ryu, K. and Jang, S., (2006). “Intention to Experience Local Cuisine in a Travel Destination: The Modified Theory of Reasonable Action”, Journal of Hospitality and Tourism Research, 30 (4): 507 – 516.
- Shenoy, S., (2005). “Food tourism and the culinary tourist. Clemson University”, Unpublished Ph.Doctoral Thesis.
- Serçeoğlu, N., (2014). Yöre Halkının Mutfak Kültürünü Tanıma Durumunun Tespit Edilmesi: Erzurum İli Örneği”, Journal of Tourism and Gastronomy Studies 2/4 (2014) 36-46.
- Seyitoğlu F., ve Çalışkan, O. (2014). “Turizm Literatüründe Türk Mutfağı Üzerine Yapılan Araştırmaların Değerlendirilmesi”, Journal of Tourism and Gastronomy Studies 2/4 (2014) 23-35.
- Sormaz, Ü. (2015). “İstanbul’da Yiyecek İçecek Sektöründe Hizmet Veren İşletmelerin Türk Mutfağı Uygulamaları”, Journal of Tourism and Gastronomy Studies 3/1 (2015) 48-54.
- Şahin, H. (2008). “Türkiye Selçuklu ve Beylikler Dönemi Mutfağı”, Bilgin, A. ve Samancı, Ö. (Ed.) Türk Mutfağı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Sanat Eserleri Dizisi 476, Ankara.
- Şahin, Güzel G., ve Ünver, G. (2015). “Destinasyon Pazarlama Aracı Olarak “Gastronomi Turizmi”:İstanbul’un Gastronomi Turizmi Potansiyeli Üzerine Bir Araştırma”, Journal of Tourism and Gastronomy Studies 3/2 (2015) 63-73.
- Şanlıer, N, Cömert, M. ve Duru-Özkaya, F. (2012). “Gençlerin Türk Mutfağına Bakış Açısı”, Milli Folklor, (21)94, 152-161.
- Şanlıer, N. ve Arıkan, B. (2001). “Elazığ Mutfağından Unutulmak Üzere Olan Birkaç Yemek”, Türk MutfakKültürü Üzerine Araştırmalar, Türk Halk Kültürü Araştırma ve Tanıtma Vakfı Yayınları Yayın”, No:29, 167- 175.
- Şanlıer, N., Hassan, A.T., Özkaya, F., Pelit, E., Güçer, E., Cömert, M., ve, Konaklıoğlu, E. (2010). “GelenekselEt ve Etli Yemeklerin Üniversite Gençleri Tarafından Bilinme Durumu”, 1. Uluslararası Adriyatik’ten Kafkaslara Geleneksel Gıdalar Sempozyumu”. 15-17 Nisan 2010, (ss. 374-376). Tekirdağ.
- Şavkay, T. (1998). “Mutfağımız Büyük Bir Kültürel Renkliliğe Sahip”, Türsab Dergisi, 71, 44-46.
- Talas, M. (2005). “Tarihi Süreçte Türk Beslenme Kültürü ve Mehmet Eröz’e Göre Türk Yemekleri”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 18, s.273-283, Konya.
- Tekgül, N. ve Baykan, S. (1993). “Evlerimizde Pişirilen Pilav Çeşitleri”, Türk Mutfak Kültürü Üzerine Araştırmalar, Türk Halk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı Yayınları”, No:3, 1-11, Ankara.
- Tezcan, M. (2001). “Türk Yemek Antropolojisi Yazıları”, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- Tıkkanen, I. (2007). “Maslow’s Hierarchy and Food Tourism in Finland Five Cases”, British Food Journal, Vol:1009, No:9.
- Toygar, K. ve Toygar, N.B. (2005). “Eski Türk Besinleri ve Yemekleri”, Türk Mutfak Kültürü Üzerine Araştırmalar, Cilt:12, Ankara.
- Tuncel, M. (2000).“Fast Food (Hızlı Yemek) Sisteminin Türk Mutfağına Uyarlanması ve Bir Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
- Türk, H. (2002). “Nusavrilik ( Arap Aleviliği) ve Nusayrilerde Hızır İnancı”, Ankara, Ütopya Yayınevi.
- Uhri, A. (2011).“Boğaz Derdi, Arkeolojik, Arkeo-botanik, Tarihsel ve Etimolojik Veriler Işığında Tarım ve Beslenmenin Kültür Tarihi”, Ege Yayınları, Kitap Matbaacılık San. Tic. LTD. ŞTİ., İstanbul.
- Urbaş, C., ve Akman, M. (2009). “Silifke Yöresinde Yetişen Bazı Yöresel Ürünlerin Geleneksel Hazırlama veSaklama Şekillerinin Saptanması”, II. Geleneksel Gıdalar Sempozyumu, 27-29 Mayıs 2009, (ss: 227-230). Van.
- Uyar, H., ve Zengin, B. (2015). “Gastronomi Turizminin Alternatif Turizm Çeşidi Olarak DeğerlendirilmesiBağlamında Gastronomi Turizm İndeksinin Oluşturulması”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 17, Eylül 2015, 355-376.
- Üner, E.H. (2014). “Her Şey Dahil Sistemde Türkiye Gastronomi Turizmi Potansiyelinin Değerlendirilmesi” Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Ünver, S. (1952). “Fatih Devri Yemekleri”, İstanbul Üniversitesi Tıp Tarihi Enstitüsü, İstanbul.
- Yar, H.S. (2008).“Osmanlı Sarayında Mutfak Kültürü ve Sofra Gelenekleri”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
- Yetiş-Ardıç, Ş. (2015). “Kapadokya Yemek Kültürü ve Mustafapaşa Beldesi (Sinasos) Örneği”, Journal of Tourism and Gastronomy Studies 3/2 (2015) 12-19.
- Yılmaz, A. (2002). “İş Yerimiz Mutfak, Mesleğimiz Aşçılık, Sanatımız Pişirmek”, Boyut Yayınevi, İstanbul.Yılmaz, K. (2017). “Çerkez Mutfak Kültürü, yemek Gelenek ve Görenekleri”, Tunç Yayıncılık, İstanbul.
- Yüncü, H.R. (2010). “Sürdürülebilir Turizm Açısından Gastronomi Turizmi ve Perşembe Yaylası”. 11. Aybastı-Kabataş Kurultayı, Ankara.
